Ingezonden persbericht
Blijkt uit boek Mannen van '63
Elfstedentocht van 1963 was veel gruwelijker dan de film
AMSTERDAM / FRANEKER - Het boek De Mannen van '63 van Marnix Koolhaas en Jurryt van de Vooren is opnieuw uitgegeven door Uitgeverij Van Wijnen. Dit boek over de Elfstedentocht van 1963 diende als basis voor de film De Hel van '63, die volgende week in première gaat. Uit het boek blijkt nog veel meer dan uit de film hoe gruwelijk zwaar de Elfstedentocht in 1963 was. Koolhaas en Van de Vooren schreven als eersten over de toertocht van 1963. Voor De Mannen van '63 werd uitgebreid gesproken met tal van toerrijders. Ook de enquête die de laatst aangekomen toerrijder (George Schweigmann uit Leeuwarden) onder de 69 op tijd gefinishte toerrijders hield, is integraal in het boek opgenomen.
Zonder dat in de aftiteling van de film het boek als bron wordt genoemd, heeft regisseur Steven de Jong, zoals hij aan de auteurs vertelde, De Mannen van '63 als voornaamste bron voor zijn film gebruikt. De rode draad is het verhaal van de toen 22-jarige dienstplichtig soldaat Henk Gemser. Voor De Mannen van '63 vertelde Gemser zijn Elfstedenverhaal van 1963 voor het eerst. Alle smeuïge details uit het verhaal van Gemser komen terug in de film: de bevroren "mannelijkheid" van een onbekende rijder die in een koek-en-zopietent wordt ontdooid, de verloofde die wanhopig met eten langs het ijs staat te wachten en natuurlijk de scène die na het verschijnen van het boek in Friesland voor veel rumoer zorgde: de "biecht" van Gemser dat hij een klein gedeelte van het traject destijds in een auto had afgelegd.
De toertocht van 1963 was veel gruwelijker dan de film laat zien. Dat komt vooral omdat de toerrijders tussen vijf uur 's middags (toen Paping met een lekker zonnetje net gearriveerd was) en twaalf uur 's nachts in het donker voortploeterden. De ellende die zich toen bij bijtende kou, aanwakkerende wind en volkomen ondergesneeuwde vaarten afspeelde, kon in de film nauwelijks verbeeld worden. Wie wil weten wat er toen gebeurde, móet De Mannen van '63 lezen. Zoals Bert Wagendorp in De Volkskrant schreef: "Over de Elfstedentocht is veel gepubliceerd, maar nog niet eerder een boek dat zo mooi het ware karakter van de tocht laat zien - vooral ook omdat niet de wedstrijdrijders, maar de bezeten liefhebbers pur sang het onderwerp vormen. Die maken de Elfstedentocht tot wat hij is: Hollands cultuurgoed."