Stichting FOM
Deeltjesversneller levert eerste botsingen
Amsterdam, 24-11-2009
Gisteren botsten voor het eerst protonen tegen elkaar in de nieuwe
deeltjesversneller, de Large Hadron Collider (LHC) op CERN, Genève,
Zwitserland. Alle vier de grote detectoren van de LHC registreerden
eerste botsingen. De twee ronddraaiende bundels protonen, die sinds
afgelopen vrijdag weer in de versneller circuleren, werden eerst
geoptimaliseerd om te botsen in de ATLAS detector. ATLAS registreerde
om 14:22 uur de eerste proton-proton botsing. Kort daarna volgden
botsingen in de andere drie grote detectoren: CMS, ALICE en LHCb.
Figuur 1. Botsingen in ATLAS
vergroten Figuur 1. Botsingen in ATLAS
De eerste brokstukken van botsingen tussen protonen in de Large Hadron
Collider (LHC) trekken sporen door de ATLAS detector. ATLAS is de
grootste van vier detectoren rondom de LHC.
Wetenschappers op het FOM-instituut voor subatomaire fysica Nikhef
vieren samen met collega's op CERN en over de hele wereld dit goede
nieuws.
Nikhef directeur Frank Linde: "Geweldig: een overenthousiaste groep
promotiestudenten en hun begeleiders die de event displays van de
eerste proton-proton botsingen analyseren!" .
Marcel Merk, programmaleider LHCb op Nikhef, reageert verheugd: "LHCb
heeft de eerste botsingen geregistreerd en de deeltjessporen in de
detector zien er schitterend uit. We kijken reikhalzend uit naar de
botsingen bij hoge energie."
Deze eerste botsingen komen al drie dagen na de herstart van de LHC,
een teken van de uitstekende performance van de deeltjesversneller. Op
vrijdagavond, 20 november, draaiden na meer dan een jaar lang
repareren voor het eerst weer protonen rond in de versneller, bij
injectie-energie van 450 GeV.
"Ik had dit weekend na het succes van de eerste injecties drie
mijlpalen gedefinieerd:", zegt Frank Linde. "Botsingen bij 450 GeV
injectie-energie; het verbreken van het wereldrecord van Fermilab van
een bundelenergie van 1 TeV (Tera-electronvolt, 1 TeV = 1000 GeV) en
hoge energie proton-proton botsingen bij 3.5 TeV. De eerste mijlpaal
is nu al bereikt. Ik kijk met spanning uit naar de volgende twee!".
De eerste protonen botsten bij relatief lage energieën van 450 GeV per
bundel op elkaar. Nu zal een intensieve finetuning fase volgen om de
intensiteit en de energie van de protonenbundels te verhogen. Als
alles goed gaat zal net voor de Kerst een bundelenergie van 1.2 TeV
gehaald zijn, daarmee de tweede mijlpaal bereikend. Het doel is om
begin 2010 botsingen bij 3.5 TeV per bundel te realiseren. Dit is
voorlopig de maximale energie van de LHC.