Onderwerp Voortgangsbrief Aanvalsplan OV-chipkaart Uw kenmerk
-
Geachte voorzitter,
Hierbij ontvangt u de tweede voortgangsbrief over het Aanvalsplan OV-
chipkaart. In deze brief wordt uw Kamer geïnformeerd over de ontwikkelingen
bij het project OV-chipkaart sinds het uitbrengen van de eerste voortgangsbrief
op 12 juni 2009 (Kamerstukken II, 2008/09, 23 645, nr. 296).
Ook de afgelopen maanden is door alle betrokken partijen in het OV-
chipkaartproject hard gewerkt. Dankzij deze inspanningen zijn er belangrijke
resultaten geboekt:
o De evaluatie van de invoering van de OV-chipkaart in de Rotterdamse
metro is afgerond en op 16 oktober 2009 aan uw Kamer toegezonden.
Daaruit blijkt dat het overgrote deel van de reizigers positief is over de
OV-chipkaart.
o Op 27 augustus 2009 is het NVB (Nationaal Vervoerbewijs) in de
Amsterdamse metro uitgezet. Dit is, net als in de Rotterdamse metro
waar het op 29 januari 2009 is uitgezet, zonder noemenswaardige
problemen verlopen.
o Vanaf 1 oktober 2009 is landelijk reizen op saldo met de anonieme OV-
chipkaart bij NS mogelijk. Vanaf 1 december 2009 kunnen NS klanten hun
Voordeelurenabonnement als OV-chipkaart gebruiken bij NS. Dit betekent
dat op 1 december 2009 90% van de NS klanten met OV-chipkaart kunnen
reizen bij NS.
o De uitvoeringsorganisatie onder leiding van de heer Verbeek heeft een
landelijke uitrolplanning opgeleverd.
o Per 11 februari 2011 wordt in de Stadsregio Rotterdam het NVB ook voor
bus, tram en RandstadRail uitgezet. De Stadsregio Rotterdam is hiermee
de eerste stadsregio waar het NVB wordt uitgezet voor alle
vervoermodaliteiten.
Deze ontwikkelingen geven vertrouwen in het vervolg. Ik hecht veel waarde
aan goed overleg met alle partijen die betrokken zijn in het project: de
overheden, de vervoerders, TLS en de consumentenorganisaties. Ook de
komende tijd zetten wij ons samen in om het uiteindelijke gemeenschappelijke
doel van de OV-chipkaart dichterbij te brengen: meer reisgemak door met één
kaart te kunnen reizen in tram, trein, bus en metro.
a
Datum
Maar voordat het zo ver is, moet er nog veel gebeuren. De OV-chipkaart is een
veelomvattend en complex project met vele spelers. We zitten nu in de fase van Ons kenmerk
de daadwerkelijke implementatie van de OV-chipkaart. In de huidige VenW/DGMO-2009/10557
overgangsfase van strip naar chip zal de reiziger nog niet alle gemakken kunnen
ervaren. Er zijn zaken die verder uitgezocht moeten worden, zoals:
o Het opstaptarief voor treinreizigers. Treinreizigers mogen niet
tweemaal het opstaptarief betalen als ze aansluitend met
verschillende vervoerders reizen (zie hierna onder 9).
o De afronding van de besluitvorming van de decentrale
overheden over de abonnementen en de landelijke
reisproducten in het Landelijke Tarievenkader (zie hierna
onder 9).
De uitvoeringsorganisatie onder leiding van de heer Leen Verbeek pakt de
verschillende onderwerpen voortvarend op waarover in de landelijke regiegroep
wordt gerapporteerd. In de regiegroep bespreek ik met betrokken partijen hun
verantwoordelijkheden om zaken die het belang van de reiziger raken, op te
lossen.
Hieronder wordt nader ingegaan op de diverse onderwerpen. Daarbij wordt
zoveel als mogelijk hetzelfde stramien gehanteerd als in de eerste
voortgangsbrief.
1. Uitvoeringsorganisatie
De landelijke uitvoeringsorganisatie (bestaande uit de implementatiegroep en de
stuurgroep) heeft onder leiding van de heer Verbeek veel in gang gezet. Dit heeft
zijn vruchten afgeworpen, zoals blijkt uit de landelijke planning saldoreizen die
door de uitvoeringsorganisatie is vastgesteld (zie hierna onder 2). De inzet op het
delen van kennis en ervaring vanuit de Stadsregio's Rotterdam en Amsterdam
hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld.
