Nivel
Verpleegkundigen en verzorgenden staan steeds vaker voor dilemmas
26 november 2009 | Krappe indicaties en
personeelstekort in de zorg stellen verpleegkundigen en verzorgenden
steeds vaker voor dilemmas. Moeten ze zich houden aan de indicatie of
de zorg geven die ze zelf nodig vinden? Of moeten ze hun vrije dag
opgeven om de onderbezetting op te vangen?
De meerderheid (70%) van de verpleegkundigen en verzorgenden vindt dat
ze de laatste jaren steeds vaker voor morele dilemmas komt te staan,
zo blijkt uit onderzoek in het Panel Verpleging en Verzorging van het
NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg).
Het onderzoek is uigevoerd in samenwerking met het Centrum voor Ethiek
en Gezondheid (RVZ). Door krappe indicaties moeten verpleegkundigen en
verzorgenden cliënten minder zorg bieden dan ze naar hun eigen
maatstaven eigenlijk zouden willen. Meer dan de helft staat minstens
één keer in de week voor dit dilemma (64% in de thuiszorg, en 47% in
de verpleeg- en verzorgingshuizen). Eenderde van de verpleegkundigen
en verzorgenden komt minstens wekelijks voor de vraag te staan om meer
te gaan werken vanwege de onderbezetting of een vrije dag te laten
schieten.
Oorzaken en oplossingen
Als oorzaken noemen de verpleegkundigen en verzorgenden de manier
waarop de benodigde zorg geïndiceerd wordt, onderbezetting in het team
zowel in aantal als in kwalificatieniveau, de toegenomen werkdruk en
de toegenomen hoeveelheid administratieve handelingen. Houd ik me aan
afspraken en werktijden of besteed ik mijn tijd aan de cliënt. Daar
komt het belangrijkste dilemma kort gezegd op neer, stelt
NIVEL-onderzoeker Anke de Veer. Verpleegkundigen en verzorgenden zien
een andere en ruimere indicatiestelling, betere ondersteuning en
aansturing van het personeel in de zorginstellingen, en meer en beter
opgeleid personeel als voornaamste oplossingen.
Verschillen
De dilemmas verschillen tussen de zorgsectoren. Zo speelt de
indicatiestelling vooral in de thuiszorg en verpleeg- en
verzorgingshuizen. Verpleegkundigen in de algemene ziekenhuizen
ervaren vooral dilemmas in de omgang met medische informatie en bij
verschil van inzicht met de arts. Zij willen graag extra aandacht voor
de samenwerking en communicatie met de artsen. In de thuiszorg zien
verpleegkundigen en verzorgenden een vermindering van de administratie
als één van de belangrijkste oplossingen. Anke de Veer: De onlangs
aangekondigde veranderingen in indicatiestelling waarbij de
verpleegkundigen weer meer invloed krijgen op de indicatie, zijn dan
ook een goede stap in de richting van het verminderen van dit soort
dilemmas.
Panel Verpleging & Verzorging
Het onderzoek is uitgevoerd onder de deelnemers aan het landelijke
Panel Verpleging & Verzorging. Van de ruim 650 verpleegkundigen en
verzorgenden werkzaam in algemene ziekenhuizen, verpleeg- en
verzorgingshuizen en de thuiszorg hebben 412 personen schriftelijke
vragen beantwoord. De verpleegkundigen en verzorgenden zijn allemaal
in loondienst en werken in de directe zorgverlening aan cliënten.
Op 26 november biedt het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) het
ministerie van VWS een signalement aan, op basis van onder meer het
NIVEL-rapport.
Samenwerkingspartners
* CEG
Publicatie
* Veer, A.J.E. de; Francke, A.L. Morele dilemma's in het dagelijks
werk van verpleegkundigen en verzorgenden. Utrecht: NIVEL, 2009.
Fulltext pdf or DOI |
Expert/contactpersoon
* Dr. A.J.E. (Anke) de Veer
Onderzoeksthema
* Ouderenzorg en thuiszorg
Betrokken NIVEL-project
* Panel Verpleging & Verzorging
Zie ook
* Nieuwe technologie: alleen als de zorg er beter van wordt
* Huisartspraktijk groeit uit tot kleine gezondheidszorgorganisatie
* Kwaliteitsindicatoren voor palliatieve zorg op komst
* Cliënt wil betrouwbare en deskundige huishoudelijke hulp
* Weinig animo onder verpleegkundigen om als zelfstandige aan de
slag te gaan
* EU subsidie uitkomsten eerstelijnszorg in Europa
* Minder ziek bij helder verzuimbeleid
* Doktersassistente en praktijkondersteuner hebben ieder hun eigen
patiënten
* De televisiezuster komt eraan
* Richtlijn over maagzuur binnen verstandelijk gehandicaptenzorg