Technische Universiteit Delft

Kijkfiles net zo funest als het ongeluk zelf

Een groot deel van de files en vertragingen op de weg wordt veroorzaakt door ongevallen en andere incidenten. De Delftse wetenschapper Victor Knoop adviseert om meer gebruik te maken van kijkschermen, betere adviezen te geven over alternatieve routes en in steden het lokale verkeer te scheiden van doorgaand verkeer. Knoop promoveert op woensdag 2 december op dit onderwerp aan de TU Delft.

Extra vervelend

Files en vertragingen door ongelukken zijn vaak extra vervelend omdat ze onverwacht zijn. Victor Knoop onderzocht de effecten van incidenten op vertragingen en op het weggedrag. Hij maakte onder meer gebruik van gedetailleerde video-opnames van verkeerstromen na ongevallen.

In de onderzochte gevallen bleek de wegcapaciteit 30 tot 50 procent lager dan in normale omstandigheden (zonder ongeluk).

'Het meest opvallende is dat de kijkfiles aan de andere kant net zo funest voor de wegcapaciteit zijn als het ongeluk zelf. De reductie in wegcapaciteit is aan beide kanten van de vangrail dus even groot.'

Het gebruik van zogenoemde kijkschermen, om nieuwsgierige automobilisten aan de andere kant het zicht op het ongeluk te ontnemen, is volgens Knoop een verstandige methode om dit probleem te verminderen. Rijkswaterstaat experimenteert hier momenteel mee.

Reactietijd

Verder blijkt dat weggebruikers langzamer op hun voorganger reageren na incidenten dan in normale omstandigheden. Een deel van de bestuurders heeft een reactietijd die slechts iets langer is dan normaal (ongeveer 2 seconden), maar een andere groep heeft een reactietijd van ongeveer vijf seconden, veel langer dan normaal.'

Tevens bestudeerde Knoop de routekeuze van automobilisten bij vijf ongelukssituaties. Met behulp van tellussen in de weg, bepaalde hij welk deel van de weggebruikers afslaat naar een goede alternatieve route, zoals die in enkele gevallen werd geadviseerd.

'Bij twee ongelukken waar de capaciteit op de plek van het ongeluk nog hoog was, was het aantal weggebruikers dat een alternatieve route zocht, verwaarloosbaar. Bij de andere drie ongelukken was de wegcapaciteit echter veel lager en waren er grote vertragingen. Bij deze ongelukken veranderde 30 tot 50 procent van de bestuurders hun route.'

Volgens Knoop kunnen wegbeheerders de kwetsbaarheid van het wegennetwerk verlagen door weggebruikers goede alternatieve routes te adviseren, bijvoorbeeld via de informatiepanelen boven de weg.

Fileterugslag

Tot slot besteedde Knoop aandacht aan het fenomeen 'fileterugslag'. 'Als er een blokkade is op wegen waar men wegrijdt van de snelweg, groeit de file van achteren aan en bereikt de staart al snel de autosnelweg. Die raakt dan geblokkeerd en dat heeft veel vertraging tot gevolg.'

Knoop heeft een speciaal programma ontwikkeld om dit 'fileterugslageffect' in kaart te brengen en te bestuderen.

'Bij dit probleem kan het nuttig zijn om verkeersstromen te scheiden, door bijvoorbeeld doorgaand verkeer op een rondweg fysiek te scheiden van lokaal verkeer. Op deze manier heeft een file die in de stad ontstaat en tot de snelweg aangroeit, geen invloed op het doorgaande verkeer op de autosnelweg.'

Een alternatieve oplossing is het creëren van bufferzones. Dit is extra ruimte op de weg waar automobilisten in de file voor een bottleneck verderop kunnen wachten zonder andere automobilisten, naar andere bestemmingen, te hinderen. Zoiets gebeurt al bij verkeerslichten met gescheiden vakken voor links- en rechtsaf. Knoop bepleit dit ook toe te passen bij plekken met veel file op doorgaande wegen.




Technische Universiteit Delft