Ingezonden persbericht
PERSBERICHT
Pleidooi voor ethische basis klimaattop Kopenhagen
Amsterdam, 19 november 2009
De Amerikaanse filantroop en hoogleraar Religie Steven Rockefeller, de Chinees-Amerikaanse Wereldbankadviseur Song Li en de Australische hoogleraar Milieuwetenschap en IUCN-raadslid Brendan Mackey hebben aanbevelingen geformuleerd voor een ethische basis voor de onderhandelingen over het klimaat in Kopenhagen. Zij adviseren de partijen zich te laten leiden door twee documenten: de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Earth Charter.
Volgens het driemanschap zijn wetenschappelijke kennis, technologische innovatie en financiële mechanismen elk essentieel bij de internationale poging om nieuwe afspraken te maken over de aanpak van klimaatverandering, maar is een verandering van attitude en waarden minstens zo noodzakelijk. Er zijn ambitieuze en eerlijke politieke afspraken nodig, gebaseerd op ethische waarden als samenwerking, verbondenheid, respect en rechtvaardigheid, om met de uitdaging van klimaatverandering om te gaan.
Het Earth Charter integreert het klimaat en de mensenrechtenagenda in een meeromvattend ethisch kader. Bescherming van het milieu, uitroeiing van armoede, rechtvaardige sociaal-economische ontwikkeling, democratie, vrede en mensenrechten worden daarin als onderling afhankelijk beschouwd.
Wetenschappelijke argumentatie onvoldoende
Het evalueren van de verschillende gedragsopties en hun consequenties in Kopenhagen vergt volgens Rockefeller c.s. keuzes en beslissingen die het niveau van wetenschappelijke argumentatie te boven gaan. Alleen ethische principes, aldus de schrijvers, kunnen richtinggevend zijn bij de uiteenlopende kwesties en belangen die door wereldleiders, beleidsmakers, het bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld moeten worden afgewogen. Omdat gedeelde ethiek leidt tot gemeenschapszin, wederzijds vertrouwen en respect voor de wet is het het enig zekere fundament voor langdurige samenwerking en politieke wil, aldus de opstellers van de aanbevelingen.
Generaties en gendergelijkheid
Zij denken daarbij ondermeer aan verantwoordelijkheden van de huidige generatie voor de toekomstige bevolking (in het Earth Charter onder principe 4 geformuleerd als: "Erken dat de handelingsvrijheid van iedere generatie wordt beperkt door de behoeften van toekomstige generaties") en aan afwegingen tussen het algemeen belang en dat van individuele staten.
Waar het in de Kopenhagen-concepttekst gaat over het belang van 'gelijkheid' tussen mannen en vrouwen, wijzen zij verder bijvoorbeeld op Earth Charter-principe 11 dat luidt: "Bevestig dat gelijkheid én gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen de eerste vereisten zijn voor duurzame ontwikkeling (...).”
Klimatologische bedreiging mensenrechten
Verder beargumenteren zij bijvoorbeeld de relevantie voor Kopenhagen van artikel 28 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, waarin staat: "Een ieder heeft recht op het bestaan van een zodanige maatschappelijke en internationale orde, dat de rechten en vrijheden, in deze Verklaring genoemd, daarin ten volle kunnen worden verwezenlijkt." Rockefeller c.s. voegen daaraan toe dat dit beginsel zeker kan worden uitgelegd als een inclusieve verplichting om de mondiale klimatologische bedreigingen voor de mensenrechten te minimaliseren.
Aanbevelingen verdragstekst
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Earth Charter geven samen een duidelijk beeld van de aard en omvang van de gemeenschappelijke maar gedifferentieerde verantwoordelijkheden van de mensheid. Rockefeller, Li en Mackey bevelen daarom aan diverse formuleringen in het verdrag daarop aan te passen en een expliciete verwijzing naar deze documenten in de uiteindelijke tekst op te nemen.
Meest invloedrijk voor milieu-ethiek
In de 2009-editie van de 'Encyclopedia of Environmental Ethics and Philosophy' (Macmillan Reference USA) is het Earth Charter (2000) voortaan opgenomen in de lijst van 10 meest invloedrijke documenten voor de ethiek van het milieu. Alle andere documenten stammen al uit de jaren 1949 - 1975, beginnend met Aldo Leopolds 'The Land Ethic'.
Preambule Earth Charter als uitgangspunt voor Kopenhagen
De inleiding op het Earth Charter luidt als volgt: "Wij bevinden ons op een kritiek moment in de geschiedenis van de Aarde, een tijd waarin de mensheid haar toekomst moet kiezen. Nu de wereld steeds meer verweven, onderling afhankelijk en kwetsbaar wordt, houdt de toekomst zowel grote gevaren als grote beloftes in. Om vooruit te gaan, dienen wij te erkennen dat wij temidden van een schitterende verscheidenheid aan culturen en levensvormen één menselijke familie vormen en één Aardse gemeenschap met een gemeenschappelijke bestemming. Wij moeten ons verenigen om een duurzame mondiale samenleving te realiseren, gebaseerd op respect voor de natuur, universele mensenrechten, economische rechtvaardigheid en een cultuur van vrede. Daartoe is het een vereiste dat wij, de volkeren van de Aarde, onze verantwoordelijkheid jegens elkaar, jegens de grotere levensgemeenschap en jegens de toekomstige generaties openlijk uitspreken." Volgens Rockefeller c.s. kan dit uitgangspunt ook richtinggevend zijn voor de klimaattop.
Earth Charter in Nederland
In Nederland is NCDO (via Council Member Alide Roerink) het aanspreekpunt voor het Earth Charter. Onder anderen Herman Wijffels, Sylvia Borren, Herman Mulder en Jan Pronk zetten zich actief in om de principes van het Earth Charter bekendheid te geven. Ex-premier Ruud Lubbers en rabbijn Awraham Soetendorp zijn als Earth Charter Commissioners direct betrokken bij Earth Charter International, de organisatie achter het initiatief. Zij zijn allen tevens Worldconnectors. Ook de andere Worldconnectors toetsen hun ideeën aan het Earth Charter.
Internationaal hebben experts als Mikhail Gorbachev en Steven Rockefeller een belangrijke rol gespeeld bij het ontstaan van het Earth Charter. Ook prominenten zoals Nobelprijswinnaar Wangari Maathai, prinses Basma van Jordanië en Global 500 Award winnaar Severn Cullis-Suzuki hebben zich als Commissioners aan het Earth Charter verbonden.
---
Noot voor redacties
Ingezonden persbericht