Verslavingszorg enorm aan kwaliteit verbeterd
Toespraak, 25 november 2009
"De kwaliteit van de behandeling van verslaafden is in de afgelopen
jaren met sprongen vooruit gegaan." Dit zei minister van
Volksgezondheid Welzijn en Sport, Ab Klink, op de GGZ-
jubileumconferentie `Resultaten Scoren'.
Geachte aanwezigen,
Vandaag vieren we met elkaar het tienjarig bestaan van het project
Resultaten Scoren: zonder meer een mijlpaal voor de verslavingszorg in
Nederland! Allereerst mijn felicitaties aan de Stuurgroep die al tien
jaar lang als aanjager fungeert op het gebied van
kwaliteitsverbetering in de verslavingszorg. De Stuurgroep is een
uitermate belangrijke intermediaire rol gaan spelen tussen
bijvoorbeeld onderzoeksinstituten, de verslavingszorg en het
onderwijs. Ze spoort mensen aan, roept op tot het ontwikkelen van
producten en brengt partijen tot elkaar.
Ik denk dat alle vertegenwoordigers uit de verslavingszorg hier in de
zaal aanwezig, zich de afgelopen jaren hebben kunnen wijden aan
professionalisering dankzij de voordurende inzet van de Stuurgroep. De
Stuurgroep zet de lijnen uit, daarna gaat het projectbureau ermee aan
de slag. Ik wil hier onderstrepen dat er een minimale staf is, die
ongelooflijk veel werk verricht. Mijn felicitaties dus ook aan hen die
met de dagelijkse uitvoering bezig zijn.
Ik ben er trots op dat we in Nederland langs deze weg een enorme
kwaliteitsverbetering in de verslavingszorg hebben bereikt. Trots ook
omdat Resultaten Scoren ook echt een project is ván en vóór de
verslavingszorg. Jullie allen hebben het met elkaar opgezet, maar nog
belangrijker: jullie hebben de producten ook ingevoerd in jullie
organisaties. Zoals in de uitnodiging staat: `er is van de nood een
deugd gemaakt'. Want hoewel de verslavingszorg al bijna een eeuw
bestaat, konden professionals nauwelijks terugvallen op
wetenschappelijk onderbouwde zorg en behandeling aan cliënten. De nood
was tien jaar geleden echt hoog. Het ontbrak aan voorschriften en
protocollen om mee te werken, de kennis was versnipperd.
De kwaliteit van de hulpverlening was eigenlijk heel erg afhankelijk
van de individuele begeleider, omdat er gewoonweg nauwelijks
richtlijnen waren. U weet het, u keek er waarschijnlijk ook met lede
ogen naar. U hebt destijds ook direct Resultaten Scoren omarmd.
Die gezamenlijke en toekomstgerichte aanpak was voor het ministerie
van VWS reden om dit project financieel te steunen. De verslavingszorg
in Nederland heeft vervolgens de krachten gebundeld om te helpen het
project op te tuigen. Die samenwerking betekende ook dat er echte
betrokkenheid was om bestaande behandelmethoden te verbeteren en
nieuwe methoden te ontwikkelen en ook zelf uit te voeren.
Voor de verslavingszorg had dit tot gevolg dat alle producten die zijn
ontwikkeld, ook voor elke instelling beschikbaar kwamen. Resultaten
scoren heeft een inhaalslag gemaakt met het ontwikkelen van
protocollen, richtlijnen en methoden. De kwaliteit van de behandeling
van verslaafden is in de afgelopen jaren dan ook met sprongen vooruit
gegaan. Tien jaar later zijn bijvoorbeeld onder de paraplu van
Resultaten Scoren ruim honderd publicaties uitgegeven. Maar ook het
gebruik van de ontwikkelde methoden en protocollen is relatief hoog.
Uit onderzoek in 2008 blijkt dat producten duurzaam worden ingevoerd,
waarbij een invoeringsgraad van 60 tot 95 procent wordt bereikt. Een
geweldige score.
Eén van de succesproducten is de individuele leefstijltraining, die op
grote schaal wordt toegepast. Maar laat ik niet vooruitlopen op de
presentaties die we verder vandaag te horen krijgen. Ik attendeer u
ook graag op het tijdschrift Verslaving, dat in een speciale uitgave
aandacht besteed aan verschillende facetten van het project.
