> Retouradres Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
Datum 23 november 2009
Betreft Kamervragen over feitelijke vragen evaluatie Staatsbosbeheer
Natuur, Landschap en
Platteland
Team Aansturing
Prins Clauslaan 8
Postbus 20401
2500 EK DEN HAAG
www.minlnv.nl
T 070-3786868
F 070-3786113
Onze referentie
NLP/2009/2339
Uw referentie
VC LNV (29 659-37) en
VC LNV (29 659-40)
Geachte Voorzitter,
Hierbij stuur ik u de antwoorden op vragen van de vaste commissie voor
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 16 november 2009, over het rapport
"Ruimte in het bos - Staatbosbeheer als maatschappelijke organisatie" (kenmerk
29659-37 en 40).
1 en 2
Waarop baseert u de constatering dat door de verzelfstandiging Staatsbosbeheer
in toenemende mate gericht is op publieke dienstverlening? Betekent dat, dat u
minder toegerust en gericht bent op "publieke dienstverlening"?
Wat doet u anders dan "publieke dienstverlening"? Welke definitie van publieke
dienstverlening wordt gehanteerd?
Onder publieke dienstverlening versta ik dienstverlening, die een maatschappelijk
doel dient.
Met de constatering wordt bedoeld dat Staatsbosbeheer de afgelopen tien jaar,
dus sinds de verzelfstandiging, een ontwikkeling doormaakt, waarbij Staatsbosbeheer
in toenemende mate rekening houdt met bredere maatschappelijke
belangen in plaats van alleen de ecologische belangen.
3
Wat wordt gedaan om de balans- en liquiditeitspositie van Staatsbosbeheer te
verbeteren, zowel vanuit Staatsbosbeheer als vanuit het moederdepartement
gezien?
Voor de balans- en liquiditeitspositie zijn zowel de inkomstenstroom vanuit de
overheid als de middelen die Staatsbosbeheer zelf genereert van belang.
Natuur, Landschap en
Platteland
Team Aansturing
Datum
23 november 2009
Onze referentie
NLP/2009/2339
Pagina 2 van 6
Ik beschouw 2010 als een overbruggingsjaar. Gelet op lopende beleidstrajecten,
waaronder de heroverwegingen, vind ik het niet opportuun om nu structurele
maatregelen te treffen om de balans- en liquiditeitspositie van Staatsbosbeheer te
verbeteren. In de loop van 2010 verwacht ik meer helderheid te hebben, zodat ik
kan bezien welke maatregelen noodzakelijk zijn.
Staatsbosbeheer heeft ook een eigen verantwoordelijkheid om zijn eigen ambitie
in balans te brengen met de inkomsten en zorg te dragen voor een efficiënte
organisatie. Het wetvoorstel Markt en Overheid, dat momenteel ter behandeling in
de Eerste Kamer ligt, zal het kader bieden voor de marktactiviteiten van Staatsbosbeheer.
4
Waarop is de verwachting, dat de kloof tussen kosten van het beheer van de EHS
en het daarvoor beschikbare budget op de LNV-begroting zonder extra maatregelen
groter wordt, gebaseerd? Op welke wijze kan Staatsbosbeheer hierop inspelen,
wordt bijvoorbeeld gedacht aan optimalisatie van beheer?
De normkosten voor beheer (de zogenoemde index Natuur, Landschap en
Recreatie) zijn landelijk in beeld gebracht en in opdracht van LNV en IPO getoetst
door de commissie-Verheijen. Hieruit blijkt dat de kosten van beheer van de EHS
en het daarvoor beschikbaar budget uiteen gaan lopen.
5
De eigen inkomsten zijn substantieel verhoogd wat één van de kerndoelen van de
verzelfstandiging was. Hoeveel procent van die eigen inkomsten is afkomstig van
erfpacht van woningen?
De eigen inkomsten van Staatsbosbeheer bedragen in 2007 / 2008 circa 50
miljoen euro. Hiervan wordt ruim 5 miljoen euro gerealiseerd uit erfpacht en/of
erfpacht-opstal. In percentage uitgedrukt is dit iets meer dan 10 procent van de
eigen inkomsten.
6
Kunt u uiteenzetten op welke wijze transparantie van marktactiviteiten van
Staatsbosbeheer wordt bereikt?
Ik ga in de opdracht aan Staatsbosbeheer opnemen dat in het financieel jaarverslag
de marktactiviteiten apart en transparant dienen te worden verantwoord.
Het speelveld wordt bepaald door het wetsvoorstel Markt en Overheid, dat een
helder kader biedt voor de mogelijkheden van overheidsorganisaties, waaronder
Staatsbosbeheer, voor marktactiviteiten.
7
Kan worden uiteengezet welke moeite Staatsbosbeheer heeft gedaan om de vermaatschappelijking
vorm te geven? Wat zijn ijk- en meetpunten als het gaat om
vermaatschappelijking? Wat wordt bedoeld met "de vinger aan de pols houden als
het gaat om de maatschappelijke focus van Staatsbosbeheer".
