Ingezonden persbericht


Hoenderloo, 23 november 2009

Terug naar de kracht van Berlage
Herinrichting van tuin en directe parkomgeving van rijksmonument Jachthuis Sint Hubertus. In 2010 gaat Het Nationale Park De Hoge Veluwe aan de gang met de herinrichting van de omgeving van Jachthuis Sint Hubertus. Doel is om terug te gaan naar de kracht van het oorspronkelijke ontwerp van Berlage. Berlage heeft niet alleen het Jachthuis ontworpen, maar ook het park en de oude toegangswegen rondom het Jachthuis. Dit is bijzonder: van Berlage zijn verder geen ontwerpen van landhuis inclusief tuin- en parkaanleg bekend. Het maakt Jachthuis Sint Hubertus in cultuurhistorisch opzicht bijzonder.

Kostbaar erfgoed
Eén van de doelen van Het Nationale Park De Hoge Veluwe is om het erfgoed van de oprichters, het echtpaar Kröller-Müller in stand te houden en te bewaren. Naast de diversiteit aan landschappen hoort het cultureel erfgoed hier ook bij. Een bijzonder deel van dit culturele erfgoed is het Jachthuis Sint Hubertus en haar omgeving. Het totale complex is aangeduid als Rijksmonument.

Architect Berlage
Met zekerheid is te zeggen dat Berlage, naast het Jachthuis ook het park en de oude toegangswegen rondom het huis ontwierp. Drager van het park is een reeks vijvers. Door Berlage is gepoogd een nauwe samenhang te realiseren tussen de omgeving, het park, de tuinen, het gebouw en het interieur. Er wordt van een totaalkunstwerk gesproken. Het is juist dit aspect dat uniek is en in hoge mate bescherming en accentuering verdient.

Veranderingen in tijd
In de loop der jaren zijn - om verschillende redenen - diverse aanpassingen uitgevoerd ten opzicht van het oorspronkelijk gerealiseerde complex. Er hebben bijvoorbeeld voortdurend wijzigingen in het paden- en wegenpatroon plaatsgevonden. Als gevolg van diverse planwijzigingen door herontwerp en beheermaatregelen is in de loop der tijd de samenhang van het oorspronkelijk ontwerp verloren gegaan. Dit is ten koste gegaan van de kracht van het geheel.

Herinrichtingsplan
H+N+S landschapsarchitecten heeft in samenwerking met Michael van Gessel een plan opgesteld voor de herinrichting. De maatregelen zullen niet allemaal direct uitgevoerd te worden, maar er zal een start worden gemaakt in het jubileumjaar, waardoor de eerste categorie zichtbaar wordt. Het Nationale Park De Hoge Veluwe viert namelijk in 2010 haar 75-jarig jubileum.

Wat staat te gebeuren?
De beoogde nieuwe situatie is in hoge mate gebaseerd op en geïnspireerd door de geschiedenis. Geprobeerd wordt in het herontwerp diverse tijdslagen een plek te geven en tot een nieuw geheel te smeden. Hierdoor ontstaat er een interessante gelaagdheid in het plan. Alle latere toevoegingen die een onacceptabele inbreuk vormen op het plan van Berlage en de conceptuele helderheid daarvan (de eenheid van gebouw en tuin) worden in het planvoorstel verwijderd. Van het letterlijk reconstrueren van het Berlage-plan is echter geen sprake: dit kan simpelweg niet, doordat het oorspronkelijke plan van Berlage niet meer compleet is en daarbij zou ook onrecht worden gedaan aan een aantal aanwezige kwaliteiten van zowel voor als na de Berlage-periode.

Paden en wegennet
Veel asfalt zal verdwijnen, net als overbodige wegen in de omgeving. Het asfalt zal vervangen worden door klinkers, waarmee het gevoel van benadering van iets bijzonders wordt versterkt. Vanaf de parkeerplaats zal een aparte wandelroute naar het Jachthuis worden gemaakt, zodat bezoekers niet meer over de weg hoeven te lopen. Hiernaast zullen diverse wegen en paden verlegd worden, zodat vanaf de invalsweg eerst een doorkijk ontstaat naar het huis en vervolgens een vrij zicht op het Jachthuis, precies zoals Berlage wilde. Ook zullen er minder kruisingen tussen wandel-, fiets- en autopaden ontstaan.

Grote delen van de oorspronkelijke aanwezig wandelpaden langs de vijver zijn niet meer aanwezig. In het originele Berlage plan was eenzelfde afstand tussen pad en vijverrand. Hierdoor en doordat er geen opgaande beplanting tussen het pad en vijver stond, was er heel direct contact tussen de wandelaar en het water. Het weer mogelijk maken om te wandelen langs de oevers steeds dicht bij het water en met niets ertussen, vormt het hart van de oorspronkelijk in het Berlage-plan beoogde beleving.

Windmolen en picknickplek
De bedoeling is verder de windmolen in oude luister te herstellen, dus weer van molenopbouw te voorzien. Ook wordt onderzocht of deze vervolgens een rol kan spelen in het watersysteem. Daarnaast is het de bedoeling de directe omgeving ook weer op te knappen. Het pad bij de watertoren is bijna helemaal overgroeid. De hagen die het pad begeleidden en het grindpad zelf zijn in de loop der tijd verdwenen. Grote rododendronstruiken domineren nu het beeld en ontnemen deels het zicht op de onderbouw van de windmolen en de daarachterliggende weide. Het oude grindpad en de begeleidende haag komen weer terug. De stenen trappartij krijgt hiermee weer een logische plek. De huidige beplanting van met name rododendrons zal hiervoor grotendeels worden verwijderd. Ook de omgeving van de historische Stenen Brug, de naastgelegen picknickplek en de Scheerspiegel zijn dichtgegroeid, met vooral veel rododendronstruiken, waardoor erg weinig overzicht is.

Helder begrensde werelden
De geometrische tuindelen, het parklandschap (met de weiden, boomgroepen en vijvers) en het robuuste bos lopen in de omgeving van het Jachthuis vaak op diffuse wijze in elkaar over. In het oorspronkelijke idee van Berlage waren dit heel helder begrensde werelden. Dit zal weer terug worden gebracht. Op de hoeken bij de theekoepels zullen grote treurwilgen geplaatst worden. Deze zorgen voor een mooie verankering van het complex.

Slootjes in de Veentjesweide die later zijn gegraven, worden weer dichtgegooid, waardoor het gebied verder zal vernatten. Dit heeft ook te maken met de bijzondere natuurwaarden van het gebied die zich dan verder kunnen ontwikkelen, met kansen voor nieuwe veenvorming.

Toekomstplannen
Na de veranderingen die Het Nationale park De Hoge Veluwe in de loop der jaren heeft ondergaan, staat het Park nu voor een nieuwe ronde van vernieuwing en verandering. Er worden gelijktijdig ook plannen gemaakt voor herinrichting van het centrumgebied en de 3 publieksentrees en het wegen- en padennetwerk. De bedoeling is om met het Jachthuis in de toekomst op een heldere, logische wijze aan te haken op de rest van het wegen- en padennet in het Park. De herinrichting van de tuin en parkaanleg zal tientallen jaren in beslag nemen.