Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst
Fonds BKVB reikt oeuvreprijzen uit
Op vrijdag 4 december reikt het Fonds BKVB Oeuvreprijzen uit aan beeldend kunstenaar Willem Oorebeek, ontwerper/initiator Willem Velthoven en architect Herman Zeinstra. Tegelijkertijd ontvangt architectuurcriticus Hans van Dijk de Prijs voor de kunstkritiek en wordt aan curator Suzanne Oxenaar de Benno Premselaprijs uitgereikt.
Oeuvreprijs beeldende kunst: Willem Oorebeek
Beeldend kunstenaar Willem Oorebeek werkt sinds het begin van de jaren '70 aan een consistent oeuvre, dat grotendeels uit grafische elementen is opgebouwd. In zijn werk reageert hij op de omloopsnelheid van beelden uit de media, de kunst en de commerciële beeldcultuur. Bestaande beeldfragmenten geeft hij een nieuwe plaats door ze te hergroeperen en met druktechnieken te bewerken. Oorebeeks werk heeft een tijdloze kracht, een kracht die hij met zijn kopieergedrag zelf ook altijd weer ontkent. De laatste jaren maakt Oorebeek vooral Black Outs, waarbij hij bestaande affiches en ander drukwerk onder een laag zwarte drukinkt bedekt. Zo poogt hij het beeld te redden, juist door het teniet te doen. Alles bij elkaar vormt het werk van Willem Oorebeek een oeuvre dat een steeds langere staart van gereproduceerd materiaal met zich meedraagt. De jury is verheugd dat zij dit intelligente oeuvre met een Oeuvreprijs kan bekronen.
Oeuvreprijs vormgeving: Willem Velthoven
Met de bekroning van het werk van Willem Velthoven vraagt de jury aandacht voor een geheel nieuwe benadering van het ontwerpvak. Willem Velthoven is geen traditionele vormgever, maar een spin in een zich voortdurend uitbreidend en vernieuwend web. "De Spiderman van de nieuwe media", aldus een van de juryleden.
In de jaren '80 richtte hij het tijdschrift Mediamatic op. Het tijdschrift heeft altijd voorop gelopen bij de ontwikkelingen op het gebied van nieuwe media, niet alleen in onderwerpkeuze maar ook in verschijningsvorm. Al snel werd de papieren versie opgeheven en ging Mediamatic verder als online tijdschrift. Dat werd het uitgangspunt van wat inmiddels is uitgegroeid tot het bedrijf Mediamatic, ontwerpstudio, online platform, adviesbureau en nog veel meer op het gebied van nieuwe media, kunst en cultuur. De jury bewondert de wijze waarop Velthoven vanaf dat moment de wereld om zich heen heeft georganiseerd. Hij is staat geweest een heel nieuwe variant van het ontwerpbureau op te zetten, een bureau dat niet alleen maakt, maar ook initieert en ontwikkelt. Een oeuvreprijs voor Willem Velthoven maakt duidelijk hoe breed en belangrijk het vak vormgeving kan zijn.
Oeuvreprijs bouwkunst: Herman Zeinstra
Een van de juryleden begon zijn pleidooi voor Herman Zeinstra als kandidaat voor de oeuvreprijs bouwkunst met de beschrijving van een wandeling 25 jaar geleden. Een wandeling door de Amsterdamse stadsvernieuwingswijken in de jaren tachtig. Daar viel zijn oog op een aantal kleinschalige stadsvernieuwingsprojecten. Het waren stuk voor stuk opvallende en eigenzinnige ontwerpen die de lege plekken in de stad opvulden. De architect was Herman Zeinstra.
