9 december 2009
Houtpantserjuffer zoeken in de winter
Ei afzettende houtpantserjuffer (foto: Kars Veling)
De houtpantserjuffer is een echte nazomerlibel. Vrijwel alle dieren
zijn inmiddels verdwenen, maar toch is de soort de komende maanden
prima op te sporen. De houtpantserjuffer overwintert namelijk als ei
en de sporen daarvan zijn goed te vinden.
De vrouwtjes van de houtpantserjuffers boren gaatjes in de bast van
bomen en struiken en leggen daar in augustus en september, vlak onder
die bast hun eitjes (zie foto rechts). Dat gaat soms om honderden
eitjes bij elkaar. Ze kiezen daarvoor niet zomaar een boom of struik,
maar altijd een waarvan de takken vlakbij of liever nog boven het
water hangen. Die eitjes blijven de hele winter in rust, maar in het
voorjaar, begin april, dan komen de larfjes eruit gekropen en deze
laten zich vallen en hopen dan in, of in ieder geval vlakbij, het
water terecht te komen. Ze kunnen met allerlei springende bewegingen
zich wel wat verplaatsen, maar een meter of twee is voor zo'n klein
diertje van een paar millimeter natuurlijk al veel te ver. Eenmaal in
het water kunnen ze zich verder ontwikkelen.
De sporen van die ei-afzetting zijn goed te vinden op allerlei bomen
en struiken. De soort boom of struik lijkt niet echt van belang. We
hebben de sporen gevonden op meer dan 40 verschillende soorten. Ook
andere planten die in de winter wat houtig worden, zoals kattenstaart
en brandnetel worden wel door de houtpantserjuffer gebruikt. Het meest
worden eitjes gevonden op wilg en els, maar dit komt vooral omdat
juist deze veel langs het water staan. Je kunt vanaf de kant de
eisporen (foto links) vrij goed vinden en zeker met een
verrekkijkertje kom je een heel eind. Als het nog gaat vriezen deze
winter dan kunnen ook allerlei plaatsen waar je normaal niet komt op
de aanwezigheid van eitjes worden gecontroleerd. Het watertype lijkt
nauwelijks van belang te zijn, want ze zitten zowel bij sloten, poelen
en plassen als langs de grote rivieren als er daar bomen of struiken
langs het water staan.
Sporen ei-afzet houtpantserjuffer (foto: Kars Veling)
Foto: Kars Veling
De Vlinderstichting