Het OV-chipkaartproject is met deze uitrolplanning een flink eind op streek. Het is
daarom nodig de tijdelijke organisatie om te zetten naar een permanente
landelijke overlegstructuur, waarin onderwerpen als tarieven en distributie aan de
orde komen. Ik heb de heer Verbeek gevraagd hiervoor in samenwerking met de
decentrale overheden en vervoerders een voorstel voor te doen. De rol van de
landelijke overheid als concessieverlener van NS wordt daarbij betrokken. In het
voorjaar van 2010 zal hierover in de regiegroep worden gesproken.
2. Uitrolplanning
In de eerste voortgangsbrief was de planning voor de eerste groep overheden
opgenomen. Inmiddels kan in grote delen van Nederland al gereisd worden met de
OV-chipkaart. Dit is het geval in de Stadsregio Rotterdam, de Stadsregio
Amsterdam, Provincie Noord-Holland, Stadsregio Arnhem-Nijmegen, Provincie
Zuid-Holland, Provincie Utrecht, Bestuur Regio Utrecht, Stadsgewest Haaglanden,
Stadsregio Eindhoven, Provincie Friesland (West), Provincies Flevoland, Provincie
Overijssel, Provincie Gelderland (deel), Overijssel en de Stadsregio Twente.
agina 2 van 7
P
Datum
De uitvoeringsorganisatie heeft recent de uitrolplanning gecompleteerd:
uitrol Ons kenmerk
VenW/DGMO-2009/10557
Provincie Gelderland (rest) 1e kwartaal 2010
Stadsregio Twente (rest) 1e kwartaal 2010
Provincie Friesland (Oost) 1e kwartaal 2010
Provincie Noord-Brabant 1e kwartaal 2010
Provincie Zeeland 1e kwartaal 2010
Provincie Limburg 2e kwartaal 2010
Provincie Groningen 3e/4e kwartaal 2010
Provincie Drenthe 3e/4e kwartaal 2010
Met deze planning wordt voldaan aan de in het Aanvalsplan gemaakte afspraak dat
tussen het moment van het uitzetten van het NVB in de eerste stadsregio voor alle
vervoersmodaliteiten (dat is de Stadsregio Rotterdam per 11 februari 2010) en
het operationeel hebben van het OV-chipkaartsysteem in de provincies maximaal
één jaar zit.
Reizen op saldo bij NS
Sinds 1 oktober 2009 is het mogelijk om bij NS op saldo te reizen met de OV-
chipkaart. NS heeft gekozen voor een stapsgewijze introductie. In eerste instantie
is het reizen op saldo mogelijk gemaakt voor reizigers met een anonieme OV-
chipkaart. Sinds 1 december zijn daar de klanten met een Voordeeluren-
abonnement (1,4 miljoen klanten) aan toegevoegd. Deze reizigers hoeven geen
aparte OV-chipkaart te kopen, het huidige Voordeelurenabonnement kan als OV-
chipkaart worden gebruikt. Ook reizigers met een persoonlijke OV-chipkaart van
een andere vervoerder kunnen sinds 1 december met deze kaart bij NS reizen op
saldo.
Voor het overgrote deel van de treinreizigers is het dan mogelijk te reizen met de
OV-chipkaart. In 2010 volgen nog andere klantgroepen. Voor hen verandert nu
nog niets. Zij kunnen met hun papieren vervoersbewijs blijven reizen. NS-reizigers
houden sowieso voorlopig de keuze tussen de OV-chipkaart en het papieren
kaartje. NS nodigt hun klanten actief uit om hun ervaringen met de OV-chipkaart
via een forum te delen zodat NS kan leren en verbeteringen kan doorvoeren.
3. Uitzetten NVB
Evaluatie uitzetten Rotterdamse metro
Er is een evaluatie uitgevoerd over de introductie van de OV-chipkaart in de
Stadsregio Rotterdam. Het evaluatierapport heb ik u toegezonden met mijn brief
van 16 oktober 2009 (Kamerstukken II, 2008/09, 23 645, nr. 323). Uit deze
evaluatie blijkt dat de metroreizigers de kaart gemiddeld met een 6,6 waarderen.
