Nederlands Vaccin Instituut


Therapeutisch vaccin

vrijdag, 04 december 2009

Therapeutisch vaccin tegen tumoren

Naast preventieve vaccinatie tegen baarmoederhalskanker, die inmiddels deel uitmaakt van het Rijksvaccinatieprogramma, komt er ook meer zicht op de mogelijkheid van therapeutische vaccinatie. Daarvan is sprake als het vaccin wordt toegediend nadat besmetting met het humaan papillomavirus (HPV), een belangrijke veroorzaker van schaamlip- en baarmoederhalskanker, heeft plaatsgevonden.

Onderzoekers van het LUMC in Leiden hebben een vaccin ontwikkeld tegen een virustype dat een hoog risico heeft om te resulteren in een tumor aan de schaamlippen (en ook van baarmoederhalskanker), namelijk HPV-16. Een aantal vrouwen die in een voorstadium verkeren van deze vorm van kanker kregen dit vaccin verschillende malen toegediend. Bij iets minder dan de helft van de patiënten verdwenen de tumorachtige afwijkingen en het virus na verloop van tijd volledig. Bij eenderde van de vrouwen was er sprake van verbetering, maar niet van genezing. Sommige patiënten reageerden niet op de therapie. Met dit onderzoek is bewezen dat het principe dat vaccinatie kan genezen werkt. En dat het immuunsysteem gericht kan worden geactiveerd om voorstadia van tumoren op te ruimen. Ook is duidelijk dat de immuunreactie van groot belang is. Vrouwen bij wie het immuunsysteem maar in geringe mate door het vaccin geactiveerd wordt, hebben ook minder kans op genezing.

De resultaten van het Leidse onderzoek zijn verschenen in The New England Journal of Medicine. Ze zijn van belang omdat voor het eerst een therapeutisch vaccin goed blijkt te werken bij mensen met een door een virus veroorzaakte tumor. Het onderzoek biedt ook uitzicht op mogelijke behandeling van baarmoederhalskanker, omdat deze door hetzelfde virus, HPV-16, wordt veroorzaakt. Zover is het echter nog niet, omdat er nog de nodige klinische onderzoeken naar werkzaamheid en veiligheid moeten worden gedaan.

In Nederland wordt jaarlijks bij zo'n 600-700 vrouwen baarmoederhalskanker vastgesteld. Daarvan overleven tussen de 200 en 250 vrouwen de ziekte niet.

Bron: The New England Journal of Medicine, november 2009

Kijk voor meer informatie op:

+ Toekomst NVI