Naleving informatieplicht door sociale diensten nog steeds onvoldoende
25/11/2009 12:10
College bescherming persoonsgegevens (CBP)
Naleving informatieplicht door sociale diensten nog steeds onvoldoende
17 van 20 onderzochte sociale diensten informeren betrokkenen niet over heimelijke waarneming
Na onderzoek bij twintig gemeenten concludeert het College bescherming persoonsgegevens (CBP) dat zeventien gemeentelijke sociale diensten de wettelijke regels omtrent de informatieplicht niet naleven. Dat wil zeggen dat zij mensen die heimelijk zijn gevolgd in het kader van fraudeonderzoek niet of niet aantoonbaar hebben geïnformeerd over het feit dat heimelijke waarneming heeft plaatsgevonden. Heimelijke waarneming door sociale diensten vormt een ingrijpende inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de geobserveerde burger. De persoonsgegevens die bij de waarneming zijn verzameld, worden gebruikt voor herbeoordeling van het recht op een uitkering. De gegevens kunnen ook een rol spelen bij toekomstige beoordelingen van degene die de uitkering ontvangt. De persoon die is onderworpen aan heimelijke waarneming heeft het recht te weten dàt en waaróm heimelijke waarneming heeft plaatsgevonden en wat het resultaat is van het onderzoek. Zeventien van de twintig onderzochte gemeenten leven hun informatieplicht echter niet na, waardoor de betrokkenen niet op de hoogte zijn en zodoende hun rechten op het gebied van bescherming van persoonsgegevens niet kunnen uitoefenen. Gemeenten die hun handelwijze niet alsnog aanpassen, riskeren een last onder dwangsom.
Lees de definitieve bevindingen van het onderzoek bij twintig gemeenten
De Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) verplicht sociale diensten de personen die object zijn of zijn geweest van fraudeonderzoek waarin gebruik is gemaakt van heimelijke waarneming, hierover te informeren. In het dossier moet worden vastgelegd dat over de heimelijke waarneming is geïnformeerd. Uit eerder onderzoek van het CBP in 2006 bij tien gemeenten bleek dat regelmatig niet werd voldaan aan de naleving van de informatieplicht. In het vervolgonderzoek waarvan de bevindingen nu worden gepubliceerd, heeft het CBP bij twintig gemeenten onderzocht of hun sociale diensten bij fraudeonderzoeken de geobserveerde burgers achteraf hebben geïnformeerd over de heimelijke waarneming in het geval dat de heimelijke waarneming geen fraude aan het licht heeft gebracht. Uit bijna tweederde van de thans onderzochte dossiers blijkt niet dat de betrokkenen juist zijn geïnformeerd over de heimelijke waarnemingen. Het onderzoek wijst uit dat zeventien van de negentien gemeenten de regels met betrekking tot de informatieplicht niet naleven.
Bij een vermoeden van fraude met bijstandsuitkeringen kan de gemeente de sociale recherche een opdracht geven onderzoek te doen naar een uitkeringsontvanger of uitkeringsaanvrager. Tijdens dat fraudeonderzoek kan de sociale dienst gegevens vastleggen door eigen waarneming zonder de betrokkene daarvan op dat moment op de hoogte te stellen. Dit wordt heimelijke waarneming genoemd. Betrokkenen moeten na afloop van het fraudeonderzoek worden geïnformeerd over de heimelijke waarnemingen. Dit is ook opgenomen in de procesbeschrijving Heimelijke waarneming door sociale diensten, dat na overleg met branchevertegenwoordigers is vastgesteld in 2003 en in 2007 is aangepast en geactualiseerd.
http://www.cbpweb.nl/
http://www.cbpweb.nl