PH Nieuwsbrief 375
Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht
AWBZ OP VIJFSPRONG OP VRIJDAG 26 MAART 2010
Over de periode 2004 tot en met 2007 steeg het aantal 65-plussers met 5,2%. Het aantal van hen met een AWBZ indicatie voor ouderenzorg groeide slechts met 1,3%. Het thuiszorggebruik van deze geïndiceerden nam over deze periode toe met 5,5%. De groei van het aantal bewoners van verzorgings- en verpleeghuizen bedroeg 3,4% en bleef daarmee achter bij de groei van het aantal 65-plussers van 5,2%. Deze groeicijfers kwamen tot stand terwijl het aantal arbeidsplaatsen in de ouderenzorg toenam met minder dan één procent. Dat kon gebeuren omdat het ziekteverzuim afnam en het aantal banen in de patiëntenzorg -en niet in het management- groeide. Al deze cijfers publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op 4 december op pagina 54 en verder in haar rapport Gezondheid en zorg in cijfers 2009. Klik hier als je het rapport wilt lezen. http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheid-welzijn/publicaties/publicaties/archief/2009/2009-c156-pub.htm Deze cijfers vormen de basis van het scenario Tel uw AWBZ zegeningen dat aan de orde is op het beleidsdebat tijdens het congres Nationale en internationale, recente en lange termijn ontwikkelingen in de Indicatiestelling, de AWBZ en de Wmo. Dat congres -het negende sinds 2001- vindt plaats op vrijdag 26 maart 2010 op de Universiteit Utrecht. Vier andere scenario's komen tijdens het beleidsdebat eveneens aan de orde, te weten. 1. Privatiseer de Awbz aanzienlijk door bijvoorbeeld de wet pas te laten gelden één jaar na een positieve indicatie. Het tweede scenario heet Fiscaliseer de AWBZ door het takenpakket van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) te laten groeien ten koste van de AWBZ. Het derde scenario heet Versterk de vraagsturing door vele AWBZ voorzieningen als persoonsgebonden budget en niet in natura aan te bieden aan de cliënt. In het vierde scenario met de naam Terug naar aanbodssturing ontvangen AWBZ zorgaanbieders vooraf een maximaal budget waarmee ze het moeten doen. Wil je naar dit congres en meedenken over deze in totaal vijf scenario's? Klik dan hier lees de brochure en meld je aan.
http://www.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/091220brochure-rec-ontw-in-de-indicatiestellin.pdf
NEDERLAND HEEFT EFFICIËNTE ZIEKENHUIZEN
In 2005 bedroeg het aantal opnamen in Nederlandse ziekenhuizen 10.000 per 100.000 inwoners. Dat is aanmerkelijk lager dan in Oostenrijk (27.000), Duitsland (21.000), Frankrijk (16.000), België (15.000) en Engeland (13.000). Van de Europese landen scoren alleen Cyprus, Malta en Portugal lager dan 10.000 opnamen. Al deze cijfers publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op 4 december op pagina 106 en verder in haar rapport Gezondheid en zorg in cijfers 2009. Klik hier als je het rapport wilt lezen. http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheid-welzijn/publicaties/publicaties/archief/2009/2009-c156-pub.htm Het CBS voert als mogelijke verklaring van het zeer lage Nederlandse aantal aan, dat hier meer dagopnamen dan elders in Europa plaatsvinden. Zelf voeg ik drie verklaringen eraan toe. Ten eerste selecteert de Nederlandse huisarts als poortwachter uitstekend de op te nemen patiënten. Zo is bijvoorbeeld 700 het getal voor het aantal Nederlandse opnamen per 100.000 inwoners voor ziekten aan spijsverteringsorganen. Voor Frankrijk is dat getal 3200 en voor Oostenrijk 2300. Ten tweede is de eerstelijn kennelijk uitstekend in staat om na een dagopname een patiënt nazorg te bieden. Ten derde zijn alle Nederlandse ziekenhuizen volop bezig om doelmatige zorgpaden te introduceren. Tot zover dit bericht. Op vrijdag 29 januari organiseert het Julius Centrum een congres over Recente ontwikkelingen in zorgpaden in Nederland, Nederlands en internationaal onderzoek, in ziekenhuizen en bij overheidsinstanties. Dit congres is te beschouwen als een jaarbeurs vol medisch specialistische innovaties over zorgpaden, slimme software en one stop shops in ziekenhuizen die de afgelopen twaalf maanden beschikbaar kwamen. Reeds 140 professionals, managers en andere leidinggevenden meldden zich aan. Wil je ook naar dit congres? Klik hier, lees de prachtige brochure en meld je aan. http://www.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/091023brochure-zorgpaden_web-a.pdf
