Eerste Kamer lovend over maatregelen tegen belastingontwijking
15 december 2009
Na een lang op sommige momenten scherp debat met staatssecretaris De
Jager stemde de Eerste Kamer dinsdag 15 december in met het
wetsvoorstel Wijziging Successiewet 1956 (31.930), dat op 1 januari
2010 van kracht kan worden. Het wetsvoorstel, dat de bestaande
regelingen voor erfrecht en schenkingsrecht grotendeels vervangt,
regelt een belangrijke verlaging van de erf- en schenkbelasting en een
vereenvoudiging van de tariefstructuur. Het rijk compenseert de lagere
belastingopbrengst door het invoeren van een aanvullende belasting
voor vermogens buiten Nederland. Die zijn veelal ondergebracht in
trustfondsen in zogenoemde belastingparadijzen. De nieuwe heffing
krijgt vorm door een regeling voor afgezonderd particulier vermogen in
de Wet Inkomstenbelasting 2001 en de Successiewet 1956 op te nemen.
De fractie van SP liet aan het eind van het Kamerdebat aantekenen
tegen de nieuwe wet te zijn. Volgens woordvoerder Reuten is het niet
logisch om in tijden van crisis vooral personen met veel vermogen een
belastingverlaging te geven. De SP pleit er voor om zeer vermogenden
juist meer belasting te laten betalen en de opbrengst daarvan te
gebruiken voor een verlaging van de staatsschuld.
Een meerderheid in de senaat bestaande uit CDA, PvdA, ChristenUnie en
SGP, Onafhankelijke Senaatsfractie en D66 pleitte ervoor om de extra
vrijstelling voor een schenking van 26.000 euro voor kinderen tot 35
jaar die een huis kopen, voortaan uit te breiden tot kinderen die hun
al aangegane hypotheekschuld met dat bedrag willen aflossen.
Staatssecretaris De Jager omarmde dit idee van de CDA-fractie en
kondigde aan een wetsvoorstel voor te bereiden dat in het
Belastingplan 2011 kan worden opgenomen.
Alle fracties in de Eerste Kamer maakten bezwaar tegen de korte
voorbereidingstijd die de senaat restte na goedkeuring van het
wetsvoorstel door de Tweede Kamer. Dit staat in volgens CDA-senator
Essers in sterk contrast tot het belang van wat hij noemt een
âhistorischeâ herziening van de Successiewet. VVD-senator Biermans
kondigde aan dat hij op 22 december bij de behandeling van het
Belastingplan 2010 (32.128) met voorstellen komt die de senaat meer
voorbereidingstijd moeten garanderen bij de behandeling van
belastingwetten.
Tegengaan belastingontwijking
In tegenstelling tot de VVD in de Tweede Kamer stemde de liberale
senaatsfractie wel voor het wetsvoorstel. Senator Biermans stak namens
de VVD-fractie in de Eerste Kamer de loftrompet op staatssecretaris De
Jager, die volgens hem goed werk heeft verricht door het aanpakken van
ongewenste belastingvermijdende en belastingontwijkende constructies.
âDe regeling van de afgezonderde particuliere vermogens is een knap
staaltje werkâ, vindt senator Biermans. Staatssecretaris De Jager
voegde hier later aan toe dat Nederland het eerste land ter wereld is
dat op deze manier constructies aanpakt die zijn bedacht om
belastingheffing te ontlopen. Deze aanpak levert op jaarbasis
vooralsnog 150 miljoen euro extra belastinginkomsten op.
De VVD-fractie is voorstander van halvering van de erf- en
schenkbelasting en wil op termijn deze vorm van belasting geheel
afschaffen. Senator Biermans vindt wel dat de regering er grotendeels
in is geslaagd om fiscale belemmeringen bij de reële
bedrijfsoverdrachten weg te nemen door de regeling eenvoudiger,
evenwichtiger en toegankelijker te maken. Over de vereenvoudiging van
de tariefstructuur van de Successiewet zei de VVD-senator dat een
aantal verkrijgers slechter af is als gevolg van de eis van de
regering dat de aanpassingen budgettair neutraal moeten uitpakken. Zo
zouden ouders die van hun kinderen erven erop achteruit gaan, evenals
achterkleinkinderen die van hun grootouders erven en de directe
familieleden die slechts een kleine erfenis ontvangen.
SP-senator Reuten wees erop dat het wetsvoorstel gunstig is voor
mensen met hoge vermogens. Volgens hem heeft 50% van de huishoudens
een vermogen van minder dan 25.000 euro. âHet kabinet haalt het geld
op bij degenen die thans belasting ontwijken en deelt dit voornamelijk
uit aan de topvermogens,â aldus Reuten. âHet kabinet trekt zo wat al
krom is nog krommer.â De SP-senator hield de PvdA-fractie voor dat de
vermogensverdeling door dit wetsvoorstel schever wordt. Omdat de
Tweede Kamer over dit effect nog niet was geïnformeerd wilde hij de
stemming over het voorstel uitstellen totdat de Tweede Kamer alsnog
een oordeel heeft kunnen vellen. Staatssecretaris De Jager en ook
PvdA-senator Leijnse stelden zich op het standpunt dat gedane zaken
geen keer hebben.
