Vrije Universiteit Amsterdam
Persbericht
27-11-2009
Wolbachia bacterie onmisbaar voor levensvatbare eieren Folsomia candida
Bacteriële besmetting nodig voor succesvolle voortplanting
Ongeveer een derde deel van de insektensoorten is besmet met de Wolbachia bacterie. Deze bacterie zorgt bij de meeste insekten voor allerlei reproduktieve afwijkingen, zoals maagdelijke voortplanting of sterfte van mannetjes. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam ontdekten dat de springstaart Folsomia candida de betreffende bacterie juist nodig heeft om zich succesvol voort te planten. Het onderzoek is deze maand gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Evolutionary Ecology.
Bij Folsomia candida ontbreken mannetjes volledig - net als bij vele andere ongewervelde dieren - en planten vrouwtjes zich ongeslachtelijk voort. Het vermoeden bestond al langer dat de infectie met de Wolbachia bacterie hierin een cruciale rol vervult. Om het effect van Wolbachia aan te tonen voerden de VU-onderzoekers de experimentele dieren vier weken lang antibiotica en telden daarna het aantal gelegde eitjes. Een fikse dosis antibiotica is namelijk over het algemeen genoeg om de normale reproduktie van insekten te herstellen. Genezen vrouwtjes legden weliswaar dezelfde hoeveelheid eieren als geïnfecteerde vrouwtjes, maar bij de genezen vrouwtjes kwam geen van de eieren uit. Genezing van de bacteriële infectie leidde dus tot de produktie van niet-levensvatbare eieren. Een dergelijke afhankelijkheid van de bacterie is tot op heden zelden waargenomen.
Over het precieze mechanisme waarmee de Wolbachia bacterie zich onmisbaar maakt, tasten de onderzoekers nog in het duister. Het lijkt erop dat Wolbachia in zekere mate de rol van het mannelijk sperma heeft overgenomen bij het op gang brengen van de embryonale ontwikkeling in het ei. Of de bacterie dit evolutionaire kunstje ook in andere springstaartsoorten dan Folsomia candida vertoont, moet aangetoond worden.
Vrije Universiteit Amsterdam