Voorhangprocedure: instellen van de tijdelijke baten-lastendienst nieuwe VWA
09 december 2009 - kamerstuk
Kamerbrief waarin de minister meldt dat de nieuwe Voedsel en Waren
Autoriteit tijdens het ontwikkeltraject tijdelijk een
baten-lastendienst wordt. Dit voorkomt onder meer extra
administratieve lasten.
Geachte Voorzitter,
In het voorjaar van 2007 heb ik u geïnformeerd over mijn voornemen om te komen
tot de fusie van de Algemene Inspectiedienst (AID), de Plantenziektenkundige
Dienst (PD) en de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA). In het besluitvormingsproces
rond de fusie heb ik regelmatig met uw Kamer gesproken over de
ontwikkelingen. De afspraken die ik met uw Kamer heb gemaakt, vormen de
leidraad voor de fusie. De fusie van de drie diensten tot de Nieuwe VWA is een
operatie, waarin vernieuwing, organisatorische veranderingen en taakstellingen
worden gerealiseerd. Het fusieproces volgt de afspraken die de minister van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft gemaakt met de Centrales
van Overheidspersoneel ten aanzien van het zogenoemde 'dynamisch organiseren':
eerst al werkende ontwikkelen en pas daarna formeel reorganiseren. Het is in dit
verband wenselijk om de Nieuwe VWA tijdens dit ontwikkeltraject de status
tijdelijke baten-lastendienst te verlenen. Daarmee wordt het mogelijk om de
instrumenten van dit stelsel ook in de transitieperiode optimaal te kunnen
gebruiken en extra administratieve lasten te voorkomen.
Met deze brief leg ik, in overeenstemming met de voorhangprocedure van
artikel 10 van de Comptabiliteitswet 2001, mijn voornemen aan uw Kamer voor om
met ingang van 1 januari 2010 over te gaan tot het instellen van de Nieuwe VWA
als tijdelijke baten-lastendienst. Deze voorhangprocedure houdt in dat dit besluit
niet eerder wordt genomen dan 30 dagen nadat het voornemen daartoe schriftelijk
ter kennis is gebracht van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Indien de Kamer
binnen 30 dagen na ontvangst van deze kennisgeving of binnen 14 dagen na het
verstrekken van nadere inlichtingen zich uitspreekt tegen het voorgenomen besluit,
wordt het besluit in de voorgelegde vorm niet genomen.
Gelet op het feit dat de voorhangtermijn gedeeltelijk in de recesperiode van de
Kamer valt, neem ik mij voor het instellingsbesluit niet eerder dan op 18 januari
2010 vast te stellen.
In het vervolg van deze brief zijn de achtergronden, die van belang zijn voor het
functioneren van de tijdelijke baten-lastendienst, weergegeven. Daarin zijn ook
inhoudelijke aspecten benoemd, die voor het ministerie van Financiën van belang
waren om inhoudelijk te toetsen of er een "groenlicht" beoordeling kon worden
gegeven. Het ministerie van Financiën heeft op 29 september jl. aangegeven mijn
voornemen voor het verlenen van de status van tijdelijke baten-lastendienst te
ondersteunen.
Ministeriële verantwoordelijkheid
De Ministeriële verantwoordelijkheid ten aanzien van de Nieuwe VWA zal dezelfde
zijn als die voor de drie fuserende baten-lastendiensten. Beheersmatig valt de
Nieuwe VWA volledig onder de verantwoordelijkheid van de minister van LNV.
Inhoudelijk ligt de ministeriële verantwoordelijkheid op het gebied van het toezicht
op het gebied van de volksgezondheid, inclusief voedselveiligheid en productveiligheid
bij de minister van VWS. De minister van VWS verleent in het kader van het
Staatstoezicht op de Volksgezondheid (artikel 38 van de Gezondheidswet) en de
Warenwet een aantal bevoegdheden aan de Inspecteur Generaal en aangewezen
ambtenaren van de Nieuwe VWA. Op het gebied van dier-/plantgezondheid,
dierenwelzijn en omgeving gerelateerde domeinen ligt die verantwoordelijkheid bij
de minister van LNV. De verantwoordelijkheid voor de opsporing door de
Bijzondere Opsporingdienst ligt op basis van de Wet op de bijzondere opsporingsdiensten
bij de ministers van Justitie, LNV en het Openbaar Ministerie gezamenlijk.
De Directeur van het Bureau Risicobeoordeling en Onderzoeksprogrammering van
de Nieuwe VWA heeft op basis van de Wet onafhankelijke Risicobeoordeling VWA
een onafhankelijke positie ten aanzien van risicobeoordeling op het gebied van
voeding, voedsel en consumentenproducten.
Ervaring fusiepartners met baten-lastenstelsel
De drie fuserende diensten werken al geruime tijd met het baten-lastenstelsel. Zij
hebben daarbij veel ervaring opgedaan met de instrumenten en de mogelijkheden
die dit stelsel biedt om op een zakelijke manier om te gaan met het offreren en
aanvaarden van opdrachten, alsmede het afleggen van verantwoording daarover.
