Ingezonden persbericht
22 juni 2009
Eredoctoraat Universiteit van Tilburg voor Marlene van Niekerk
De Zuid-Afrikaanse schrijfster Marlene van Niekerk zal op 19 november een eredoctoraat ontvangen van de Universiteit van Tilburg, op voordracht van de Faculteit Geesteswetenschappen. Van Niekerk krijgt het eredoctoraat vanwege haar gehele literaire werk (poëzie, korte verhalen en grote romans). Dat werk wordt vooral inspirerend gevonden omdat Van Niekerk op een confronterende, maar fijnzinnige manier de problemen laat zien waarmee mensen in moderne samenlevingen worstelen. Voor haar thema's bestaat bij wetenschappers binnen de Faculteit Geesteswetenschappen brede belangstelling.
In de roman Triomf bijvoorbeeld is het de ontreddering van een (Afrikaner) familie die ondanks haar troosteloze, zelfs incestueuze verhoudingen bepaalde levenswaarden in stand houdt. In Agaat komt de geschiedenis van de apartheid je tegemoet in de dagelijkse zorg die de zwarte dienstmeid geeft aan de vrouw die haar als pleegkind opnam: ooit was die haar (de) baas, nu ligt ze op bed, alleen nog in staat met haar ogen te knipperen. Wie deze boeken leest beseft al gauw dat ze niet alleen over Zuid-Afrika gaan, maar over situaties die ook ons vertrouwd zijn. Bij Van Niekerk is nabijheid zelden zonder afstand, maar afstand ook nooit zonder herkenning van het vertrouwde. Dat blijkt weer uit haar laatste roman Memorandum (2007), over de stervende ambtenaar Wiid die merkt dat een bed in een ziekenhuis je in staat stelt om eindelijk te ontdekken wat het leven letterlijk 'de moeite waard' maakt. Van Niekerk geeft elke menselijke situatie diepte door er dimensies in aan te brengen die niet op voorhand met elkaar te verenigen zijn. Daardoor laat ze al te simpele politieke tegenstellingen verbleken. Ze doet dat op een sterk beeldende wijze, in de felle kleuren van haar land, dikwijls vol humor en met een scherp oor voor de geluiden die mensen, dieren en dingen maken. Haar boeken zijn intussen in vele talen vertaald en winnen voortdurend belangrijke literaire prijzen.
Marlene van Niekerk (1954) studeerde filosofie en literatuurwetenschap aan diverse universiteiten in Zuid-Afrika en Europa. Ze debuteerde met Die vrou wat haar verkyker vergeet het (1992). Voor Triomf (1994) ontving ze diverse prestigieuze prijzen, waaronder in 1995 de Nomaprijs voor het beste boek van het Afrikaanse continent. Agaat (2004) won in 2007 o.a. de Hertzog Prize for Prose en de C.L. Engelbrecht Prize for Literature, en stond in 2008 bij Booktrust (Londen) op de shortlist van de Independent Foreign Fiction Prize. De Universiteit Leiden benoemde haar eerder dit jaar tot gasthoogleraar en nodigde haar uit de Albert Verweij-lezing te houden.