Wageningen Universiteit en Researchcentrum 

PERSBERICHT ALTERRA WAGENINGEN UR

'Erfgoed en Ruimtelijke Planning': een boek over de strijd tussen emotie en ratio

15 december, 12.30 uur, Nieuwspoort, overhandiging eerste exemplaar aan minister Plasterk

Publieke emoties lijken vaak belangrijker dan beredeneerde afwegingen bij het behoud van cultureel erfgoed in ons land. Het zijn zelden rationele beslissingen die leiden tot het behoud of juist verloren gaan ervan. Planologen verschuilen zich nog maar al te vaak achter procedures, projectontwikkelaars achter geld en overheden achter wetten en regelgeving. 'Erfgoed is echter een maatschappelijk zaak en de professionals in de wereld van de ruimtelijke ordening zullen zich daarvan veel meer rekenschap moeten geven,' zo blijkt uit het boek 'Erfgoed en Ruimtelijke Planning', waarvan het eerste exemplaar morgen, dinsdag 15 december, wordt overhandigd aan minister Plasterk.

André van der Zande, een van de auteurs van het boek, over die publieke emoties: 'Neem bijvoorbeeld de discussies over het erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog. Wie zou gedacht hebben dat de bunker Diogenes bij Schaarsbergen, tijdens de oorlog het kloppend hart van de Duitse luchtmacht, ooit als cultureel belangrijk erfgoed bestempeld zou worden? De hoog oplopende emotionele discussies over de Muur van Mussert in Lunteren laten zien hoe moeilijk het is om tot toekomstbestendige besluiten te komen. De praktijk van het behoud van erfgoed is grillig, ondanks de grote hoeveelheid wetten en regelgeving die onze omgang met erfgoed in goede banen moeten leiden.'

In het boek 'Erfgoed en Ruimtelijke Planning' wordt veel van die grilligheid blootgelegd. In historische, sociologische, antropologische en beleidstheoretische analyses wordt beschreven hoe het erfgoedbeleid zich tot op heden heeft ontwikkeld en welke vraagstukken daarbij actueel en urgent zijn. De analyses van beleid en praktijk maken duidelijk dat er geen standaard antwoorden en procedures zijn om vragen te beantwoorden als: 'wat kan er behouden blijven', 'wat kan worden aangepast' en 'wat kunnen we slopen om plaats te maken voor iets nieuws'. Erfgoed is dusdanig verbonden met politiek en maatschappij dat er een constante publieke aandacht en discussie nodig is om tot kwalitatief goede en democratisch legitieme plannen te komen. De meervoudigheid van de betekenissen van erfgoed moet daarbij beter in het oog worden gehouden.

Naast kritische analyses van de huidige planningspraktijken ten aanzien van erfgoed, worden in dit boek ook andere ontwikkelingen beschreven. De tijd waarin cultureel erfgoed vooral als een sta-in-de-weg werd beschouwd lijkt zelf tot erfgoed geworden. Steeds vaker zien planners en projectontwikkelaars de waarde van bestaande structuren en objecten in het landschap en worden deze als uitgangspunt genomen voor toekomstige ontwikkelingen. Zo kennen nieuwbouwprojecten steeds vaker expliciete verwijzingen naar het verleden. 'Bijvoorbeeld om bestaande of nieuwe identiteiten te behouden of te creëren,' zegt mede-auteur Roel During. 'Niet in de laatste plaats is dit het resultaat van de stimuleringsregeling Belvedere, die zich de afgelopen tien jaar richtte op het behoud van cultureel erfgoed door de ontwikkeling ervan. Ons boek daarover laat overtuigend zien dat deze regeling de ruimtelijke planning duurzaam geïnspireerd heeft.'

De in het boek gepresenteerde analyses van een deel van de ruim driehonderd Belvedere-voorbeeldprojecten laten zien dat een goede omgang met erfgoed bevochten moet worden, zelfs als het voor alle betrokken partijen waarde toevoegt aan een plan. 'De echte integratie van cultureel erfgoed in ruimtelijke planning is dan ook nog maar net begonnen,' besluit Van der Zande.


---

Meer informatie over dit boek kunt u krijgen bij Alterra, Wageningen UR


Wageningen Universiteit en Researchcentrum