Natuur, Landschap en
Platteland
Team Aansturing
Datum
23 november 2009
Onze referentie
NLP/2009/2339
Pagina 3 van 6
Staatsbosbeheer werkt samen met andere terreinbeheerders, gemeenten, instellingen,
verenigingen en ook bedrijven. Samen met hen ontplooit Staatsbosbeheer
initiatieven rond thema's als nieuwe natuur, waterhuishouding, klimaat en
energie, rood voor groen, recreatie en educatie, natuur en jeugd én natuur en
gezondheid. Als gastheer richt Staatsbosbeheer de gebieden zó in dat deze zo
uitnodigend en beleefbaar mogelijk zijn voor een grote verscheidenheid aan
bezoekers van de natuurgebieden.
Met vinger aan de pols houden bedoel ik dat ik expliciet in de jaarlijkse
verantwoording van Staatsbosbeheer een stand van zaken verwacht wat betreft
de vermaatschappelijking.
8
Op welke incidenten doelt de minister precies in haar reactie op de vermaatschappelijking?
Zijn die incidenten alleen met verbetering van communicatie op te lossen,
of heeft dat ook te maken met één van kerndoelen, namelijk de wens om
eigen inkomsten te genereren?
Ik doel met name op de incidenten met betrekking tot bomenkap op diverse
plaatsen in het land. Door beter uit te leggen waarom deze dunningen plaats
vinden wordt een groot deel van de maatschappelijke weerstand weggenomen.
De incidenten met bomenkap hadden te maken met het verbeteren van de
voorwaarden om de natuurdoelen te realiseren. Dit had niet te maken met de
wens om eigen inkomsten te genereren.
9
Hoe groot is de directie van Staatsbosbeheer nu er een directeur communicatie is
aangesteld?
De directie bestaat uit 2 leden: een directeur en een plaatsvervangend directeur.
Daarnaast kent Staatsbosbeheer aan het hoofd van de vier regio's regiodirecteuren,
is er een directeur van de concernstaf en een directeur communicatie die
verantwoordelijk is voor het programma communicatie dat tot eind 2010 zal
lopen.
10
Wat wordt bedoeld met het verbeteren van de aanwezigheid van boswachters in
het veld?
Voor de goede uitvoering van de taken van Staatsbosbeheer is het op peil houden
van de kennis van de natuurgebieden, het overdragen van kennis (excursies), de
contacten met de bezoekers en de zichtbaarheid in de gebieden een noodzaak.
Staatsbosbeheer zal bekijken of de bureauactiviteiten van boswachters kan verminderen.
Dit moet tot meer aanwezigheid van boswachters in het veld leiden.
11
Conform het advies wilt u een sterkere rol geven aan de Raad van Toezicht. Gaat
het ook gepaard met hogere kosten voor de Raad van Toezicht?
Natuur, Landschap en
Platteland
Team Aansturing
Datum
23 november 2009
Onze referentie
NLP/2009/2339
Pagina 4 van 6
Het versterken van de rol van de Raad van Toezicht brengt geen hogere kosten
met zich mee. Door in een te ontwikkelen toezichtkader duidelijkheid te verschaffen
over de rol en positie en de taken en verantwoordelijkheden van de Raad
van Toezicht wordt de rol versterkt. Versterking gaat dus vooral om verheldering,
afbakening en transparantie en niet om een grotere (uren)inzet van de Raad.
12
Wie houdt toezicht op de Raad van Toezicht? Wat is het kader daarvoor?
LNV heeft zijn uitvoeringstoezicht beschreven in de "LNV visie op uitvoeringstoezicht
Vertrouwen op afstand". Het uitvoeringstoezicht richt zich op de aansturingsrelatie,
de bedrijfsvoering en de kwaliteit van de taakuitvoering. Dit
toezicht is dus gericht op het departement en de uitvoerende externe organisaties.
In het toezicht wordt, indien mogelijk, gebruik gemaakt van de resultaten
van het toezicht door aanwezige raden van toezicht. In het geval van SBB heeft
de Raad van Toezicht een wettelijk kader (Wet verzelfstandiging staatsbosbeheer).
Binnen het uitvoeringstoezicht wordt beoordeeld of de raad zich aan dit
kader houdt (op basis van de verantwoording in het jaarverslag SBB). LNV houdt
geen toezicht op het functioneren van de raad van toezicht.
13
Het rapport geeft aan dat er vanwege de tweeslachtige positionering van Staatsbosbeheer,
als enerzijds terreinbeherende organisatie en anderzijds marktorganisatie,
hoge eisen worden gesteld aan de "governance"(bestuur, management,
toezicht, etc). Wat zijn de kosten van deze governance? En wat zijn specifiek de
kosten voor de Raad van Toezicht?
De kosten van governance worden niet afzonderlijk geregistreerd binnen Staatsbosbeheer.
Deze kosten bestaan voornamelijk uit personeelskosten van administratief
personeel. Daarnaast bestaan de kosten van governance uit de reguliere
kosten van de externe accountant. Deze bedragen circa 0,2 miljoen euro op
jaarbasis. De kosten van de Raad van Toezicht bedragen circa 0,1 miljoen euro op
jaarbasis en bestaan uit de vaste vergoedingen voor de vijf leden van de Raad van
Toezicht (inclusief de deelname aan de Audit Commissie).
