detentiefaciliteit in Bagram, Afghanistan
Amerikaanse detentiefaciliteit in Bagram, Afghanistan
Kamerbrief | 9 december 2009
Afbeelding 1
In reactie op vragen tijdens de begrotingsbehandeling van het lid
Pechtold en de motie van het lid Van Bommel over de Amerikaanse
detentiefaciliteit in Bagram informeer ik u bij dezen over de huidige
stand van zaken betreffende deze detentiefaciliteit.
Het Amerikaanse detentiebeleid in Afghanistan is het afgelopen jaar
geëvalueerd met als doel om het beleid beter aan te laten sluiten op
het internationaal recht, met name het humanitair oorlogsrecht, en op
het eigen counterinsurgency beleid. De commandant van ISAF, de
Amerikaanse generaal McChrystal, die tevens het commando voert over
alle, niet onder ISAF vallende Amerikaanse troepen in Afghanistan,
heeft dit als een van de speerpunten van zijn inzet voor de komende
periode aangemerkt. In dat kader heeft de Amerikaanse regering
besloten de detentiefaciliteit bij de Amerikaanse militaire basis in
Bagram nog voor het einde van het jaar te zullen sluiten. Alle 700
gevangenen van Bagram zullen overgeplaatst worden naar een nieuw
gebouwde faciliteit in het nabijgelegen dorp Parwan. Expliciet streeft
de Verenigde Staten ernaar op zo kort mogelijke termijn de Afghaanse
overheid in staat te stellen alle detentiezaken in Afghanistan over te
nemen. De detentiefaciliteit in Parwan zal derhalve eveneens zo
spoedig mogelijk overgedragen worden aan de Afghaanse autoriteiten.
Het is op dit moment nog niet duidelijk wanneer dit precies zal
plaatsvinden. Dit zal afhangen van voortgang op het gebied van
training van en kennisoverdracht aan de Afghaanse justitiële
autoriteiten. Onmiddellijke overdracht wordt door de VS onverantwoord
geacht, aangezien aan Afghaanse zijde op dit moment nog een gebrek aan
capaciteit is om dit aan te kunnen. Zodra die capaciteit op niveau is,
zal definitieve overdracht plaats kunnen vinden.
Tevens heeft de Amerikaanse regering besloten grotere transparantie in
het detentiebeleid te betrachten. In dat kader zullen iedere zes
maanden hoorzittingen plaatsvinden waarbij bekeken zal worden of
gedetineerden in aanmerking komen voor vrijlating. Gedetineerden
zullen daarbij beter in staat worden gesteld om hun zaak te bepleiten.
Ze krijgen een militair jurist toegewezen, die wordt geacht geheel in
het belang van de gedetineerde op te treden, en kunnen zelf getuigen
oproepen. De procedures worden in deze transitieperiode zoveel
mogelijk in overeenstemming gebracht met de Afghaanse wettelijke
bepalingen en het internationaal recht. De reguliere hoorzittingen
zullen tevens aan transparantie winnen door het openstellen van de
zittingen voor het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) en
andere onafhankelijke organisaties, zoals de Afghaanse onafhankelijke
mensenrechtencommissie (AIHRC).
Naast meer transparantie beoogt de VS ook een grotere samenwerking met
de Afghaanse autoriteiten. Afghaanse rechters, aanklagers en advocaten
zullen in grotere mate bij het proces van strafrechtelijke vervolging
betrokken gaan worden. Momenteel worden Afghaanse aanklagers al
betrokken bij kleinere zaken. Ook het hooggerechtshof zal op korte
termijn nauwer betrokken worden.
Ik verwelkom deze aanpassing van het Amerikaanse beleid en vertrouw
erop dat het door de VS ingezette transitieproces op relatief korte
termijn zal leiden tot een volledige overdracht aan de Afghaanse
regering. Ik ben verheugd dat de VS niet alleen het expliciete
voornemen heeft deze veranderingen door te voeren, maar daarbij ook
streeft naar opleiding en versterking van Afghaanse structuren.
Uiteraard zal de Nederlandse ambassade in Kabul dit proces op de voet
blijven volgen en in contacten met de Amerikaanse en Afghaanse
autoriteiten blijven bepleiten dat alle vormen van detentie in
overeenstemming dienen te zijn met het internationale recht en dat de
rechten van gedetineerden moeten worden gewaarborgd.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Pagina 2 van 2
Ministerie van Buitenlandse Zaken