Van de metrogebruikers geeft 62 % een rapportcijfer van 7 of hoger. 86 % van
deze gebruikers is gewend aan de OV-chipkaart. De metrogebruikers gebruiken de
OV-chipkaart ook in de tram (55%), stadsbus (34%) en streekbus (18%). De helft
(51%) van de metrogebruikers vindt dat de kaart het reizen met het OV makkelijk
maakt en 26% is hierover neutraal. 68% van de metrogebruikers is tevreden tot
neutraal over het aantal oplaadpunten. Tweederde van alle reizigers is tevreden
over de informatievoorziening door de RET.
agina 3 van 7
P
Datum
Uitzetten Amsterdamse metro Ons kenmerk
Na het uitzetten van het Nationaal Vervoerbewijs (NVB) in de metro in Rotterdam VenW/DGMO-2009/10557
per 29 januari 2009, is sinds 27 augustus jl. ook in de Amsterdamse metro de OV-
chipkaart het enige geldige vervoerbewijs. Dit is goed verlopen, mede dankzij het
delen van de kennis en ervaringen in Rotterdam, de goede organisatie en de inzet
van extra personeel voor, op en na 27 augustus.
Uitzetten bus en tram Stadsregio Rotterdam
Per 11 februari 2011 wordt in de Stadsregio Rotterdam het NVB ook voor bus,
tram en RandstadRail uitgezet. Hierover heb ik uw Kamer bij brief van 3 december
2009 geïnformeerd. De Stadsregio Rotterdam is hiermee de eerste stadsregio waar
het NVB wordt uitgezet voor alle vervoermodaliteiten.
Clustering regio's
Voor het uitzetten van het NVB in de overige regio's wordt gestreefd naar een
clustering van regio's. De decentrale overheden werken aan een planning met een
voor de reiziger logische clustering van regio's.
4. EGI-status
In de eerste voortgangsbrief is gemeld dat De Nederlandsche Bank (DNB) heeft
besloten dat Trans Link Systems (TLS) op grond van de nieuwe Europese richtlijn
geen egi-vergunning nodig heeft voor toepassing van de OV-chipkaart in het
openbaar vervoer. Op 24 september 2009 heeft de minister van Financiën de
Tweede Kamer schriftelijk nader geïnformeerd over de overwegingen van DNB bij
dit besluit (Kamerstukken II, 2008/09, 23 645, nr. 317).
5. Consumenten en eindbeeld
Het OV-loket
Vanuit het oogpunt van het belang van de OV-reizigers is door het ministerie van
Verkeer en Waterstaat het OV-loket in het leven geroepen. Reizigersvereniging
ROVER ontvangt van het ministerie een subsidie voor de uitvoering van een
onafhankelijk OV-Loket. Het OV-loket moet vragen en opmerkingen van reizigers
registreren en deze doorgeven aan de OV-bedrijven, zodat zij de problemen
kunnen oplossen, dat kan het OV-loket immers niet.
In de periode januari tot en met september heeft het OV Loket 3100 vragen en
klachten gekregen over het openbaar vervoer. Van deze vragen en klachten
hadden 800 betrekking op de OV-chipkaart. Wekelijks reizen meer dan 650.000
mensen met de OV-chipkaart. Dat betekent zeven tot acht miljoen transacties per
week. 800 klachten komt neer op 0,01% van de wekelijkse transacties en op niet
meer dan 0,08% van de wekelijkse reizigers. Bij het OV-loket is er opnieuw op
aangedrongen de vervoerders sneller te informeren over binnengekomen vragen
en klachten; een maandelijkse rapportage is daarvoor het beste middel. Het is in
het belang van de reiziger dat vervoerders snel in kunnen spelen op de signalen
van reizigers. Dit punt zal ook worden meegenomen in de evaluatie van het OV-
loket komend jaar.
agina 4 van 7
P
Datum
Landelijk ConsumentenOverleg (LCO)
Het belang van de reiziger staat voor mij centraal bij de invoering van de OV- Ons kenmerk
chipkaart. De landelijke aspecten van de invoering van de OV-chipkaart worden in VenW/DGMO-2009/10557
het LCO besproken. Het LCO is tevens een platform om informatie uit te wisselen.
