Dimensional phenotypes and molecular genetic studies of obsessions,
compulsions and tics
Datum: 23 november 2009
Promotie: mw. H. Katerberg, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Dimensional phenotypes and molecular genetic studies of
obsessions, compulsions and tics
Promotor(s): prof.dr. J.A. den Boer, prof.dr. P. Heutink
Faculteit: Medische Wetenschappen
Genetische oorzaken dwangstoornissen en tics vooralsnog niet duidelijk
De oorzaken van Obsessieve-Compulsieve Stoornis (OCS) en
ticstoornissen zijn moeilijk te achterhalen, onder andere omdat beide
stoornissen veel verschillende symptomen kennen. Patiënten met OCS
hebben steeds terugkerende obsessies, en proberen hun angst en/of
spanning te verminderen door repetitief gedrag (dwanghandelingen).
Ticstoornissen als Gilles de la Tourette leiden tot ongewenste
spierbewegingen (tics) en het ongecontroleerd uitstoten van klanken en
woorden.
Hilga Katerberg bracht de symptomen van beiden aandoeningen in kaart,
aan de hand van medische dossiers van 1224 OCD patiënten en 290
patiënten met ticstoornissen, uit instituten over de hele wereld. Met
behulp van statistische analyse onderscheidde ze vijf symptoomgroepen
voor OCS en zes symptoomgroepen voor ticstoornissen.
Op basis van deze symptoomgroepen onderzocht Katerberg de rol van twee
genen (BDNF en COMT) die een rol zouden kunnen spelen bij de
ontwikkeling van OCS en ticstoornissen. Een duidelijke relatie werd
niet gevonden. Wel werden aanwijzingen gevonden dat de variant in het
BDNF-gen invloed heeft op de symptoomgroep met seksuele en religieuze
obsessies. De variant in het COMT-gen, die de afbraak van de
neurotransmitter dopamine beïnvloedt, speelt mogelijk een rol bij een
symptoomgroep met somatische obsessies. De variant in het BDNF-gen,
verantwoordelijk voor de aanmaak van een neuronale groeifactor, bleek
geassocieerd met ticstoornissen bij vrouwen. Ook bleek deze variant
bij vrouwen geassocieerd met een vorm van OCS die op latere leeftijd
ontstaat en minder vaak familiair is.
Hilga Katerberg (Ouderkerk aan den IJssel, 1972) studeerde geneeskunde
en biomedische wetenschappen in Utrecht. Ze verrichtte haar onderzoek
bij de afdeling Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum
Groningen (UMCG), de afdeling Klinische Genetica van het VUMC, de
polikliniek angststoornissen van de Valeriuskliniek en binnen
onderzoeksschool BCN. Het onderzoek werd mede gefinancierd door de
Amerikaanse Tourette Syndrome Association en Solvay Pharmaceuticals.
Katerberg werkt thans als staf-arts donatie bij de Stichting Bio
Implant Services, een stichting die weefseldonatie verzorgt.
Laatst gewijzigd: 09 november 2009 12:15
Rijksuniversiteit Groningen