Vrije Universiteit Amsterdam
Persbericht
16-11-2009
Geologie van de rivier de Taag:
Archief van klimaatverandering en menselijke activiteit
Toenemende droogte in Spanje en Portugal kan in de nabije toekomst leiden tot meer
erosie en verlies van vruchtbaar land. Dat voorspelt fysisch geograaf Geert-Jan Vis op
basis van zijn onderzoek naar de ontwikkeling van de rivier de Taag sinds de laatste
ijstijd. Vis promoveert 20 november aan de VU.
Door de opwarming van de aarde sinds de laatste ijstijd steeg de zeespiegel, waarna
in Portugal een binnenzee ontstond tot wel 100 km landinwaarts. De rivier de Taag,
met haar oorsprong in oost Spanje, voerde zand en klei naar deze binnenzee. Toen
het gebied 5000 jaar geleden door een verdere klimaatverandering verdroogde, werd
die aanvoer van sediment door de Taag steeds groter. Daar bovenop zorgde
ontbossing in de Middeleeuwen voor sterk toegenomen erosie, waardoor in de
binnenzee en op de Atlantische Oceaanbodem de afzetting van sediment
verdrievoudigde.
Bodemerosie gevaar voor waterkrachtcentrales
Klimaatvoorspellingen voor het Middellandse Zeegebied wijzen op een afname van de
hoeveelheid neerslag en op een verdubbeling van het aantal extreem droge periodes
in de komende eeuw. Op basis van het onderzoek van Vis, is te verwachten dat de
toenemende droogte in het Middellandse Zeegebied tot een intensificatie van
bodemerosie zal leiden. Naast het verlies van vruchtbaar land, kan dit leiden tot het
versneld dichtslibben van de stuwmeren van waterkrachtcentrales.
De Taag vormt geologisch gezien een uniek riviersysteem in Europa door de directe
verbinding met de diepe Atlantische Oceaan. Hierdoor is het systeem uitermate
gevoelig voor veranderingen van de zeespiegel. Daarnaast hebben het veranderende
klimaat en de mens een grote invloed gehad op de geologische ontwikkeling. Met
grondboringen bracht Vis de geologische opbouw van de Taag in kaart. Zo werd nu
voor het eerst duidelijk hoe de rivier zich gedurende de afgelopen 20.000 jaar heeft
ontwikkeld. Deze kennis geeft inzicht in de toekomstige reactie van zuid Europese
riviersystemen op klimaatverandering.