Behalve de verschillende consumentenorganisaties nemen aan het LCO, dat wordt
voorgezeten door het ministerie van Verkeer en Waterstaat, ook IPO, SKVV,
vervoerders en TLS deel.
Eindbeeld
In de eerste voortgangsbrief is de Kamer geïnformeerd over de nadere studies die
nodig zijn om met alle betrokken partijen tot een gezamenlijk gedragen
(eind)beeld te komen. Het gaat om studies waar de consumentenorganisaties aan
deelnemen, bijvoorbeeld naar de toegankelijkheid voor de reiziger met een visuele
beperking en het overstappen op stations met meerdere vervoerders.
Deze studies verlopen conform planning. In het voorjaar van 2010 zal in de
Regiegroep besluitvorming plaatsvinden over een aantal van deze studies en eind
2010 over de rest.
6. Beveiliging
TLS heeft in het afgelopen halfjaar geen enkel geval van fraude geconstateerd. De
dagelijkse controles worden nauwgezet uitgevoerd en vormen een essentieel
onderdeel van de bedrijfsvoering.
Het landelijke migratieplan wordt momenteel getoetst door de Royal Holloway
University of London (RHUL). De afronding van de toets wordt begin volgend jaar
verwacht.
7. Privacy
De vervoerders, TLS, het ministerie van Financiën hebben in verband met de
fiscale aspecten principeafspraken gemaakt over onder meer de bewaartermijnen
van de transactiegegevens van reizen met de OV-chipkaart. Deze afspraken
worden nu ter instemming voorgelegd aan de vertegenwoordigers van werkgevers,
werknemers en consumenten.
8. Kosten
In mei 2009 hebben de OV-bedrijven vertegenwoordigd in de Federatie
Vervoersbedrijven Nederland (FMN) zich, conform de afspraak in het geactualiseerde
Aanvalsplan van november 2008, tot hun opdrachtgevers gewend met het verzoek
om in overleg te treden over de meerkosten. De decentrale overheden hebben
hierop aangegeven dat zij van de vervoersbedrijven een cijfermatige en
transparante onderbouwing wensen te ontvangen alvorens in overleg te willen
treden. FMN heeft aangegeven dat nu een cijfermatige onderbouwing wordt
voorbereid voor een eerstvolgend overleg met een individuele opdrachtgever.
9. Tarieven
Inmiddels is het eerste deel van het Landelijke Tarievenkader (LTK-I) vastgesteld.
Daarmee zijn landelijke afspraken gemaakt over de regionale tarieven bij het
`reizen op saldo'. Decentrale overheden voeren in overleg met de vervoerbedrijven
overleg over de abonnementen en kortingsproducten. Hiervoor worden ook nieuwe
agina 5 van 7
P
landelijke producten ontwikkeld. De afspraken hierover worden in het tweede deel Datum
van het LTK vastgelegd.
Ons kenmerk
Tijdens de behandeling van de begroting 2010 van het ministerie van Verkeer en VenW/DGMO-2009/10557
Waterstaat op 25 en 26 november is met uw Kamer gesproken over het dubbel
betalen van een vaste voet (opstaptarief) voor reizigers die tijdens eenzelfde reis
zowel van NS als van vervoer over decentraal spoor gebruik maken.
Over dit punt heb ik afgelopen week nader overleg gehad met de decentrale
overheden en NS. Uit dit overleg blijkt dat zij, met mij, van mening zijn dat
voorkomen moet worden dat er een situatie ontstaat waarbij de klant een dubbel
opstaptarief betaalt.
Overigens doet de situatie zich nu niet voor. De regionale treindiensten zijn nog
niet 'verchipt' en ook het huidige papieren NS-kaartje dat gewoon beschikbaar is,
kent slechts een enkel opstaptarief.
10. Distributie
De plannen voor de distributie worden op basis van regionaal beleid van de 19
decentrale overheden, in nauw overleg met de vervoerder, vastgesteld. De
(regionale) consumentenorganisaties worden hierbij betrokken.
