Wageningen Universiteit en Researchcentrum
29 nov 2009
Nummer: P073
De extreem warme november heeft geleid tot opmerkelijke waarnemingen
in de natuur. Veel amfibieën, zoals de vroedmeesterpad, zijn nog niet
in winterslaap gegaan. Vuursalamanders waren actiever dan ooit en
sommige bruine kikkermannen knorren al, normaal gebeurt dit in maart.
Het paddenstoelenseizoen is vruchtbaarder dan verwacht en vroege
soorten als het eekhoorntjesbrood worden nog gezien. Door het bewolkte
weer waren er weinig vlinders maar de vlinders die er waren konden nog
voedsel vinden, aangezien veel planten langer en op meer plaatsen dan
normaal bloeien. Een overzicht van de gevolgen voor de natuur is
vandaag door diverse organisaties gepubliceerd op Natuurbericht.nl, de
site met dagelijks nieuws uit de natuur.
November wordt waarschijnlijk de op een na warmste novembermaand ooit,
laten de KNMI waarnemingen zien. Ruim drie graden warmer dan normaal.
De tweede helft van november was zelfs de warmste ooit. De vele
bijzondere natuurwaarnemingen geven nieuwe inzichten in de mogelijke
gevolgen van klimaatverandering voor de natuur.
Het paddenstoelenseizoen is nog steeds niet voorbij. Net als in het
buitenland lijkt ook in ons land een verschuiving van het seizoen op
te treden. In november werden naast de late kleurrijke wasplaten ook
diverse grote vroege paddenstoelen zoals eekhoorntjesbrood nog gezien.
Ondanks de droge start van het paddenstoelenseizoen en twee dagen
nachtvorst half oktober is het door de extreme november toch een goed
paddenstoelenseizoen geworden.
Nog wakker
Een verlenging van het actieve seizoen zien we ook bij diverse
zoogdieren. De temperatuur lag vaak boven de 10 graden waardoor
dwergvleermuizen op insectenjacht gingen en van de twee muizensoorten
met winterslaap slaapt de eikelmuis al, maar is de hazelmuis nog
wakker. Van de egels slapen vooral de mannetjes al. Jonge egels worden
nog wel gezien. Ze lijken te profiteren van de hoge temperaturen om de
vetreserves nog aan te vullen.
Veel amfibieënsoorten zijn nog aan de wandel. Eind november werd in
Zuid-Limburg het hoogste aantal vuursalamanders ooit op die locatie
waargenomen. Tegelijkertijd waren er ook nog vijf volwassen
vroedmeesterpadden actief. Dit betreft één van de laatste
waarnemingen ooit in het jaar van deze soort. Normaal kruipt hij eind
september, begin oktober weg in zijn overwinteringplaats. Hetzelfde
geldt voor rugstreeppadden. Eind november werden op Schiermonnikoog
nog exemplaren gezien.
De natte november was gunstig voor amfibieën maar ongunstig voor
vlinders. Ondanks dat er weinig vlinders gezien werden, zijn er wel
opvallende waarnemingen gedaan zoals bont zandoogjes, groot koolwitjes
en kleine parelmoervlinders. Rond deze tijd zouden ze alleen als rups
of pop te vinden moeten zijn.
Door de harde wind zijn de bomen helemaal kaal, wat normaal is voor de
tijd van het jaar. Daarentegen staan veel kruidachtige planten zoals
fluitenkruid, leeuwentand-, klaver-, streepzaad-, kruiskruid- en
havikskruidsoorten langer en op meer plaatsen dan normaal in bloei.
Meer informatie
* Warme herfst en winterslapende egels (bericht
uitgegeven door de Zoogdiervereniging)
* Klimaatverandering heeft invloed op paddenstoelen
(bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging)
* November: slechts 1 vlinderweekend (bericht
uitgegeven door De Vlinderstichting)
* Amfibieën aan de wandel door warm herfstweer
(bericht uitgegeven door RAVON)
* Planten bloeien langer en talrijker (bericht
uitgegeven door De Natuurkalender en Stichting FLORON)