SPOEDZORG DRAAIDE UITSTEKEND BIJ VLIEGTUIGRAMP
Ziekenhuizen en ambulancediensten in de buurt van Schiphol functioneerden uitstekend bij de ramp met het Turkse vliegtuig in februari van dit jaar. Vele ambulances waren onmiddellijk beschikbaar zonder ter plekke chaos te veroorzaken. Ziekenhuizen hadden binnen een uur hun voor die dag geplande poliklinische consulten en operaties afgelast, ook al leverde dat op die rampdag een verlies aan inkomsten op van soms 300.000 euro. De ziekenhuizen gedroegen zich als uitstekende openbare nutsvoorzieningen. Er waren slechts drie kleine punten die beter zouden kunnen. Ten eerste lagen er geen standaardbrieven klaar voor gewone patiënten die op de rampdag acuut werden afgezegd. Ten tweede werden ziekenhuizen overstroomd met bezoekers voor de opgenomen vliegtuigslachtoffers. Dat was niet goed voor de slachtoffers en ook niet voor de overige patiënten. Ten derde liepen politieke en andere gezagsdragers in de weg. Al deze informatie kwam naar voren tijdens een sessie van de Julius Masterclass Spoedzorg waarin werd vooruit- en teruggeblikt op de organisatie van spoedzorg tijdens rampen. Tot zover dit bericht. De driedaagse Masterclass Spoedzorg van 10 tot en met 12 maart in Londen is inmiddels volgeboekt. Een maximum aantal van veertig deelnemers heeft zich ingeschreven. Had je meegewild? Laat dat blijken door een mail te sturen naar masterclass organisator Clarine Sies op C.P.Sies@umcutrecht.nl Bij voldoende extra belangstelling organiseren wij de Masterclass opnieuw, later in 2010.
TWAALF ZIEKENHUIZEN GAAN ERVARINGEN VAN SPOEDPATIËNTEN METEN
Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's) van ziekenhuizen hebben tegenwoordig verschillende organisatievormen. Sommige werken met triage en andere niet. Sommige hebben zorgpaden en een acute opnameafdeling achter de SEH en andere niet. Sommige werken nauw samen met een huisartsenpost en andere niet. Sommige werken met SEH-artsen en andere niet. Sommige SEH's zijn groot en andere klein. Boeiend en leerzaam is het om de ervaringen van spoedpatiënten te meten bij al die verschillende organisatievormen. Zo zou het kunnen zijn dat spoedpatiënten triage bijzonder op prijs stellen, omdat binnen een paar minuten een verpleegkundige of arts even naar hun gekeken heeft. Dat is geruststellend. Maar het kan ook zijn dat dat geen indruk maakt. Zo zijn er bij iedere organisatievorm wel positieve of een negatieve ervaringen te benoemen. Wat wij niet weten of die veronderstelde ervaringen zich inderdaad voordoen. Daarom wil het Julius Centrum in 2010 bij twintig ziekenhuizen onder 600 spoedpatiënten ervaringen meten. Dat doen wij met een door ons nieuw ontwikkelde vragenlijst, te weten de CQ Index Spoedeisende Hulp van ziekenhuizen. Ziekenhuizen die mee willen doen aan dit onderzoek betalen een deel van de kosten, te weten 6000 euro. Wellicht iets meer indien met vragen wil toevoegen aan de lijst die van specifiek belang zijn voor het eigen ziekenhuis. Op donderdag 21 januari, 1500 -1700 uur organiseert het Julius Centrum een informatiemiddag voor ziekenhuizen die hun eigene belang en het algemene belang van goede organisatievormen van spoedzorg willen dienen. De informatie bijeenkomst op 21 januari is bedoeld voor beleidsmedewerkers van ziekenhuizen die aan de studie willen meedoen. Prof. Diana Delnoy is directeur van het Centrum Klantervaringen Zorg en opent de bijeenkomst. Juliusonderzoeker drs. Nanne Bos en ondergetekende geven toelichting op de studie. Reeds twaalf ziekenhuizen meldden zich aan. Wil je meer weten over de informatiebijeenkomst? Stuur dan een mail naar bijeenkomstorganisator Annet Esser op A.F.Esser@umcutrecht.nl Kun je niet op 21 januari, maar wil je wel meedoen? Neem contact op met Nanne Bos op N.Bos-2@umcutrecht.nl
