De drie representanten van Memorial: Loedmilla Michailovna Aleksejeva, Oleg Orlov en Sergej Kovalev ©BELGA_EPA_SERGEI CHIRIKOV (top photo) BELGA_NOVOSTI_Ruslan Krivobok (bottom photos)
De drie representanten van Memorial: Loedmilla Aleksejeva, Oleg Orlov en Sergej Kovalev
EP-Voorzitter Jerzy Buzek kondigde vandaag in Straatsburg aan dat de Sacharovprijs van het Europees Parlement voor de vrijheid van denken dit jaar wordt toegekend aan de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial en haar drie representanten, Oleg Orlov, Sergej Kovalev en Loedmilla Michailovna Aleksejeva, en aan alle andere verdedigers van de mensenrechten in Rusland. De uitreikingceremonie zal op 16 december in Straatsburg plaatsvinden.
Buzek zei: "Door de uitreiking van deze prijs, hopen wij er aan bij te dragen dat de angst en het geweld, die verdedigers van mensenrechten in de Russische Federatie omringen, kunnen worden gestopt".
De organisatie Memorial, waar Andrej Sacharov de eerste leider van was, bevordert de grondrechten in voormalige Sovjetstaten zoals Azerbeidzjan, Armenië, Georgië, Tadzjikistan, Moldavië en Oekraïne. De organisatie was genomineerd omdat "Memorial de waarheid naar buiten wil brengen over de politieke repressie in de Sovjet-Unie en vecht tegen de huidige schendingen van de mensenrechten in de post-Sovjetstaten om hun democratische toekomst veilig te stellen."
De drie representanten van Memorial
Oleg Orlov is de huidige leider. Op 6 oktober 2009 werd Orlov bevolen om openbare verklaringen na een belasteringproces in te trekken. Dat proces was door de Tsjetsjeense president Ramzan Kadirov tegen hem aangespannen waarin hij werd beschuldigd van `smaad en aantasting van Kadirov's eer en waardigheid'. Orlov had Kadirov ervan beschuldigd achter de moord op de Tsjetsjeense mensenrechtenactiviste Natalja Estemirova te zitten. Orlov werd samen met drie journalisten op 23 november 2007 in Ingoesjetië ontvoerd; daarbij werd hij in elkaar geslagen, bedreigd met executie en vervolgens weer vrijgelaten.
Sergej Kovalev richtte in 1969 de eerste mensenrechtenvereniging in de Sovjet-Unie op, de initiatiefgroep voor de verdediging van de mensenrechten in de Sovjet-Unie, en was later een van de initiatiefnemers van Memorial. Kovalev heeft krachtig stelling genomen tegen de autoritaire tendensen in de regeringen van Boris Jeltsin en Vladimir Poetin. In 1996 nam hij uit protest ontslag als hoofd van de presidentiële mensenrechtencommissie van Jeltsin. In 2002 zorgde hij ervoor dat er een openbare commissie kwam om de bomaanslagen in flats in 1999 in Moskou te onderzoeken, een onderzoek dat volledig stil kwam te liggen doordat de commissieleden werden vervolgd en vermoord.
Loedmilla Michailovna Aleksejeva richtte samen met Andrej Sacharov en anderen de Moskouse Helsinki-groep op om toe te zien op de naleving door de Sovjet-Unie van de Slotakte van Helsinki van 1976. Sinds de jaren zestig voerde Aleksejeva campagne voor eerlijke processen tegen de gearresteerde dissidenten en voor objectieve berichtgeving over hen in de media. Ze werd uit de Communistische Partij gezet en verloor haar baan als redacteur van een wetenschappelijk tijdschrift. Aleksejeva zat samen met Gari Kasparov en Georgi Satarov het Nationale Russische Burgercongres voor, dat zij en Satarov verlieten na onenigheid met Kasparov in januari 2008. Ze heeft zich kritisch uitgelaten over de manier waarop het Kremlin met de mensenrechten omgaat en de regering ervan beschuldigt extremisten in de kaart te spelen door haar nationalistische beleid, zoals het massaal deporteren van Georgiërs in 2006, het harde politieoptreden tegen buitenlanders die op straatmarkten werken en het Russische optreden in Ingoesjetië.
De Sacharovprijs
De Sacharovprijs voor de vrijheid van denken is vernoemd naar de Russische fysicus en politieke dissident Andrej Sacharov. De prijs wordt sinds 1988 jaarlijks toegekend aan individuen of organisaties die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de strijd voor mensenrechten of voor democratie. De toekenning van dit jaar valt samen met de twintigste herdenking van de dood van Andrej Sacharov.
Volgende stappen
Op 14 december 2009 zullen de commissie voor buitenlandse zaken en de subcommissie mensenrechten een gezamenlijke vergadering hebben met de winnaar of een vertegenwoordiger. De prijs bestaat dit jaar uit een certificaat en een cheque voor EUR50.000 en zal op woensdag 16 december in Straatsburg worden uitgereikt.
REF. : 20091020STO62805