De invulling van de afspraken die decentrale overheden en vervoerders in de
Actualisatie Aanvalsplan OV-chipkaart van november 2008 hebben gemaakt is in
volle gang en verloopt conform planning. Deze afspraken hebben betrekking op het
opleveren van een derdennetwerk voor reizigers met de OV-chipkaart en het
besluit tot bestellen van apparatuur voor opladen van de OV-chipkaart.
In het implementatieproces wordt ernaar gestreefd dat vanaf het moment dat
reizen met de OV-chipkaart in een gebied technisch mogelijk wordt, reizigers een
OV-chipkaart (Anonieme en Persoonlijke kaarten) kunnen kopen, saldo en
producten op de OV-chipkaart kunnen zetten en daarbij informatie en hulp kunnen
krijgen. Deze mogelijkheden worden aangeboden via balies van de vervoerders,
het derdennetwerk, automaten (verkoopautomaten, oplaad- en ophaalautomaten)
en via internet (www.ov-chipkaart.nl). De uitrol van de distributie zal rekening
houdend met de toename van het gebruik plaatsvinden, zodat in de
aanloopperiode nog niet het gehele distributienetwerk beschikbaar is.
NS dragen zorg voor de distributie via de eigen distributiekanalen binnen de
uitvoeringskaders van de opdracht door het ministerie van Verkeer en Waterstaat
en na overleg met het Landelijk Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer
(LOCOV). Vanaf 1 oktober jl. is het op alle NS-stations mogelijk om bij automaten
en balies OV-chipkaarten aan te schaffen en saldo op te laden.
11. Communicatie
In februari en augustus 2009 is vanuit de landelijke campagne het uitzetten van
het NVB in respectievelijk de Rotterdamse en Amsterdamse metro ondersteund. In
juli is een campagne gevoerd om de invoering in de Stadsregio Arnhem-Nijmegen
te ondersteunen.
agina 6 van 7
P
Introductie NS Datum
In 2010 zal de invoering van de OV-chipkaart bij NS worden ondersteund met een
campagne. Doel van de communicatieve ondersteuning is de reiziger duidelijk te Ons kenmerk
maken dat de OV-chipkaart één kaart is voor tram, trein, bus en metro. VenW/DGMO-2009/10557
Monitor Klantacceptatie
De OV-ambassadeur heeft op 7 juli 2009 de resultaten van de Monitor
Klantacceptatie gepresenteerd. Deze heb ik op 10 juli jl. naar uw Kamer gezonden
(Kamerstukken II, 2008/09, 23 645, nr. 304). Uit de Monitor blijkt dat reizigers die
de OV-chipkaart inmiddels gebruiken de voordelen herkennen en erkennen. In de
Monitor zijn aanbevelingen gedaan om de communicatie naar reizigers verder te
verbeteren. Op veel plaatsen in het land worden deze aanbevelingen en geleerde
lessen geïntegreerd in de communicatie inspanningen. Zo heeft TLS via google
maps een applicatie ontwikkeld waarmee reizigers de verkoop- en oplaadpunten in
de buurt kunnen vinden. In de communicatie wordt gestuurd op het aanschaffen
van een persoonlijke OV-chipkaart met automatisch opladen omdat deze het
meeste gebruikersgemak biedt. De provincie Friesland heeft haar inwoners de
mogelijkheid geboden deze kaart gratis aan te vragen, op voorwaarde dat men
kiest voor automatisch opladen. Via online communicatie zal vanuit de landelijke
introductiecampagne meer nadruk worden gelegd op instructieve boodschappen,
zoals `vergeet niet uit te checken' en de Reisinformatiegroep werkt aan het
aanbieden van de juiste tariefinformatie zodat reizigers via www.9292OV.nl
tevoren kunnen zien wat een reis met de OV-chipkaart kost. Voor mensen die
actief op zoek gaan naar de mogelijkheden van de OV-chipkaart is deze informatie
toegankelijk via onder meer www.ov-chipkaart.nl. Ook de websites van
vervoersbedrijven spelen steeds beter in op vragen over de OV-chipkaart. Een
voorbeeld is de website van de NS waar een klantenplatform wordt ingezet om
direct te kunnen leren van de ervaringen van reizigers. Voor het einde van het jaar
verschijnt een geheel herziene publieksfolder die ook via Postbus 51 gratis
verkrijgbaar is.
Hoogachtend,
DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
J. C. Huizinga-Heringa
agina 7 van 7
P