Krimpen met kwaliteit
27 november 2009
Minister Van der Laan (Wonen, Wijken en Integratie) en staatsecretaris Bijleveld maakten op vrijdag 27 november 2009 het gezamenlijke actieplan openbaar, waarmee Rijk, provincies en gemeenten de negatieve gevolgen van bevolkingskrimp gaan aanpakken. Samen met bestuurders van VNG en IPO bekrachtigden beide bewindslieden het actieplan met het zetten van hun handtekening op een speciale bus die sinds deze week diverse krimpregio's aandoet.
Opvangen
In het zogeheten Interbestuurlijke Actieplan Bevolkingsdaling 'Krimpen met kwaliteit' stippelen Rijk, provincies en gemeenten uit hoe zij de gevolgen van krimp willen opvangen, maar ook de kansen die krimp biedt gaan verzilveren. De komende dertig jaar krijgt volgens de nieuwste prognoses zo'n veertig procent van de gemeenten met een daling van het aantal inwoners te maken. In sommige gemeenten met meer dan vijf procent. Zeker als het aantal huishoudens ook daalt kan dit ingrijpende gevolgen hebben voor de leefbaarheid, omdat woningen leegstaan en voorzieningen verdwijnen.
Topteam
Het actieplan richt zich vooral op de meest urgente regio's: Zeeuws-Vlaanderen, Noordoost-Groningen en Parkstad-Limburg. Deze gebieden kregen het afgelopen jaar van het kabinet speciale ondersteuning van een Topteam Krimp. In lijn met de adviezen van dit Topteam roept het actieplan gemeenten in krimpregio's op om tijdig te onderkennen dat krimp onomkeerbaar is.
Samenwerken
Gemeenten moeten juist niet concurreren om inwoners en bedrijven, maar samenwerken door regionale actieplannen op te stellen. Het actieplan stelt ook dat wet- en regelgeving krimpproof moet zijn en dat bij de verdeling van geld rekening wordt gehouden met de kosten die krimpregio's maken. In de lange termijnplannen voor bijvoorbeeld woningbouw moeten gemeenten rekening houden met krimp. Minister Van der Laan riep alle colleges van Burgemeester en Wethouders op om aanstaande dinsdag bij hun vergadering te bekijken welke projecten op 'on hold' moeten. "Als je bouwt terwijl de vraag afneemt door krimp gaat ook de waarde van alle andere huizen omlaag."
Transformatie
Het kabinet maakte eerder al bekend dat voor sloop en anders bouwen in Noordoost-Groningen en Parkstad-Limburg 31 miljoen euro beschikbaar komt. Doordat de krimp daar ook samengaat met een daling van het aantal huishoudens dreigt leegstand er tot verloedering van de woonomgeving. In 'transformatieplannen' gaan regio's vastleggen hoe zij bouwplannen gaan saneren. Verder komen er experimenten om ervaring op te doen met de effecten die de ingrepen teweeg brengen. Anders dan in groeigemeenten het geval is, kunnen krimpgebieden nauwelijks eigen inkomsten generen.
Verdiencapaciteit
Bij de verdeling van geld voor het grote stedenbeleid gaat minister Van der Laan de verdiencapaciteit vanaf 2014 een plek in de verdeelsleutel geven. Staatssecretaris Bijleveld start op korte termijn een experiment bij het gemeentefonds door bij de verdeling van de budgetten rekening te houden met de kosten die krimpgemeenten hebben. De staatssecretaris maakt bekend dat hierdoor zo'n 20 miljoen euro gaat verschuiven ten gunste van krimpgemeenten.
Stichting Bouw Research