Herman Zeinstra is een architect waarvan men de gebouwen kent, vaak zonder te weten dat ze van hem zijn. Een paar voorbeelden: het crematorium in Haarlem (1996-2002), de Borneodriehoek in Amsterdam (1998-2005), en het KPN telecomgebouw (1998-2001) dat als eerste bouwwerk verrees op Amsterdam IJburg. Herman Zeinstra heeft niet één stijl. Keer op keer laat zijn hand zich leiden door de nieuwe opgave. Dat is Zeinstra's grote kracht. Ieder nieuw werk staat los van het vorige, bij elke opgave denkt hij tot in het uiterste na over de oplossing.
Prijs voor de kunstkritiek: Hans van Dijk
Hoewel architectuurcriticus Hans van Dijk de laatste jaren nog maar zelden op de voorgrond trad, kwam de jury bij herlezing van zijn stukken tot de conclusie dat heel veel van zijn kritieken de tand des tijds glorieus hebben doorstaan. Sterker nog, de urgentie om hem de Prijs voor de Kunstkritiek toe te kennen, is met het verstrijken der jaren alleen maar toegenomen. Het is fascinerend hoe zijn teksten tien, twintig jaar later nog altijd actueel zijn en de inhoud overeind blijft. Op heldere toon weet hij theorie en praktijk van de architectuur, nadrukkelijk geplaatst in hun historische context, met elkaar te verbinden. Daarbij heeft hij aandacht voor zowel de rol van de architect, de principes van het ontwerp, als de materialisering van het gebouw. Kenmerkend is dat hij daarbij tussen de regels door de architect op zijn maatschappelijke rol wijst en op genuanceerde wijze duidelijk maakt dat architecten zich meer moeten uitspreken.
De jury hoopt van harte dat er na de toekenning van de oeuvreprijs aan Hans Van Dijk weer vaker teksten van zijn hand zullen verschijnen. Het zou een verrijking voor het vak zijn en een broodnodige impuls voor de kunstkritiek in het algemeen en de architectuurkritiek in het bijzonder.
Benno Premselaprijs: Suzanne Oxenaar
De jury van de Benno Premselaprijs 2009 ging op zoek naar iemand met publiek gezag, met stuwkracht, met een sterk maatschappelijke uitstraling; iemand die het schier onmogelijke voor elkaar kan krijgen. De longlist was kort, de shortlist wees al snel in de richting van Suzanne Oxenaar: bij de meesten bekend als de motor en artistiek directeur achter het Lloyd Hotel en de daaraan verbonden Culturele Ambassade. Maar ook elders heeft Suzanne Oxenaar haar sporen verdiend, door steeds weer de wereld van kunstenaars en andere werelden met elkaar in verbinding te brengen.
Met al haar projecten heeft Oxenaar een manier gevonden om kunst en maatschappij te verbinden, en kunst toegankelijk te maken zonder dat het populistisch wordt. Met de beste intenties lukt het haar telkens weer om buiten de kaders te treden. Zij is een cultureel ondernemer pur sang, iemand die durft te ondernemen in andere domeinen, buiten de gebaande paden. Daarbij conformeert zij zich niet aan de actualiteit, maar trekt haar eigen plan.
Over de prijzen
Met de oeuvreprijzen wil het Fonds BKVB kunstenaars, vormgevers en architecten met een bijzondere staat van dienst en een belangrijk oeuvre in de schijnwerpers plaatsen.
De Prijs voor de kunstkritiek is bestemd voor een criticus die een belangrijke positie inneemt op het gebied van de beeldende kunst, vormgeving of bouwkunst.
De Benno Premselaprijs is voor een persoon die een inspirerende en stimulerende rol heeft gespeeld voor (meerdere) generaties kunstenaars, vormgevers of architecten. De prijs is vernoemd naar vormgever en initiator Benno Premsela die toonaangevend in zijn vakgebied was en bovendien nauw betrokken bij de oprichting en ontwikkeling van het Fonds BKVB.
Aan alle prijzen is een geldbedrag van ¤ 40.000 verbonden. Daarmee is het een van de grootste prijzen die in Nederland worden uitgereikt binnen de culturele wereld. De prijsuitreiking is op 4 december.