Nederlandse Vereniging van Journalisten

Platform Makers voor verbetering auteursrecht

woensdag 16 december 2009 | Elf beroeps- en belangenorganisaties, waaronder de NVJ en NVF, hebben zich verenigd in het Platform Makers. Dit platform is opgericht om de positie van individuele auteurs en uitvoerend kunstenaars in Nederland sterk te verbeteren. Voor deze groep wordt het steeds moeilijker de rechten op hun werk via goede afspraken met hun opdrachtgevers te regelen.
Het auteursrecht komt steeds meer onder druk te staan. Door digitalisering van exploitatievormen, grotere mediaconcentratie en het toenemend gebruik van standaardcontracten door exploitanten zoals uitgevers en producenten. Van makers wordt wel verwacht dat zij meewerken aan een volledige overdracht van hun rechten. Maar de ongelijke verhouding tussen makers en exploitanten heeft veelal tot gevolg dat die makers minder invloed op de exploitatie van hun werk hebben en daardoor minder inkomsten krijgen. Dat betekent, volgens het platform, negatieve gevolgen voor de culturele diversiteit en innovaties.
Een van de problemen die het platform signaleert, is dat de Nederlandse Mededingingswet beroeps- en belangenorganisaties verbiedt om namens individuele makers collectieve (tarief)onderhandelingen te voeren.

Door hun krachten te bundelen willen de elf organisaties voor auteurs en uitvoerend kunstenaars één aanspreekpunt creëren en zo samen optrekken om de positie van de makers te verstevigen.

Om de positie van individuele auteurs en uitvoerend kunstenaars te verbeteren moet volgens het platform in Nederland duidelijke wetgeving komen. In de huidige situatie loopt die wet- en regelgeving inmiddels ver achter bij ons omringende landen. Makers maken hun werk uiteindelijk om gezien, gelezen of gehoord te worden en niet om het gebruik van hun werk te verbieden. Voor dat `gebruik' verwachten ze wel een redelijke vergoeding, en juist die staat nu zwaar onder druk. Het Platform Makers heeft twee speerpunten die op korte termijn moeten worden aangepakt:


- Versterking van de onderhandelingspositie van de makers door invoering van het auteurscontractenrecht. Belangrijk onderdeel hiervan is het beperken van de mogelijkheid tot buy-outcontracten (met volledige afkoop van alle rechten, zonder billijke vergoeding en zonder dat makers vooraf exact weten hoe hun `creaties' geëxploiteerd gaan worden).

- De wettelijke mogelijkheid creëren voor beroeps- belangenorganisaties om desgewenst minimum prijsafspraken met opdrachtgevers te maken. En het kunnen publiceren van adviestarieven voor hun leden.

De Nederlandse overheid speelt als opdracht- en subsidiegever een grote rol bij het verbeteren van de auteursrechten voor de makers. Diezelfde overheid erkent het belang van het auteursrecht en moet wat het Platform Makers betreft dan ook haar verantwoordelijkheid nemen en beleid consequent doorvoeren. Te beginnen met heldere wet- en regelgeving op het terrein van auteurscontractenrecht.

De deelnemers aan het platform zijn: ACT (acteurs), BNO (ontwerpers en illustratoren), DDG (film- en televisieregisseurs), FLA (freelance journalisten), FNV Kiem/ BV Pop (musici, componisten en muziektekstschrijvers, dansers, acteurs, beeldend kunstenaars), Fotografen Federatie, Netwerk Scenarioschrijvers, Ntb (musici, dansers, acteurs, componisten en muziektekstschrijvers), NVJ ((foto)journalisten, programmamakers), PALM (componisten en muziektekstschrijvers) en de VvL (literaire schrijvers en vertalers). Samen tellen deze organisaties ruim 28.000 aangesloten leden.