Netwerk
Spullen Nederlandse joden opgegraven
Vrijdag 27 november
20.25 uur, Nederland 2
Archeologen doen vondst in vernietigingskamp Sobibor
Israëlische en Poolse archeologen hebben in het voormalige
concentratiekamp Sobibor voorwerpen gevonden die hebben toebehoord aan
Nederlandse joden die daar zijn vermoord. NCRVâs Netwerk toont
vanavond de opgegraven vondsten.
Afgelopen maand vonden er in Sobibor opgravingen plaats. Archeologen
zijn er op zoek naar de precieze plek waar de gaskamers hebben
gestaan. Van het concentratiekamp is vrijwel niets meer over, doordat
de Duitsers in 1943 probeerden hun misdaden uit te wissen. Aan de hand
van luchtfotoâs en bodemonderzoek is er nu op een plek gegraven waar
zeventien met modder opgevulde gaten zijn gevonden. âHier heeft
waarschijnlijk het fundament van de gaskamers gestaanâ, zegt
archeoloog Wojtek Mazurk in Netwerk. âMet deze opgravingen willen we
vooral jongeren laten zien wat hier gebeurd is.â
Op de vermoedelijke locatie van de gaskamers zijn bij de opgravingen
verschillende gebruiksvoorwerpen gevonden. Zo is er een verwrongen
stuk staal opgegraven, waarvan de archeologen vermoeden dat het een
douchekop was - gevangenen werd voor hun vergassing verteld dat ze een
douche gingen nemen.
Onder de Nederlandse voorwerpen bevinden zich een stuk glas met de
tekst âNederlands Fabricaat, 37 cl.â en een Nederlandse cent uit 1941.
Directeur Dirk Mulder van het Herinneringscentrum Westerbork vindt de
vondsten bijzonder. âDit is een directe relatie met de Nederlandse
slachtoffersâ, zegt hij. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er meer
dan 34.000 joden vanuit Westerbork naar Sobibor getransporteerd.
Daarvan overleefden er achttien de oorlog.
Komende maandag begint in München het proces tegen John Demjanjuk,
een Oekraïner die ervan wordt beschuldigd medeverantwoordelijk te
zijn geweest voor de moord op duizenden joden in het Poolse
vernietigingskamp Sobibor. Tijdens het proces tegen Demjanjuk spelen
de transportlijsten van Westerbork naar Sobibor een belangrijke rol.
Zij zijn een belangrijk bewijsstuk in München omdat er niemand meer
in leven is die Demjanjuk tijdens de oorlog heeft herkend.
NCRV Netwerk berichtte begin deze maand ook over vernietigingskamp
Sobibor. Daar kwamen op 14 oktober 1943 joodse gevangenen in opstand
tegen de SSâers, die zij met messen en bijlen doodden om vervolgens te
vluchten. In Netwerk waren nooit eerder vertoonde interviews van Jules
Schelvis te zien met joodse ex-gevangenen die de opstand hadden
georganiseerd. Deze gesprekken werden opgenomen op banden die bijna 25
jaar in een kast bleven liggen, tot Schelvis het materiaal afleverde
bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie.
NCRV