14 en 15
Is er geen cijfermateriaal beschikbaar waaruit blijkt dat er sprake is van achterstallig
onderhoud en beheer? Wordt daarin het scherp in kaart laten brengen en
de financiering van de aanpak meegenomen?
Maakt u nu met Staatsbosbeheer, conform het advies, afspraken over de aanpak
op achterstallig onderhoud en beheer? Wordt daarin het scherp in kaart laten
brengen en de financiering van de aanpak meegenomen?
Op mijn verzoek heeft Staatsbosbeheer in 2006 een inventarisatie uitgevoerd naar
achterstallig onderhoud. Dit betreft alleen een inventarisatie en bevat geen voorstellen
voor verdere aanpak hiervan.
Ja, in de financieringproblematiek van Staatsbosbeheer wordt het achterstallig
onderhoud meegenomen. Zo zijn bijvoorbeeld voor landschap al in het kader van
het landschapherstelprogramma afspraken gemaakt voor de periode 2008 - 2013.
Natuur, Landschap en
Platteland
Team Aansturing
Datum
23 november 2009
Onze referentie
NLP/2009/2339
Pagina 5 van 6
16
Welke inzet wordt gepleegd om een beter beeld te krijgen van de ecologische,
cultuurhistorische en maatschappelijke ontwikkelingen in gebieden van Staatsbosbeheer
en andere terreinbeherende instanties? Wordt hiervoor zoals de commissie
aanbeveelt een monitoringssysteem ontwikkeld?
Ieder jaar wordt tien procent van het areaal gemonitord op ecologische en
cultuur-historische kwaliteit. Op deze wijze wordt iedere tien jaar het gehele
areaal gemonitord. In overleg met Staatsbosbeheer zal ik een aantal parameters
afspreken die in de toekomst in de verantwoording een beeld geven van de
vermaatschappelijking.
17 en 18
Werkt u met Staatsbosbeheer aan een gezamenlijke interpretatie van de normkosten
voor beheer en onderhoud?
Wordt gewerkt aan een vervangend systeem voor de normkosten om in te kunnen
springen op snel veranderende marktomstandigheden? Worden hierbij de ervaringen
van andere terreinbeherende instanties betrokken?
De standaard kostprijzen voor beheer zijn in samenwerking tussen de terreinbeherende
instanties (Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, de 12 landschappen)
en de particuliere terreinbeheerders (FPG en Unie van Bosgroepen) ontwikkeld.
Het resultaat is beoordeeld door de Commissies Brabers en Verheijen in opdracht
van LNV en IPO. Deze standaard kostprijzen voor beheer worden periodiek
bijgesteld zodat de effecten van loonstijgingen en prijsstijgingen van overige
kosten (grondstoffen, materialen, machines, enz.), van productiviteitsontwikkelingen
en van de marktontwikkelingen van de producten (bijvoorbeeld hout)
verrekend worden.
Daarnaast wordt jaarlijks het terreinbeheer op basis van de werkelijke kosten
(nacalculatie) door het Centrum voor Economische Informatievoorziening (CEI) in
het kader van het CEI informatienet terreinbeheer in beeld gebracht. Door middel
van het deelnemersverslag kunnen de verschillende terreinbeheerders zich vergelijken
ten opzichte van het groepsgemiddelde.
19
Onderschrijft u de conclusie dat de hybride positie van Staatsbosbeheer een
remmende invloed heeft op de gewenste vermaatschappelijking? Zo ja, welke
acties zullen hiertegen worden ondernomen?
De hybride positie komt voort doordat Staatsbosbeheer enerzijds een publieke
organisatie is en anderzijds een organisatie is die actief is op de markt. Dit leidt
tot onduidelijkheid over de positie van Staatsbosbeheer. Het wetsvoorstel Markt
en Overheid, dat momenteel in behandeling is in de Eerste Kamer, zal hier helderheid
in brengen. Dit wetsvoorstel is voor overheidsorganisaties, waaronder Staatsbosbeheer,
het kader voor marktactiviteiten.
Natuur, Landschap en
Platteland
Team Aansturing
Datum
23 november 2009
Onze referentie
NLP/2009/2339
Pagina 6 van 6
20
Onderschrijft u de conclusie dat het niet gewenst en onhaalbaar is om Staatsbosbeheer,
Natuurmonumenten en de Landschappen te fuseren? Zo ja, wat zijn de
argumenten daarvoor?
Met de commissie meen ik dat een fusie niet gewenst is om de diversiteit, burgerbetrokkenheid,
pluriforme financiering en innovatiekracht van natuurbeheer te
behouden. Wel ben ik het met de commissie eens dat op het vlak van uitvoering
van beheer nieuwe mogelijkheden van samenwerking onderzocht moeten worden.
Overigens vindt er al veel samenwerking plaats; de opstelling en uitwerking van
de index Natuur, Landschap en Recreatie is hiervan een goed voorbeeld.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg