Universiteit van Tilburg

Persbericht 7 december 2009

Moeder-kind relatie basis voor religieuze zoektocht naar hoop

Vrijdag 11 december, 16.15 uur, aula UvT Afscheidsrede hoogleraar Rein Nauta

Hoogleraar Godsdienst- en pastoraalpsychologie Rein Nauta neemt afscheid met een academische rede onder de titel Over hoop. Hij laat daarin zien hoe de relatie tussen kind en moeder de bron is van de hoop (bij het kind), en hoe zich in die relatie een religieus sentiment ontwikkelt.

De relatie tussen moeder en kind is gegrond in het vertrouwen op de voortdurende aanwezigheid van de moeder. De religieuze oriëntatie vindt zijn oorsprong in de onvermijdelijke afstand die er met name tussen moeder en zoon ontstaat, een afstand die als een verlating wordt ervaren. Door die afstand is er in het leven van het kind een probleem ontstaan dat vraagt om een religieuze oplossing. Drie verschillende varianten daarop zijn dan denkbaar. De eerste is een religie van de plicht: door zich te gedragen als een braaf kind probeert het kind de moeder weer voor zich te winnen. Een tweede variant is een religie van de queeste, van de hoop, waarin bevrediging van het verlangen wordt gezocht in een speurtocht naar steeds nieuwe remplaçanten van de verloren moeder, in wetenschap, zaken, kunst etc. Een derde variant probeert de uitwassen van de eerdere twee tegen te gaan door het betrekkelijke van het verlies te beklemtonen, in ironie en humor. Met die achtergrond wil Nauta ook de plaats van feesten als kerst en Sint Nicolaas analyseren als feesten van de hoop. Ondanks of juist vanwege hun mislukking en de bijna onvermijdelijke teleurstelling in de viering. Nauta illustreert zijn betoog met een religieuze zoektocht, kenmerkend voor grote theologen en godsdienstwetenschappers als James, Erikson, Jung en Otto.

Rein Nauta (1944) werd in 1988 benoemd tot hoogleraar godsdienst- en pastoraalpsychologie aan de Theologische Faculteit Tilburg. Na zijn diensttijd bij de Koninklijke Marine werkte hij aan het Instituut voor Sociale en Bedrijfspsychologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij promoveerde op een onderzoek naar het verband tussen organisatiecultuur en studiemotivatie aan de TH-Twente, de eerste campushogeschool in ons land. Hij publiceerde over de psychologie van de religie en over de motivatie en teleurstellingen van pastores. Voor de Theologische Faculteit Tilburg redigeerde hij een serie publiekslezingen. Hij was medeoprichter van de Standing Conference on Organisational Symbolism en is redacteur van Pastoral Psychology en van Religie en Samenleving.