Een belangrijk aspect, en dat wil ik zeker benadrukken, is dat in de
afgelopen tien jaar niet alleen behandelmethoden zijn ontwikkeld en
van wetenschappelijke onderbouwing zijn voorzien, maar dat Resultaten
Scoren ook bijdraagt aan training en opleiding. Er is hard gewerkt om
modules en cursuspakketen over verslaving en verslavingszorg op te
nemen in HBO- of universitaire studies. Op die manier krijgen
studenten, die mogelijk later aan de slag gaan in de verslavingszorg,
in een vroeg stadium kennis van de problematiek. Ik juich het toe dat
in steeds meer opleidingen, steeds meer modules over deze materie
worden aangeboden. Het is nu een uitdaging voor de Stuurgroep om te
kijken in hoeverre deze thematiek kan worden geïntroduceerd in
MBO-opleidingen.
Het is een goede ontwikkeling dat de aandacht voor verslaving in de
beroepsontwikkeling nu langzaam van de grond komt. In dit verband wil
ik niet voorbij gaan aan een publicatie met de titel `Canon
verslaving, wat elke professional over verslaving moet weten', die
Resultaten Scoren in 2007 heeft gepresenteerd. Dit boekje behoort voor
studenten in het HBO-onderwijs tot verplichte literatuur. Het is niet
voor niets als een `body of knowledge' van dit vakgebied omschreven.
We kijken niet alleen terug op deze jubileumconferentie; we richten de
blik ook op de toekomst. Het project Resultaten Scoren moet doorgaan.
Naar mijn idee zal de component `preventie' dan een grotere rol moeten
krijgen. Op dit moment zijn we bezig met het ontwikkelen van nieuw
drugsbeleid.
Het kabinet maakt zich zorgen over het gebruik van alcohol en drugs
door jongeren. En de mogelijke gevolgen daarvan voor hun gezondheid en
hun maatschappelijke ontwikkeling. Het zal u dan ook niet verbazen dat
- als onderdeel van het nieuwe drugsbeleid - veel aandacht zal uitgaan
naar de jeugd. Resultaten Scoren heeft de opdracht gekregen om zich
meer te richten op jongeren en in het bijzonder op kwetsbare groepen.
De kwaliteit van zorg en preventie, gericht op die groepen, moet
worden verbeterd. Als leidraad geldt dat verslavingsproblemen zo vroeg
mogelijk moeten worden onderkend en zo mogelijk voorkomen. Daarom wil
ik ook investeren in nieuwe preventiemethoden voor jongeren. Ik reken
erop dat Resultaten Scoren producten op maat kan leveren, waarmee het
veld effectief aan de slag kan.
Een andere ontwikkeling is de aandacht voor criminele jongeren die ook
kampen met verslavingsproblemen. Ook bij Justitie wordt in het kader
van het terugdringen van recidive sterk gekeken naar verslaafden als
aparte doelgroep. De verwachting is dat als we de onderliggende
problematiek van verslaving aanpakken, er een grotere kans bestaat dat
we de cyclus kunnen doorbreken, waarin vooral veelplegers gevangen
zitten. Anders blijven we steeds dezelfde groep terugzien. Wellicht
dat Resultaten Scoren een rol kan vervullen bij het ontwikkelen van
maatwerk voor deze doelgroep.
Ik heb al eerder gesproken over een noodzaak tot meer differentiatie
en specialisatie. Sommige groepen zijn extra kwetsbaar en hebben zorg
nodig die op hun specifieke behoeften is afgestemd. Differentiatie in
de verslavingszorg betekent niet alleen een aangepast aanbod voor
bijzondere doelgroepen. Dit betekent ook dat de zorg beter inspeelt op
de vraag van de verschillende cliënten. En voorop staat dat
behandeling van verslavingsproblemen voor iedereen bereikbaar moet
zijn.
Resultaten Scoren gaat naar het volgende decennium. Het is belangrijk
dat kwaliteitsverbetering, innovatie en professionalisering
gezamenlijk door de sector worden gedragen. Én niet worden belemmert
door botsende belangen. Ik hoop dat u op deze jubileumconferentie een
voorzet geeft voor een doorstart naar een `duurzaam programma'. Door
de krachten te bundelen kan de verslavingszorg ook in de toekomst de
kwaliteit en effectiviteit naar een hoger plan tillen!
Dank u wel.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport