Gemeente Utrecht
collegebrief met bijlage inzake het definitief ontwerp Catharijneknoop.
Burgemeester en Wethouders
Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht
Telefoon 030 286 10 00 Fax 030 286 12 24
www.utrecht.nl
Aan de Gemeenteraad
Behandeld door A. Hutschemaekers Datum 14 december 2009
Doorkiesnummer 030 - 286 9603 Ons kenmerk 09.020697
E-mail a.hutschemaekers@utrecht.nl Onderwerp Definitief ontwerp Catharijneknoop
Bijlage(n) 1 (brief rijksbouwmeester)
Uw kenmerk Verzonden 14 december 2009
Uw brief van Bij antwoord datum, ons kenmerk en onderwerp vermelden
Geachte dames en heren,
Op 10 december jl. heeft u in de raadscommissie Stad en Ruimte gesproken over het definitief ontwerp (DO) van
de Catharijneknoop. Een aantal aspecten van dit ontwerp kwam in deze vergadering nadrukkelijk aan de orde. Het
betrof met name de transparantie van het gehele ontwerp en de vloer van de stadskamer in het bijzonder, de
sociale en verkeersveiligheid in en rond de Catharijneknoop en de hoogte van het middengebouw. Het lijkt ons
goed bovengenoemde zaken ten behoeve van besluitvorming door uw raad in deze brief nogmaals toe te lichten.
Daarnaast zijn nog twee feitelijke vragen onbeantwoord gebleven. Deze worden in deze brief beantwoord.
Transparantie van het ontwerp
In januari 2008 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen waarin op een aantal punten aanpassing van het
toen voorliggende Voorlopig Ontwerp werd gevraagd. Een belangrijk onderdeel van deze motie betrof meer
transparantie. In de commissievergadering is de wethouder stationsgebied uitgebreid ingegegaan op de
aanpassingen die zijn doorgevoerd om de transparantie te vergroten.
Belangrijk onderdeel van de discussie in de commissie vormde naar ons oordeel de transparantie van de
stadskamer boven de Catharijnesingel. Deze is in het DO voorzien van transparante gevels over de volledige
hoogte, waardoor zowel van buiten als van binnenuit het zicht erdoor, en daarmee de transparantie ten opzichte
van het voorlopig ontwerp (VO), aanzienlijk zijn toegenomen.
Een belangrijk onderdeel van de stadskamer vormt de vloer ervan. Veel fracties hebben in de
commissievergadering benadrukt te hechten aan een ontwerp van deze vloer dat bezoekers en passanten in de
stadskamer laat ervaren dat deze ruimte zich boven de Catharijnesingel bevindt. Mensen die de stadskamer van
Oost naar West (of vice versa) passeren moeten zich kunnen realiseren dat zij een "grens" die gevormd wordt
door de Catharijnesingel oversteken van de oude binnenstad naar het nieuwere deel van het Utrechtse centrum.
Zoals door de wethouder Stationsgebied in de commissie is geschetst, is aanvankelijk onderzocht of het mogelijk
zou zijn open gaten in de vloer van de stadskamer op te nemen. Hiertoe is door bureau Peutz een studie naar
effecten van dergelijke gaten op wind, tocht en binnenklimaat verricht. Deze studie leidt tot de conclusie dat,
indien een enigszins verantwoord binnenklimaat moet worden gerealiseerd in de stadskamer, deze gaten dienen te
worden afgesloten.
Pagina 2/3
Datum 14 december 2009
Kenmerk 09.020697
Om het water van de Catharijnesingel onder deze gaten te kunnen zien vanuit de stadskamer, zouden zij met glas
moeten worden afgedekt. Wij achten dat minder wenselijk, aangezien veel mensen een zekere angst hebben over
dergelijke glazen oppervlakten te lopen. Een gegeven dat niet alleen de stadskamer als looproute tussen
binnenstad en station minder functioneel maakt, maar dat bovendien gebruik als locatie voor binnenevenementen
zoals overeengekomen in de Bilaterale Ontwikkelovereenkomst met Corio uit 2006 - beperkt.
In de commissie heeft u met de wethouder Stationsgebied van gedachten gewisseld over andere mogelijkheden
om transparantie in de vloer van de stadskamer aan te brengen. Door de wethouder is uiteengezet dat het goed
mogelijk is aan weerszijden van de stadskamer in de lengterichting glazen stroken in de vloer aan te brengen.
Hierdoor ontstaat de situatie dat bij binnenkomst van de stadskamer een smalle strook "overgestoken" dient te
worden waaronder het water van de Catahrijnesingel zichtbaar is. Op deze manier kan de overgang over de
Catharijnesingel in de vloer van de stadskamer worden vormgegeven zonder dat dit leidt tot het probleem van
oversteekbaarheid van grote glazen oppervlaktes. Gelet op de stellingname van fracties in de commissie zullen wij
- in overleg met Corio - deze glazen stroken in de vloer van de stadskamer in het DO Catharijneknoop verankeren.
Sociale veiligheid
Door de commissie is, in navolging van de gemeenteraad in januari 2008, nogmaals het belang van sociale en
verkeersveiligheid in en rondom de Catharijneknoop benadrukt. Een belangrijk onderdeel vormt daarbij voor u de
veiligheid in de onderdoorgang onder het bruggebouw.
Om de veiligheid ter plaatse in de toekomst te kunnen waarborgen hebben wij in het DO de manier van verlichten
drastisch aangepast. In het DO is een melkglazen plafond opgenomen dat kan worden verlicht. Deze verlichting
geeft een lichtopbrengst die vergelijkbaar is met daglicht en die op elk moment af kan worden gestemd op het
gewenste lichtniveau (dag / nacht). Daarnaast is halverwege de onderdoorgang een opening voor toetreding van
daglicht aanwezig. Bovendien hebben wij in de afgelopen jaren intensief overleg gevoerd met Corio om vast te
leggen welke functies in de onderdoorgang kunnen worden ondergebracht. Het moet daarbij gaan om functies die
zowel overdag als 's avonds en 's nachts activiteit genereren in de onderdoorgang. Functies die in de
onderdoorgang een plaats zullen krijgen zijn de 24-uursbewakingsdienst voor heel Hoog Catharijne,
taxistandplaatsen (bijvoorbeeld tbv bezoekers Muziekpaleis), entree van alle functies in het middengebouw, entree
van de parkeergarages en entree van de woningen in het bestaande naastgelegen appartementengebouw. Daarbij
merken wij nog op dat deze laatste entree in goed overleg met en tot tevredenheid van bewoners gesitueerd wordt
ter plaatse van de middenopening in de onderdoorgang.
Met betrekking tot de verkeersbewegingen door de onderdoorgang zijn twee vragen gesteld in de
commissievergadering: het aantal autoverkeersbewegingen per etmaal in de onderdoorgang en het aantal
parkeerplaatsen in de garages ter plaatse. Met betrekking tot die vragen melden wij het volgende.
U heeft in uw vergadering van 3 december j.l. ingestemd met het actieplan luchtkwaliteit, waaronder de shared
space voor de Catharijnesingel. De oorspronkelijke bedoelde verkeersknip bleek niet nodig, omdat het doorgaand
verkeer naar verwachting voldoende beperkt zal worden. Deze beperking wordt gerealiseerd door middel van de
inrichting op basis van het shared-space principe (waar autoverkeer stapvoets hoort te rijden) en mocht dit niet
het gewenste resultaat opleveren - aanvullende fysieke middelen. De onder het actieplan luchtkwaliteit liggende
verkeersberekeningen gaan uit van 5.000 autobewegingen voor doorgaand verkeer en10.000 voor
bestemmingsverkeer (parkeren). Daarbij geldt dat alleen de parkeergarages in de Stationsstraat (ca. 500 plekken)
worden ontsloten vanuit de onderdoorgang. De ontsluitingen van de overige parkeergarages, waaronder die onder
het Vredenburgplein (1266 plekken), liggen aan beide zijden ruim voor de onderdoorgang.
Pagina 3/3
Datum 14 december 2009
Kenmerk 09.020697
Het middengebouw
In de commissievergadering werd ook uitgebreid stilgestaan bij de hoogte van het middengebouw. In het DO
bedraagt de maximale hoogte 38 meter. Deze 38 meter van het middengebouw is wat ons betreft de maximale
maat op het hoogste punt van de verder golvende daklijn. Zoals wij eerder in onze brief van 17 november jl
schreven is het mogelijk deze hoogte naar beneden bij te stellen. Echter: deze hoogte is het resultaat van
stedenbouwkundige studies en advisering van onder meer de rijksbouwmeester. De hoogte is zodanig bepaald dat
deze de overgang vormt tussen het lage entreegebouw (25m) en de hogere Radboudveste (70 m). Bovendien biedt
deze hoogte de mogelijkheid functies toe te voegen zoals een hotel, mogelijk een museum en met name
woningen. Indien de maximale hoogte op 38 meter gehandhaafd blijft, kunnen wij de garantie geven dat in het
middengebouw ook woningen zullen worden gerealiseerd.
Advies Kwaliteitsoverleg
Voor een ontwerp als dat van de Catharijneknoop zijn wij in het Stationsgebied gehouden aan advisering door het
zogenaamde kwaliteitsoverleg, waarin onder meer de rijksbouwmeester en spoorbouwmeester zitting hebben. Wij
hechten veel waarde aan deze advisering, enerzijds omdat wij met deze advisering de stedenbouwkundige en
architectonische kwaliteit van ontwerpen willen verbeteren. Anderzijds omdat een positief advies van het
kwaliteitsoverleg noodzakelijk is voor het verkrijgen van de NSP subsidie voor het realiseren van de
Catharijnesingel. In zijn advies komt het kwaliteitsoverleg tot het oordeel dat "het huidige definitief ruimtelijk
ontwerp een grote verbetering is ten opzichte van eerdere versies". Het advies, waarin is verwoord op grond van
welke aanpassingen het kwaliteitsoverleg tot zijn oordeel komt, ontvangt u als bijlage bij deze brief.
Tot slot
In de commissievergadering is kort gesproken over de verdere behandeling van dit DO in de gemeenteraad. In de
brief aan de raadscommissie van 17 november 2009. is aangegeven dat wij - na raadpleging van de raad een
definitief besluit over het DO nemen (zie 2e alinea van de bijgevoegde brief). Samen met de griffie komen wij tot
de conclusie dat het hier dus om een soort voorhangprocedure gaat: het besluit is aan het college, maar alvorens
dat te doen, wordt de raad "om advies gevraagd".
In ons definitief besluit, houden wij natuurlijk rekening met de opvattingen van de gemeenteraad. Het punt staat
op de agenda van de gemeenteraad van 17 december a.s. geagendeerd als "debat inzake". Als de gemeenteraad
daar de behoefte aan heeft, kan zij haar mening via een motie tot uitdrukking brengen.
Wij vertrouwen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Hoogachtend,
Burgemeester en Wethouders
Secretaris burgemeester
---- --