Robin Hood
Senator Leijnse van de PvdA-fractie vergeleek staatssecretaris De
Jager met Robin Hood. De beroemde Engelse struikrover nam van de
rijken en gaf dit aan de armen. Volgens Leijnse gaat de vergelijking
echter alleen op voor het nemen van de rijken. De opbrengsten van de
aanpak van afgezonderd particulier vermogen in trustconstructies komen
volgens hem voor het overgrote deel terecht bij de verkrijgers van
grote erfenissen en schenkingen als gevolg van de tariefsverlaging.
Senator Leijnse stelt dat 280 niet- en ver verwanten die een erfenis
van meer dan een half miljoen verkrijgen ongeveer 57 miljoen minder
successierecht gaan betalen, dat is een belastingvermindering van twee
ton per persoon. De kleine 24.000 ontvangers van een erfenis beneden
de 25.000 euro dragen daarentegen gemiddeld 700 euro minder
erfbelasting af.
âDe armen moeten het in dit geval doen met een vereenvoudiging van de
tariefstructuur en die is zeker mooi en nodig, maar je kunt er geen
brood van kopenâ, aldus PvdA-senator Leijnse. Hij is ingenomen met de
bijstelling die de Tweede Kamer heeft aangebracht in het regiem van de
bedrijfsopvolging. Het grotendeels vrijstellen van
ondernemingsvermogen bij bedrijfsopvolging is volgens de PvdA ook
belangrijk om de continuïteit van de bedrijfsvoering niet in gevaar
te brengen. De Tweede Kamer heeft de vrijstellingsfaciliteit scherper
toegesneden op de opvolging in kleine en middelgrote bedrijven.
De PvdA vindt dat de warme belangstelling die is ontstaan voor
belastingvrij schenken van ouders aan kinderen (o.a. een extra
vrijstelling van 26.000 euro als de koop van een huis aan de orde is)
er niet toe mag leiden dat particuliere vermogens zoveel mogelijk
worden uitgehold en overgedragen. âAl te veel fiscale stimulering van
het bij leven wegschenken aan de kinderen kan ertoe leiden dat ouderen
minder kunnen bijdragen in de zorgkosten en andere kosten van de
vergrijzingâ, betoogde PvdA-woordvoerder Leijnse.
Neven en nichten
CDA-senator Essers herinnerde aan herhaalde pleidooien van zijn
partijgenoot en voormalig senator Hannie van Leeuwen . Als tante van
neven en nichten stoorde zij zich aan het feit dat zij maximaal 68%
erf- of schenkbelasting moesten betalen. Dit maximumtarief gaat per 1
januari 2010 naar 40%. Het begintarief wordt 30%, terwijl dat nu 41%
is.
Het CDA is tevreden dat de staatssecretaris de ANDI-status van
culturele instellingen als muziekkorpsen, gildes en
schuttersverenigingen heeft verduidelijkt. Essers prees deze
instellingen als dragers van het culturele erfgoed in Nederland. De
CDA-senator is ook blij met een overgangsregeling op maat komt voor
instellingen die hun ANDI-status verliezen.
Net als zijn collega De Boer die sprak namens ChristenUnie en SGP zag
senator Essers uit naar de aangekondigde defiscalisering in de
inkomstenbelasting van erfrechtelijke vorderingen en schulden tussen
ouders en kinderen. Ook dit onderwerp zou in het Belastingplan 2011
geregeld kunnen worden, zei staatssecretaris De Jager.
De bewindsman bevestigde de stelling van senator De Boer (CU/SGP) dat
bij kerkelijke organisaties impliciet wordt aangenomen dat zij zich
volledig richten op het algemeen belang en dus een ANDI-status hebben
en houden, zodat giften aan deze instellingen als aftrekpost voor
kunnen worden opgevoerd. De Jager hield een slag om de arm wat de
definitie betreft van âlevensbeschouwelijke instellingenâ. Hij zegde
toe dat over de opbrengsten van de aanpak van afgezonderde
particuliere vermogens een nieuwe politieke afweging komt die met de
beide Kamers van de Staten-Generaal wordt besproken.
Namens de fracties van OSF en D66 plaatste senator Ten Hoeve een
vraagteken bij de door de Tweede Kamer ingevoerde regeling om ook voor
studiekosten een extra vrijstelling te verlenen van 26.000 euro
bovenop de 24.000 die kinderen tot hun 35^e jaar eenmalig
belastingvrij geschonken kunnen krijgen van hun ouders. Volgens Ten
Hoeve is dit moeilijk te controleren en zou rekening gehouden moeten
worden met wat ouders eerder al aan studiekosten hebben betaald.
* stenogram 15 december 2009 pdf icoon
Eerste Kamer der Staten Generaal