ZORGGROEPEN EN KETEN DBC'S GEWENST IN DE VERLOSKUNDE
Ik begrijp niets van de animositeit tussen extramurale verloskundigen en gynaecologen over de verdeling van de werkzaamheden. Men loopt in deze sector tien jaar achter. Huisartsen en internisten kennen thans zorggroepen en functionele bekostiging voor bijvoorbeeld diabetespatiënten. Nou, zo iets moet er ook komen voor de verloskunde. Laten verloskundigen en gynaecologen gezamenlijke regionale beslisbomen, zorgpaden en richtlijnen opstellen, zorggroepen vormen en de inkomsten uit Keten-DBC's samen delen. Woorden van deze strekking sprak een huisarts tijdens een plenaire debat van 200 verloskundigen, gynaecologen en andere professionals. Dat debat vond plaats op het UMC Utrecht ter gelegenheid van het vertrek van hoogleraar obstetrie Hein Bruinse. Hij is en was een groot pleitbezorger van meer normale bevallingen in een niet-medische setting, maar die hoeven niet altijd thuis plaats te vinden. Ondergetekende had de heerlijke rol van discussieleider van het plenaire debat. Tijdens het debat werd duidelijk dat in Amsterdam de perinatale sterfte lager is dan in de andere drie grote steden. Exacte cijfers volgen over enkele maanden. Begin januari komt een gezamenlijke nieuwe richtlijn uit van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Verloskunde (KNOV) en van de Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. Dan wordt duidelijk hoe beide beroepsgroepen de hoge Nederlandse perinatale sterfte willen aanpakken. Een belangrijk punt wordt of ziekenhuizen 24 uur per dag een team van een gynaecoloog, radioloog, anaesthesist en kinderarts in de lucht moeten houden. Dan gaat de perinatale sterfte omlaag. Maar zo'n team is duur. Zo'n richtlijn betekent onherroepelijk dat 's nachts en in het weekeinde minder ziekenhuizen acute verloskunde kunnen bieden. Dan worden reistijden te lang voor kraamvrouwen die tijdens het baren toch naar het ziekenhuis moeten. Kortom verloskundig Nederland is in verwachting van nieuwe richtlijnen. Ondergetekende en Juliusdocent dr. Henk van der Steeg (ervaren, niet meer praktiserend gynaecoloog) zouden graag verloskundige zorggroepen en voorstellen voor nieuwe, verloskundige nachtdienst-afspraken tussen ziekenhuizen ontwikkelen en evalueren. Verloskundigen en gynaecologen die samen hun zorg willen innoveren en daarbij wetenschappelijke steun nodig hebben, sturen een mail naar ondergetekende op a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
ENGELSEN BEPLEITEN BESPARINGEN OP ZORG DOOR PRODUCTIVITEIT TE VERHOGEN
In Engeland breken financieel sombere tijden aan voor de National Health Service (NHS). Net als in Nederland moeten overheidsfinanciën na de economische crisis weer op orde komen. Net als in Nederland wil de regering daar taakstellende bezuinigingen opleggen voor de gezondheidszorg. In de British Medical Journal van 21 november reiken auteurs Crump en Adil hun regering een alternatief voorstel aan. Zij beiden geven samen leiding aan het NHS Institute for Innovation and Improvement, een groep die vergelijkbaar is met de Julius Unit Innovaties in de zorg waaraan ondergetekende leiding geeft. Crump en Adil pleiten ervoor om in de komende sombere NHS jaren het verhogen van productiviteit van professionals centraal te stellen en dus niet bezuinigingen en ook