Ingezonden persbericht
01-12-2009
Nieuwe aanpak voor Waddensamenleving: Waddenacademie bevraagt bewoners
Samen leven in het kwetsbare Waddengebied vraagt om een onconventionele aanpak. Daarvoor kan een revolutionair verkeersconcept, de 'gedeelde ruimte' van Hans Monderman, als inspiratiebron dienen. Deze conclusie trekt waddenhoogleraar Jos Bazelmans in zijn boek 'Gedeelde ruimte' dat op dinsdag 9 december tijdens het derde symposium van de Waddenacademie wordt aangeboden aan Joop Mulder (directeur Oerol). In het boek doet Bazelmans verslag van een boeiende reis door het Waddengebied en van de gesprekken die hij voerde met bewoners. Volkskrant-fotograaf Harry Cock voorzag het boek van fraaie foto's van het alledaagse leven van de geïnterviewden tegen de achtergrond van het Noord-Nederlandse cultuurlandschap.
De Wadden behoren tot de wereldtop van natuurgebieden, getuige ook de recente erkenning als UNESCO Werelderfgoed. Maar de Wadden zijn meer dan natuur alleen. Het gebied wordt intensief en gevarieerd gebruikt door honderduizenden bewoners - al bijna drieduizend jaar - en door miljoenen bezoekers. Het debat over de zorg voor het Waddengebied wordt dan ook gedomineerd door de vraag waar menselijk gebruik ophoudt en natuurbehoud begint.
De Waddenacademie buigt zich over de vraag welke kennis nodig is om vorm te geven aan een duurzame toekomst van het waddengebied. Zij richt zich op het bij elkaar brengen van de inzichten van wetenschappers en professionele kenniswerkers enerzijds en de vragen van politici, beleidsmakers en vertegenwoordigers van non-gouvernementele organisaties anderzijds. Van belang is natuurlijk ook welke vragen bewoners en bezoekers van het gebied beantwoord willen zien. Welke voorstelling hebben zij van de toekomst van het gebied? Wat vinden zij dat we moeten weten om een duurzame toekomst te verzekeren?
Deze en dergelijke vragen kwamen aan bod tijdens een reis door het waddengebied van Waddenacademie bestuurslid Jos Bazelmans. De reis diende ter voorbereiding van de integrale kennisagenda van de Waddenacademie 'Kennis voor een duurzame toekomst van de Wadden'. De interviews van Bazelmans zijn gebundeld in 'Gedeelde ruimte; Het Waddengebied in dertig ontmoetingen'. Bazelmans sprak met boeren, vissers, ondernemers en gepensioneerden; met buitenstaanders, actievoerders en toeristen, maar ook met wetenschappers, beleidsmakers en politici. Het boek is een pleidooi om het Waddengebied te beschouwen als 'gedeelde ruimte', een concept van de Friese verkeersfilosoof Hans Monderman (1947-2008).
In deze benadering gaan mens en verkeer samen zonder ze te scheiden of te bezwijken voor de verleiding alles te regelen. Verkeer moet je niet regelen met belijning, borden, stoplichten, zebrapaden of trottoirbanden, maar overlaten aan de beleefdheid en het gezonde verstand van de gebruikers in een open verkeersruimte zonder verkeerstekens. Ook buiten het verkeer kan het begrip 'gedeelde ruimte' worden toegepast. In overdrachtelijke zin om te komen tot onconventionele oplossingen; in letterlijke zin door regels te vervangen door onderhandeling tussen betrokkenen. De vormgeving van zo'n gedeelde ruimte vraagt om organisatie, begeleiding, waarneming (het verzamelen van gegevens) en afrekening op effecten en resultaten. Het is tijd om het op deze manier aan te pakken, in strikt afgebakende ruimten voor experiment en innovatie, nu duidelijk is dat vele initiatiefrijke bewoners zich bewust zijn van de waarden van het gebied, de vele belangen die op het spel staan en de grote opgaven die zich voor de toekomst aanbieden.