Metaalunie

Crisis zet strategie metaalondernemers op scherp

16-12-2009

De kredietcrisis heeft in 2009 ook de mkb-metaalsector hard geraakt. Veel bedrijven hebben zowel naar de markt als in hun interne bedrijfsvoering maatregelen getroffen om de impact van deze crisis in te perken. De afhankelijkheid van de belangrijkste klant is groot, maar neemt af. Dit blijkt uit de resultaten van een conjunctuuronderzoek naar de afhankelijkheid van mkb-metaalbedrijven van klanten en leveranciers. EIM heeft het onderzoek in opdracht van Koninklijke Metaalunie en Rabobank uitgevoerd onder mkb-metaalbedrijven tot 100 werknemers.

Kleinbedrijf lijkt minder hard geraakt
Ruim de helft van de ondernemers geeft in het onderzoek aan dat de omzet in de eerste helft van 2009 is gedaald t.o.v. eerste helft 2008. Het kleinbedrijf (tot 10 werknemers) lijkt daarbij minder hard getroffen dan het middenbedrijf, omdat dit minder afhankelijk is van export, flexibeler is en relatief veel service- en onderhoudsbedrijven kent die minder last hebben van omzetdaling. Bedrijven die zich richten op het vervaardigen van onderdelen en/of halffabricaten worden het meest met omzetdalingen geconfronteerd.

Concurrentie op prijs, kwaliteit en kosten
Voor alle mkb-metaalbedrijven geldt dat nog altijd wordt geconcurreerd op kwaliteit. De meest voorkomende reactie op de crisis is kostenbesparing, met uitzondering van de bedrijven tot 5 werknemers. In vergelijking met 2008 wordt er in 2009 door m.n. de grotere bedrijven die onderdelen of halffabricaten produceren meer op prijs geconcurreerd. Bedrijven tot 5 werknemers blijken hun concurrentiestrategie nagenoeg niet te hebben aangepast. Bedrijven die hun concurrentiestrategie hebben aangepast in 2009, hebben overigens vaker hun omzet zien dalen dan bedrijven die dit niet hebben gedaan. Wellicht is de strategiewijziging pas tot stand gekomen nadat de omzet al was teruggelopen.

Afhankelijkheid grootste klant neemt af
Bedrijven hebben er in 2009 voor gezorgd qua omzet iets minder afhankelijk te zijn van hun belangrijkste klant(en) dan in 2008. In 2009 heeft 43% van de bedrijven een klant die verantwoordelijk is voor meer dan 20% van de omzet. Dit was vorig jaar nog 48%. Bij producenten van onderdelen zet bijna 60% van de bedrijven meer dan 20% van de omzet af bij één klant; dit was in 2008 nog bijna 80%. Ook afnemers zijn in 2009 iets minder afhankelijk van hun leverancier dan in 2008. Het grootste deel van de bedrijven geeft aan risico te lopen als een groot percentage omzet afhankelijk is van de grootste klant. Op de vraag of het bedrijf in de problemen komt als de belangrijkste klant met meer dan 40% van de omzet wegblijft, antwoordt 80% ja. Langdurige relaties, wederzijdse afhankelijkheid of een voorsprong in techniek, zelfs ten tijde van crisis, kunnen deze situatie verklaren.

Geringe kennis belangrijkste klant zorgelijk
De kennis van de belangrijkste klant is bij ondernemers in 2009 als gevolg van de crisis toegenomen ten opzichte van 2008. Het blijft echter zorgelijk dat van bedrijven die voor meer dan 20% van hun omzet van de belangrijkste klant afhankelijk zijn, het overgrote deel (gemiddeld ruim 60%) niet weet hoeveel afnemers hun belangrijkste klant heeft. Ruim een derde van de bedrijven weet niet of de omzet van de belangrijkste klant is toe- of afgenomen. Bedrijven die zich richten op het vervaardigen van onderdelen kunnen het beste inschatten wat de omzet van de belangrijkste klant is.

Meer dan 60% mkb-metaal innoveert
In het mkb-metaal ontwikkelt 60% van de bedrijven nieuwe producten, diensten of bewerkingen. Voor bedrijven met meer dan 20 werknemers is dit zelfs ruim 75%. Om deze nieuwe producten, diensten en bewerkingen te ontwikkelen werken bedrijven vaak samen met, of in opdracht van, hun klanten. Het intellectueel eigendom hiervan is gelijk verdeeld tussen producent en afnemer. Een derde van de bedrijven geeft aan 100% van hun producten volledig op specificatie van de klant te maken. Bijna 40% van de bedrijven geeft aan tot 50% van hun producten op specificatie te maken. Vooral bedrijven die onderdelen en/of halffabricaten maken doen dit op specificatie van de klant. Voor service- en onderhoudsbedrijven is dit veel minder vaak het geval.

Voorlichtingstraject opzet sterkere bedrijfsstrategie Metaalunie en Rabobank gaan met de resultaten van dit onderzoek in de hand het komend jaar ondernemers in de branche ondersteunen bij het opzetten van een sterkere bedrijfsstrategie. Dit gebeurt tijdens bijeenkomsten in het land, in contacten tussen ondernemers en adviseurs van Metaalunie en Rabobank, maar ook met checklists en artikelen op websites en in de bladen. Rabobank en Metaalunie hopen bedrijven hiermee nog meer slagkracht en een hogere reactiesnelheid bij 'omslagen' in de markt of 'events' bij afnemers te geven. Het blad Metaal & Techniek van januari doet verslag van de aftrap van dit traject met een rondetafelgesprek met 5 ondernemers met praktische tips en trucs. Rabobank geeft deze week de 'ondernemersupdate' uit, waarin wordt ingegaan op de effecten van klant- en conjunctuurafhankelijkheid op de bedrijfsstrategie.

Download hier de resultaten van het onderzoek 'Klant- en conjunctuurafhankelijkheid in het mkb-metaal'

Download hier De 'Ondernemersupdate'

Voor nadere informatie:
Koninklijke Metaalunie:
Rob van der Werff, bedrijfseconomisch ledenadviseur, 030-6053344, werff@metaalunie.nl Rielèn van der Hoek, hoofd communicatie, 030-6053344, r.hoek@metaalunie.nl

Rabobank Nederland:
René Loman, perswoordvoerder, 030-2162622, r.loman@rn.rabobank.nl Henri Cocu, sectormanager industrie,030-2165049, h.h.m.cocu@rn.rabobank.nl Meer informatie
werff@metaalunie.nl