Het vergroten en inzichtelijk maken van ontwikkelingen in doelmatigheid van de
uitvoering in relatie tot de geleverde kwaliteit speelt hierin een grote rol. De
vernieuwing in de fusie maakt het mogelijk om de opgedane 'best-practices' uit de
drie diensten te kunnen bundelen en in een breder verband te kunnen toepassen.
Aanvangsdoorlichting
In het najaar van 2008 is het ministerie van Financiën gestart met de aanvangsdoorlichting
die onderdeel uitmaakt van het instellingstraject voor de tijdelijke
status. Deze doorlichting heeft voldoende aangrijpingspunten opgeleverd om de
status van tijdelijke baten-lastendienst te verlenen en de opbouw van een
volwaardige nieuwe baten-lastendienst in de komende jaren vorm te geven.
Instellingsvoorwaarden
In deze brief geef ik aan op welke wijze invulling wordt gegeven aan de drie
instellingsvoorwaarden in de Regeling Baten-lastendiensten 2007:
1. De te realiseren doelmatigheidsverbetering moet aantoonbaar zijn.
2. Er zijn voldoende doelmatigheidsprikkels ingebouwd in het resultaatgerichte
sturingsmodel.
3. Er is een kostprijsmodel dat de koppeling legt tussen producten en kosten.
Doelmatig werken
Door het ministerie van Financiën zijn in de Rijksbegrotingsvoorschriften 2010
doelmatigheidsindicatoren opgenomen. Deze worden binnen de Nieuwe VWA
gebruikt om de doelmatigheidsontwikkeling te meten. Dat gebeurt eerst voor de
drie fuserende diensten apart, met het voornemen om dit vanaf 2011 op het
niveau van de Nieuwe VWA toe te passen. Een belangrijke efficiencyindicator is de
kostprijsontwikkeling. Het samenvoegen van bedrijfsvoerings- en stafonderdelen
van de drie diensten heeft een positief effect op de ontwikkeling van de kostprijzen.
Het bijeenbrengen van het toezicht levert daarnaast kwaliteitswinst op
voor de stakeholders. Om deze effecten zichtbaar te maken worden doelmatigheidsindicatoren
ontwikkeld. De rapportage over de ontwikkeling van de
gerealiseerde doelmatigheid in de tijd geschiedt via de LNV-begroting en
verantwoording.
Besturingsmodel met doelmatigheidsprikkels
De rollen van eigenaar, opdrachtgever en opdrachtnemer in het bestaande
besturingsmodel blijven ook in de Nieuwe VWA van toepassing. De bekostiging
vindt plaats door het leveren van producten aan de opdrachtgevers en het
bedrijfsleven tegen de vastgestelde tarieven. De ervaring bij de drie diensten leert
dat zowel opdrachtgevers als bedrijfsleven de geleverde producten en de daarvoor
gefactureerde kosten kritisch beoordelen. Dat zorgt binnen de organisatie voor
extra prikkels om continu te blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden om de
uitvoering efficiënter en effectiever in te richten.
Kostprijsmodel
Voor 2010 worden nog de huidige producten en diensten van de afzonderlijke
diensten aangeboden aan de opdrachtgevers. Dit betekent dat in 2010 ook nog
afzonderlijk vastgestelde tarieven van toepassing zijn. Voor het jaar 2011 wordt de
producten- en dienstencatalogus vernieuwd. Daarbij staat de ontwikkeling van
meerjarenarrangementen voorop. Om effectgericht werken te bevorderen wordt
daarin het credo "sturen op outcome, afrekenen op output" toegepast.
Tegelijkertijd wordt een nieuw kostprijsmodel ontwikkeld, waarmee de kosten aan
de producten worden toegerekend.
Stand van zaken financieel en materieel beheer
Naast de instellingsvoorwaarden moet het departement, waaronder de Nieuwe
VWA valt, een goedkeurende verklaring van de Auditdienst hebben. Deze
verklaring is over 2008 aan het ministerie van LNV verstrekt. Ook hebben de drie
fuserende diensten over 2008 een goedkeurende verklaring gekregen bij hun
afzonderlijke jaarrekeningen. De diensten hebben vorderingen gemaakt in het
verbeteren van het financieel en materieel beheer; een aantal aspecten behoeft
echter nog verbetering.
Als de Nieuwe VWA per 1 januari 2010 de status van tijdelijke baten-lastendienst
heeft verkregen, zal bij eerste suppletore begroting 2010 overeenkomstig de
Rijksbegrotingsvoorschriften (RBV) een aparte paragraaf met de baten-lastenbegroting
van de Nieuwe VWA worden opgenomen.
Tot slot
Ik ben ervan overtuigd dat de Nieuwe VWA op verantwoorde wijze zal functioneren
als een naar doelmatigheid en effectiviteit strevende baten-lastendienst. De status
tijdelijke baten-lastendienst is daarbij een probaat hulpmiddel.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit