Nationale Bank van Belgie


resultaten en van de financiële structuur van de ondernemingen in 2008

Verloop van de resultaten en van de financiële structuur van de ondernemingen in 2008

2009-12-07

Artikel gepubliceerd in het Economisch Tijdschrift van december 2009 Perscommuniqué: printversie (pdf - 27k)
Artikel (pdf - 814k)

Dit artikel beschrijft de financiële situatie van de ondernemingen voor de gehele periode van 1 januari tot 31 december 2008. Gelet op het bijzonder contrasterend conjunctuurprofiel van die periode, is de analyse niet eenduidig. De verzamelde gegevens verstrekken weliswaar nog steeds indicaties over het weerstandsvermogen van de ondernemingen op het ogenblik dat de recessie inzette.

Over het jaar 2008 als geheel steeg de toegevoegde waarde van de Belgische niet-financiële vennootschappen met 1,8 pct., tot nagenoeg 164 miljard euro tegen lopende prijzen. Dat is een aanzienlijke vertraging ten opzichte van de vijf voorgaande jaren, toen de toegevoegde waarde jaarlijks met gemiddeld 5,1 pct. toenam. Die vertraging is veeleer toe te schrijven aan de forse prijsstijging voor ingevoerde grondstoffen dan aan een afname van het verkoopvolume van de ondernemingen. Wegens de verzwakkende finale vraag waren de ondernemingen niet in staat die stijgingen volledig door te berekenen in hun verkoopprijzen.

Onder invloed van de personeelskosten en de afschrijvingen versnelde de toename van de totale bedrijfskosten ten opzichte van 2007, tot 6,0 pct. Samen met de vertraging van de toegevoegde waarde kwam die stijging tot uiting in een inkrimping van het netto bedrijfsresultaat met 13,0 pct. Die daling van het bedrijfsresultaat is ongezien sinds 2001, maar daarbij mag niet uit het oog worden verloren dat het bedrijfsresultaat tijdens de vijf voorgaande jaren was verdubbeld, na een geleidelijke stijging van 17 miljard in 2002 tot ruim 35 miljard in 2007.

Wanneer de andere componenten van de resultatenrekening (namelijk het financiële en het uitzonderlijke resultaat alsook de belastingen) in aanmerking worden genomen, bedroeg het nettoresultaat van de niet-financiële vennootschappen in 2008 ongeveer 43 miljard euro, wat neerkomt op een daling met 14,6 pct. ten opzichte van 2007.

De financiële situatie van de ondernemingen op 31 december 2008 vertoont uiteenlopende ontwikkelingen. Door de verslechtering van het economische klimaat liepen de rentabiliteit en de dekking van het vreemd vermogen algemeen beschouwd terug. De financiële onafhankelijkheid volgde daarentegen de opwaartse tendens van de afgelopen jaren, als gevolg van een nieuwe inbreng van kapitaal. De liquiditeit, ten slotte, is gemiddeld genomen verder verbeterd, maar ging wel achteruit in de zeer grote ondernemingen, onder invloed van financiële bewegingen tussen verbonden bedrijven.

Ten slotte is uit het onderzoek van de spreiding van de ratio's gebleken dat een groot aantal ondernemingen zich in een ongunstige boekhoudkundige situatie bevindt. Zo wordt er ieder jaar bij een kwart van de onderzochte ondernemingen een verlies vastgesteld. Het gaat voornamelijk om kmo's. Tevens blijkt dat de spreidingen in de loop der jaren verder uiteenlopen: over het geheel genomen gaan de ratio's omhoog in de bovenlagen van de populatie, terwijl ze stagneren of zelfs dalen in de onderste lagen.

Â