Radboud Universiteit Nijmegen
Ethisch besef in openbaar bestuur moet groeien
Datum bericht: 4 november 2009
Aanleiding
Donderdag 19 november is 'De dag van de integriteit', georganiseerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ethicus Marcel Becker schreef samen met Paul van Tongeren een hoofdstuk in het Jaarboek Integriteit. Minister Ter Horst neemt het jaarboek in ontvangst.
Radbouddeskundige
Het achterhouden van informatie, onterechte declaraties, extreme salariëringen, onhelderheid over de financiering van een vakantievilla of een te soepele omgang met geschenkenregelingen, vormen steeds vaker een bedreiging voor goed overheidshandelen.
Marcel Becker is deskundig op het gebied van ethiek van het openbaar bestuur. 'Het ethisch besef staat er onder druk', zegt hij. 'Ambtenaren moeten flexibeler werken en beslissingen zijn complexer. Nieuwe situaties vragen om snelle besluitvorming. En dat brengt meer dilemma's met zich mee. Meestal geen zwart-witkwesties maar vraagstukken waar de grens moeilijk is te bepalen. Wat kan nog net wel en wat niet?'
Die problemen zijn niet op te lossen met regels. Die zijn te star, vindt Becker. 'Bovendien, wat heb je aan goede regels in een verrotte organisatie? Integriteit moet landen in de hoofden en de harten van publieke functionarissen. Nodig is, dat de ambtenaar de juiste houding heeft van waaruit hij de situatie goed beoordeelt.' Becker grijpt daarom terug naar de deugdethiek. 'Ambtelijk handelen is te toetsen aan de hand van de deugden moed, rechtvaardigheid, matigheid en verstandigheid. In plaats van het algemene begrip 'integriteit' kunnen ambtenaren beter in termen van deze deugden naar zichzelf en hun werk kijken en daar open met elkaar over discussiëren. De deugdethiek sluit zo ook aan bij op de werkvloer levende discussies over kwaliteit en kernwaarden.'
'Waarom staat er op een politieauto: 'waakzaam en dienstbaar'? Wat betekent het logo van de organisatie? Zie je dat terug in de kwaliteit van het werk? Een belangrijke rol ligt bij leidinggevenden. Zij moeten een moreel bewustzijn uitstralen, waarbij ze de waarden van de organisatie hebben verinnerlijkt en verder uitdragen.'
Waarom Marcel Becker bellen?
Marcel Becker werkt in opdracht van het Bureau voor Integriteitsbevordering Openbare Sector aan een dvd voor overheidsambtenaren waarin hij integriteit als deugd uitwerkt. Die verschijnt in december en is gemaakt op basis van gesprekken met functionarissen binnen de krijgsmacht, politie, rijksoverheid, provincie en gemeenten.
Voorjaar 2010 verschijnt een boek over dit thema. Becker publiceert regelmatig over ethische kwesties, organiseert workshops voor ambtenaren en is verbonden aan het Centrum voor Ethiek van de Radboud Universiteit Nijmegen.