Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 190 / 1 december 2009
Onderzoek laat verzuimrisico psychische aandoeningen zien
Frequent ziekteverzuim leidt tot lang verzuim
Van de werknemers die zich vier keer of vaker per jaar ziek melden bij hun werkgever, vervalt de helft in een langdurig verzuim in de vier jaren erna. Met name bij psychische aandoeningen is herhaald verzuim een reëel risico. Dit zijn de belangrijkste conclusies waarop UMCG-onderzoekster Petra Koopmans op 9 december 2009 promoveert aan de Rijksuniversiteit Groningen. Koopmans: 'Werkgevers moeten niet alleen alert zijn op langdurig verzuim, maar ook op kort en frequent verzuim.'
Koopmans onderzocht bij ArboNed de verzuimgegevens van 54.000 Nederlanders. Frequent verzuim is een sterke voorbode van langdurig verzuim, zo blijkt: van de werknemers met een frequent verzuim heeft 50 procent vervolgens een jaar met lang verzuim. Tevens is het een voorspeller van herhalend frequent verzuim: 61 procent heeft opnieuw een jaar met frequent verzuim, ten opzichte van 16 procent in de vergelijkingsgroep. Bovendien hebben werknemers met een frequent verzuim een grotere kans om in de vier jaar erna langer dan een jaar arbeidsongeschikt te worden, namelijk 11 procent (tegenover 4 procent in de vergelijkingsgroep). Van de werknemers met een langdurig verzuim, verzuimt bijna de helft opnieuw lang in de vier jaren erna. Petra Koopmans: 'Er is duidelijk onderscheid in soorten verzuim. Zo heeft verzuim wegens psychische klachten een hoge herhaalkans en alhoewel psychisch verzuim meer voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, is de herhaalkans gelijk.'
Arbeidsongeschiktheid en beëindiging van het dienstverband
Werknemers die vaak of langdurig verzuimen, hebben een grotere kans om in de vier jaar erna uit dienst te gaan (26 procent tegenover 19 procent in de vergelijkingsgroep). Daarbij worden werknemers die vaak of langdurig verzuimen relatief vaker ontslagen, terwijl de vergelijkingsgroep vaker zelf ontslag neemt. Dit risico is hoger voor vrouwen en voor oudere werknemers dan voor mannen en jongeren. Oudere werknemers lopen meer risico op langdurig ziekteverzuim en zij hebben ook een hoger risico op arbeidsongeschiktheid en onvrijwillige arbeidsbeëindiging. Koopmans: 'Omdat de arbeidspopulatie gemiddeld steeds ouder wordt, is het belangrijk om leeftijdsbewust personeelsbeleid te stimuleren'.
Psychische aandoeningen en depressie
Psychische aandoeningen zijn een belangrijke oorzaak voor ziekteverzuim en langdurige arbeidsongeschiktheid. Ziekteverzuim wegens psychische aandoeningen komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en het meeste risico zit in de leeftijdsgroepen 30-39 jaar en 40-49 jaar. Het aantal dagen verzuim om deze reden is het hoogst in de publieke sector en het onderwijs, gevolgd door financiële dienstverlening en de gezondheidszorg. Oudere werknemers verzuimen langer door depressieve klachten dan jongere werknemers, en werknemers in kleine bedrijven verzuimen langer dan werknemers in grotere bedrijven. De duur van een depressieve periode in Nederland is vergelijkbaar met die in andere landen, maar de duur van het ziekteverzuim is langer.
De oplossing: een volgsysteem
In Nederland worden over het algemeen alleen mensen gevolgd die langdurig verzuimen. Koopmans: 'Het blijkt echter dat verzuim monitoren ook belangrijk is bij mensen die kort, maar vaak verzuimen. De risicogroepen op langdurig of recidiverend verzuim zijn vrouwen, ouderen en werknemers in de lagere salarisschalen. Nadat een werknemer drie maanden weer aan het werk is na verzuim wegens psychische klachten, kan het beste een controle worden gedaan. Ook moeten deze werknemers gedurende drie jaar na werkhervatting worden gevolgd.'
Over het onderzoek
Het onderzoek is gebaseerd op een cohort van 53.990 werknemers werkzaam bij Nederlandse post- en telecommunicatiebedrijven, dat longitudinaal is gevolgd over een periode van 4 jaar na het referentiejaar. Gekeken is naar de groep die lang of frequent verzuimt en de vergelijkingsgroep die dat niet doet. Tevens is de recidiefkans van verzuim met psychische klachten onderzocht in dezelfde populatie over een andere periode. Twee achtergrondstudies naar verzuim wegens psychische klachten zijn gebaseerd op de totale ArboNed populatie van ruim 1 miljoen werknemers. De gegevens zijn verkregen uit het ziekteverzuimregistratiesysteem en hebben betrekking op een totale periode van meer dan tien jaar. Het systeem wordt onderhouden door ArboNed.
Curriculum Vitae
Petra Koopmans (Sneek, 1964) studeerde Psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze verrichtte haar onderzoek in dienst van ArboNed, aan de afdeling Gezondheidswetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en binnen onderzoeksschool SHARE. Haar promotor is prof. dr. J.W. Groothoff. De titel van haar proefschrift luidt: 'Recurrence of sickness absence. A longitudinal study'.
Rijksuniversiteit Groningen