WRR verkenning nr. 22 - De menselijke beslisser; over de psychologie van keuze en gedrag
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID/WRR
Embargo tot 26 november 2009, 13.30 uur
Inzicht in logica van 'irrationaliteit'
WRR verkenning nr. 22
De homo economicus is dood, leve de mens van vlees en bloed! Die conclusie kan worden getrokken uit de verkenning De menselijke beslisser; over de psychologie van keuze en gedrag, die de WRR op 26 november 2009 publiceert.
In deze bundel geven vooraanstaande Nederlandse wetenschappers een state of the art overzicht van de empirische kennis over keuzegedrag. De auteurs zijn onder meer afkomstig uit de psychologie, economie, neurobiologie en filosofie. In deze disciplines is de laatste jaren veel nieuwe en fascinerende kennis ontwikkeld over keuzegedrag. Dit boek legt de empirische basis voor een adviesrapport dat de wrr in 2010 zal uitbrengen, en dat wordt geschreven onder leiding van het raadslid prof.dr. H.M. Prast.
Geen zelfzuchtige homo economicus
Hoewel de auteurs vanuit zeer verschillende invalshoeken het menselijk keuzegedrag belichten, keren twee bevindingen steeds terug. Ten eerste: mensen gedragen zich vaak niet zoals wordt verondersteld in de rationele keuzetheorie. Deze theorie klinkt door in veel overheidsbeleid van de laatste jaren, zoals de deregulering en privatisering op diverse terreinen. De mens blijkt echter geen koele en zelfzuchtige homo economicus. Mensen betrekken lang niet altijd alle beschikbare informatie in hun keuze, houden wel degelijk rekening met de belangen van anderen, en kiezen soms uitgesproken 'irrationeel'. Zo willen veel mensen bijvoorbeeld echt afvallen, maar bezwijken zij desondanks geregeld voor de verleiding van een lekkere maar vette maaltijd.
Wel logisch gedrag
Maar ten tweede, er schuilt wel degelijk logica in menselijk keuzegedrag. De afwijkingen van het rationele keuzemodel zijn niet volstrekt toevallig, maar volgen een bepaalde systematiek. Dat is van groot belang, want daardoor wordt doelgerichte interventie mogelijk. De kennis over keuzegedrag die in deze bundel wordt gepresenteerd, opent dan ook nieuwe perspectieven voor beleidsmakers die het gedrag van mensen willen beïnvloeden. Dat lijkt hard nodig, want veel maatschappelijke problemen kunnen alleen worden opgelost als mensen anders gaan kiezen, bijvoorbeeld voor een gezonder levensstijl of zuiniger omgang met energie. De auteurs in dit boek gaan onder meer in op de mogelijkheid om keuzegedrag te beïnvloeden via de wijze waarop de keuzes worden aangeboden ('keuzearchitectuur') en via de sociale en fysieke omgeving.
Verkenningen van de WRR zijn studies die de raad van dusdanige kwaliteit acht dat publicatie gewenst is. Inhoud en ingenomen standpunten in de verkenning vallen echter volledig onder verantwoordelijkheid van de auteurs. Het eerste exemplaar van De menselijke beslisser wordt aangeboden aan minister Ab Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport tijdens de WRR Lecture op donderdag 26 november 2009.
Over de WRR
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is een onafhankelijk adviesorgaan voor de Nederlandse regering. De WRR geeft de regering gevraagd en ongevraagd advies over onderwerpen vanuit een langetermijnperspectief. Deze onderwerpen zijn sectoroverstijgend en hebben betrekking op maatschappelijke vraagstukken waarmee de regering in de toekomst te maken kan krijgen. De adviezen van de WRR krijgen hun weerslag in openbare rapporten, die zowel een probleemstellend als adviserend karakter kunnen hebben.
RVD Mediafeed