03 december 2009
Mediamonitor: persbureaus domineren nieuwsvoorziening
Actuele nieuwsberichten buitelen op internet, televisie en radio
elke dag snel over elkaar heen. Hoe verloopt die nieuwsstroom op een
willekeurige dag? De Mediamonitor van het Commissariaat voor de Media
laat in zijn nieuwe rapport zien hoeveel nieuwsberichten er op 18 juni
2009 gedurende een etmaal verschijnen, waar dat gebeurt, welke bron
wordt vermeld en hoe vaak het nieuws wordt ververst. De papieren
dagbladen blijven daarbij buiten beschouwing omdat die slechts één
keer op een dag verschijnen.
De 21 nieuwstitels op internet, radio, televisie en teletekst die in
het onderzoek werden betrokken, brengen op 18 juni in totaal 1802
nieuwsberichten. Dit betekent dat elke nieuwstitel op die dag
gemiddeld 86 nieuwe berichten publiceert. Alle berichten samen
behandelen 514 unieke gebeurtenissen. De helft hiervan wordt alleen
door één nieuwsbericht besproken; meestal gaat het daarbij om human
interest berichten op internet. Ongeveer tien procent van de
gebeurtenissen wordt door zeven of meer berichten gemeld. Belangrijke
berichten worden door de helft van de nieuwstitels binnen een uur na
het verschijnen van het eerste bericht overgenomen. Het medium waar
berichten het minst worden herhaald is de radio: de bulletins bevatten
bijna altijd slechts enkele maar wel telkens nieuwe onderwerpen.
De persbureaus spelen vooral op internet een dominante rol.
Metronieuws.nl bestaat bijna volledig uit nieuws van ANP. De berichten
van nu.nl noemen in meer dan tweederde van de gevallen ANP als bron en
ook ad.nl scoort hoog met ruim 60 procent. Meer dan 90 procent van de
berichten op nieuws.nl vermeldt persbureau Novum. In totaal wordt bij
bijna de helft van de berichten een van de persbureaus als bron
aangegeven. De websites van depers.nl, nos.nl en telegraaf.nl geven
hun bron vaak niet aan. Als zulke sites buiten beschouwing worden
gelaten, stijgt het aandeel berichten van persbureaus naar bijna
driekwart.
Naast het onderzoek naar actueel nieuws op een willekeurige dag,
presenteert het rapport van de Mediamonitor een onderzoek naar
brongebruik in het nieuws, dat is uitgevoerd door de Nederlandse
Nieuwsmonitor van 'Het Persinstituut'. Dit onderzoek analyseert in
hoeverre nieuws en achtergrondinformatie in landelijke dagbladen is
gebaseerd op berichten van het ANP. Van bijna 60.000 artikelen uit
2006-2008 is nagegaan of en in welke mate ze sporen van ANP-berichten
bevatten.
Uit de analyse blijkt dat ruim 17.000 van de bijna 60.000 onderzochte
artikelen (deels) gebaseerd zijn op een bericht van het ANP. Daarbij
gaat het vooral om artikelen over sport, economie en buitenland. Te
denken geeft het feit dat in 2008 bijna 36 procent van de artikelen
met nieuws en achtergrondinformatie over binnenlandse politiek (deels)
is gebaseerd op een ANP-bericht; in 2006 was dat 31 procent. In bijna
alle kranten stijgt tussen 2006 en 2008 het percentage artikelen dat
(deels) gebaseerd is op een ANP-bericht.
Het louter overschrijven en/of enigszins uitbreiden van berichten van
het ANP komt bij de gratis dagbladen Spits en Metro duidelijk vaker
voor dan bij de overige kranten. Persberichten bewerken en informatie
toevoegen komt bij Spits (17 procent) en Metro (21 procent) juist
weinig voor; NRC Handelsblad gaat hier aan kop met 83 procent.
Over de hele linie zijn dagbladen niet altijd zorgvuldig met het
vermelden van bronnen.
De gepresenteerde onderzoeken tonen aan dat persbureaus onmisbare
gatekeepers zijn en veel invloed hebben op de thema's die in de
maatschappelijke nieuwsvoorziening aan de orde komen. Dit niet alleen
op internet, maar ook bij dagbladen.
Download hier de Mediamonitor 2009
Zie het origineel
Commissariaat voor de Media