Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Datum 17 december 2009
Betreft Vragen over gratis reizen met ov-chipkaart
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het lid Jan Jacob van Dijk over
het gratis reizen met de ov-chipkaart door oud-studenten.
Deze vragen werden mij toegezonden bij uw brief met kenmerk 2009Z21484.
de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
dr. Ronald H.A. Plasterk
a
na 1 van 3
Pagi
2009Z21484 Datum
Vragen van het lid Jan Jacob van Dijk (CDA) aan de minister voor Onderwijs, Onze referentie
Cultuur en Wetenschap over het gratis reizen met de ov-chipkaart door oud- HO&S/SF/173725
studenten. (Ingezonden 13 november 2009)
1
Vraag: Kent u het artikel "Oud-studenten reizen gratis met ov-chipkaart"? 1)
Antwoord: Ja
2
Vraag: Kunt u uitleggen waarom het initiatief om het reisrecht eraf te laten halen
in de overgangsfase bij de studenten is gelegd?
Antwoord:
Het jaar 2009 heeft als overgangsjaar voor de studenten ov-chipkaart gefungeerd
en dan met name voor studenten in de regio's Amsterdam en Rotterdam, waar de
metro's met behulp van poortjes zijn afgesloten die alleen met een ov-chipkaart
te openen zijn. Om studenten in de gelegenheid te stellen ook in deze situatie te
reizen, is al in 2009 aan zoveel mogelijk studenten naast de papieren kaart ook
een persoonlijke studenten ov-chipkaart verstrekt.
In 2009 was de papieren ov-studentenkaart nog steeds het officiële vervoerbewijs
voor de studerende, ook voor studenten in Amsterdam en Rotterdam. De
studenten-ov-chipkaart fungeerde alleen als sleutel om de poortjes van het
metrosysteem te openen.
Aan studenten die zich uitschrijven uit de studiefinanciering, bijvoorbeeld
vanwege afstuderen, is in de overgangsfase gevraagd zelf het elektronisch
reisproduct (de `sleutel') van de studenten-ov-chipkaart te verwijderen, naast het
inleveren van de papieren kaart. Het verwijderen is vooral van belang voor de
oud-student die zijn persoonlijke ov-chipkaart wil blijven gebruiken om saldo of
andere reisproducten op deze kaart te zetten.
3
Vraag: Was het niet te voorspellen geweest dat studenten geen haast zouden
zetten achter het opgeven van `gratis' rechten? Zo ja, waarom is deze
mogelijkheid tot fraude niet weggenomen?
Antwoord:
Er is geen sprake van gratis rechten. Sowieso hebben deze oud-studenten hun
papieren kaart moeten inleveren. Zij konden hun ov-chipkaart houden als vehikel
om nieuw saldo te laden. Ook als zij het elektronisch reisrecht niet van hun kaart
hebben laten halen, vallen zij bij controle als zwartrijder door de mand. Zij
hebben immers geen papieren kaart meer. Het is aan de vervoerbedrijven om
daadwerkelijk te controleren of reizigers een geldig vervoerbewijs hebben. De
woordvoerder van het openbaar vervoer erkent in het artikel op Nu.nl ook dat
controle de enige oplossing is.
Pagina 2 van 3
4 Datum
Vraag: Welke gevolgen verwacht u voor het gedrag van studenten nu in het
artikel is aangegeven makkelijk te kunnen frauderen tot 1 januari 2010 en dat dit Onze referentie
nauwelijks te controleren is? HO&S/SF/173725
Antwoord:
Aan studenten is in 2009 duidelijk gecommuniceerd dat zij zwartreizen als zij
geen papieren kaart laten zien. Ik verwacht dat de ov-bedrijven zelf de afweging
maken hoe intensief er in de metro gecontroleerd moet worden.
5
Vraag: Bent u voornemens, mede om bovenstaande reden, iets aan deze fraude
te doen?
Antwoord: Er is mijns inziens geen sprake van fraude door studenten, maar van
zwartrijden door burgers. Dit is een verantwoordelijkheid van de ov-bedrijven, die
de afweging hebben gemaakt dat sprake is van een door de vervoerbedrijven
geaccepteerd, beperkt risico in locatie en tijd.
6
Vraag: Kunt u ons verzekeren dat de koppeling studiefinanciering en het reisrecht
in 2010 goed gekoppeld zal zijn, waardoor er echt een andere situatie ontstaat na
1 januari 2010?
Antwoord:
Alvorens deze vraag te beantwoorden schets ik hier de gewijzigde situatie bij de
uitvoering van de studentenreisvoorziening. Tot en met 2009 lag de uitvoering bij
de IB-Groep (distributie, wijziging, verloren kaarten, inname). Vanaf 2010 zal de
taak van de IB-Groep zich beperken tot het vaststellen of een student recht heeft
op studiefinanciering en de daaraan verbonden reisvoorziening. Het ov-domein
zorgt voor de zaken die met de ov-chipkaart zelf te maken hebben. Dit betreft
zowel het verstrekken van de studenten ov-chipkaart als het plaatsen en
verwijderen van het reisrecht op de chipkaart.
Vanaf 2010 gaan studenten reizen met een studenten ov-chipkaart, waarop een
elektronisch reisproduct is geladen. Studenten moeten dit product bij een
automaat van de ov-bedrijven ophalen. Daarna kan hij tot het einde van zijn
studie daarmee reizen. Begin 2010 moeten alle huidige studenten hun reisrecht
eenmalig ophalen. Daarna hoeven alleen nieuwe studenten dat te doen. Als een
student zich heeft laten uitschrijven uit de studiefinanciering en de reisvoorziening
moet gedeactiveerd worden, geeft de IB-Groep dat aan de ov-bedrijven door. De
ov-bedrijven kunnen dan het product van de kaart laten verwijderen.
1) Nu.nl, 11 november 2009
Pagina 3 van 3