VARA

Wetenschappelijk discussieprogramma 'Eigen schuld, dikke bult', met Paul Witteman

Door een verhard politiek klimaat moeten `achterblijvers' in onze samenleving zich sinds de jaren tachtig geschikt maken voor de prestatiemaatschappij. Niet alleen door hun vaardigheden te vergroten, maar ook door hun gedrag aan te passen. Maar ontwikkelingen in de wetenschap, met name in de neurobiologie en de sociale wetenschappen, laten juist zien dat vaardigheden goeddeels zijn vastgelegd door aanleg en opvoeding in de vroegste jeugd. Wordt van `achterblijvers' in de maatschappij dus niet het onmogelijke gevraagd? Over die vraag discussiëren toonaangevende wetenschappers - onder leiding van Paul Witteman - in het VARA-programma `Eigen schuld, dikke bult', op vrijdag 27 november om 20.50 uur bij de VARA op Nederland 2. Dat is een week ná de VARA-film `De Onrendabelen' van Marcel van Dam en Hans Heijnen, ook over het thema van `achterblijvers' in de maatschappij.

`Eigen schuld, dikke bult' geeft vanuit wetenschappelijk perspectief inzicht in de vermeende eigen verantwoordelijkheid van mensen ten aanzien van hun handelen. Beslissingen worden onbewust genomen in onze hersenen, die zijn bepaald door de ouderlijke genen én de ervaringen die iemand in zijn leven heeft opgedaan, waarbij ervaringen uit de vroege kinderjaren zwaar meewegen.

In `Eigen schuld, dikke bult' ontvangt Paul Witteman de volgende wetenschappers:
o Dick Swaab, hoogleraar neurobiologie aan de Universiteit van Amsterdam;
o Theo Doreleijers, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en hoogleraar forensische psychiatrie aan de Universiteit van Leiden;
o Bram Orobio de Castro, hoogleraar pedagogie en ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Utrecht; o Tof Thissen, tot voor kort voorzitter van Divosa, de vereniging van managers op het terrein van werk, inkomen en sociale vraagstukken.

`Eigen schuld, dikke bult' is - met publiek - al opgenomen in Studio Plantage in Amsterdam. De eindredactie is in handen van Maarten van den Heuvel.

Enkele opvallende citaten uit het programma:

o Dick Swaab: `De eigenschappen die we in de vroege ontwikkeling hebben meegekregen, zijn vastgelegd. We hebben veel eigenschappen, die we karakter noemen en het karakter is aangeboren.' o Theo Doreleijers: `De roep om harder straffen is politiek rationalisme. Dat is niet gebaseerd op wetenschap.' o Bram Orobio de Castro: `Waar ik als onderzoeker redelijk gestoord van word, is dat je weet dat er effectieve behandelingen bestaan, zeker als je op tijd begint, maar dat je tegelijkertijd weet dat zoals de Jeugdzorg werkt: dat is een ramp. Het zijn twee aparte werelden, hoe je weet dat het zou kunnen en hoe het gebeurt.' o Tof Thissen: `In een beschaafde parlementaire democratie hoop je dat er politici zijn die uitgaan van de feiten.'

Een week vóór `Eigen schuld, dikke bult' was de VARA-film `De Onrendabelen' te zien. Deze film, gemaakt op initiatief van Marcel van Dam en geregisseerd door filmmaker Hans Heijnen, wil een duidelijker gezicht geven aan de groeiende groep mensen die niet kan voldoen aan de strenge eisen van onze prestatiemaatschappij. Vanwege de wieg waarin ze geboren zijn, of door een tekort aan intellectuele bagage of andere vaardigheden, leven zij aan de rand van de samenleving. Zo ontstaat een tweeluik - een film én een wetenschappelijk discussieprogramma - over het thema van de `achterblijvers' in de maatschappij.

`Eigen schuld, dikke bult', eenmalig discussie-programma met Paul Witteman, 60 minuten, op vrijdag 27 november 2009 om 20.50 uur bij de VARA op Nederland 2.