niet alleen kwaliteitsverhoging. De jaarlijkse groei van het zorggebruik van 2 tot 3% ten gevolge van vergrijzing en toename van chronische zieken willen zij opvangen door productiviteitsgroei. Zij willen die realiseren door voortzetting van het bestaande kwaliteits- en veiligheidsbeleid in de zorg. Door het voorkomen van medische fouten verwachten zij jaarlijks één miljard pond te kunnen besparen aan onnodige verpleegdagen in ziekenhuizen. Zij onderbouwen hun betoog met vele voorbeelden en onderzoeken. Daarnaast willen de auteurs een betere verspreiding van kostenbesparende innovaties. Ook vragen zij evenveel aandacht in zorgorganisaties voor productiviteitsstijging als voor kwaliteitsverbetering in de afgelopen jaren. Verder pleiten zij voor de invoering van slimme financiële prikkels om productiviteitsstijging te belonen. Zijmerken op dat hun voorstellen slechts haalbaar zijn als de medische gemeenschap meedenkt en bereid is de macro-economische gevolgen van de crisis te accepteren. Zij pleiten voor een alliantie van beleidsmakers, managers en wetenschappelijke verenigingen van professionals. Tenslotte pleiten zij ervoor om ook patiënten en hun organisaties te betrekken bij het verhogen van de productiviteit door telefonische en emailconsulten te accepteren in plaats vaan poliklinische consulten en zich te beschouwen als partner en niet als consument van de arts. Het boeiende en vlot geschreven betoog van Crump en Adil kun je als volgt vinden: Crump B & M. Adil, Can quality and productivity improve in a Financial poorer NHS?, BMJ, 21 november 2009, pp 1175-77.
ÉÉN OP DE VIJF AMSTERDAMSE KINDEREN LEEFT ONGEZOND
Van de jongeren in Amsterdam heeft 22% overgewicht. Dat is hoger dan landelijk het geval is (19%). Ook heeft 21% een onregelmatig eetpatroon en sport 19% te weinig. Negen procent heeft een verhoogde kans op psychosociale problematiek. Van de amsterdamse jongeren wordt één op de 25 aangemeld als cliënt bij het bureau jeugdzorg. Minimaal 1400 kinderen werden in 2006 mishandeld. Al deze gegevens staan vermeld in de uitgebreide Jeugdmonitor Amsterdam, die onlangs uitkwam. Ondergetekende ontving dit rapport tijdens een overleg over een studie die het Julius Centrum uitvoert naar de relaties tussen de Amsterdamse Centra voor Jeugd en Gezin (die in Amsterdam Ouder- en Kindcentra heten) met het onderwijs en de eerstelijn. Klik hier als je dit rapport wilt inzien. http://www.os.amsterdam.nl/pdf/2009_staatvandejeugd.pdf en
EERSTELIJNER: GA MEE NAAR LONDEN IN MEI 2010!
Van woensdagmorgen 19 mei, 900 uur tot vrijdagmiddag 21 mei, 1300 uur organiseren het Londense King's Func Centre en het Julius Centrum een Masterclass in Londen over de Engelse geïntegreerde eerstelijn. Aan de orde komen thema's als kleinschaligheid binnen grootschaligheid, zorg aan langdurig zieken, werken in teams en zorggroepen, taakherschikking, preventie in de eerstelijn en nieuwe vormen van bekostiging. De thema's komen aan de orde door middel van hoorcolleges, workshops en vele excursies. Die laatste vinden plaats in groepjes van acht tot tien personen. We richten het excursie programma zo in, dat je een eigen traject kunt samenstellen. Ben jij een ervaren eerstelijner? Geef jij leiding aan een ROS, een gezondheidscentrum, een zorggroep of een huisartsencorporatie? Wil je meedoen aan deze masterclass? Klik dan hier, lees de brochure en meld je aan. http://www.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/091203internationale-mc-1e-lijn-mei-2010-nderl.pdf Wil je persoonlijk contact? Stuur een mail naar Masterclass organisator Inge Kuurman op I.P.Kuurman@umcutrecht.
w.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/091203internationale-mc-1e-lijn-pdfhttp://www.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/091203internationale-mc-
ZORGGROEP IS GEEN VERLENGSTUK VAN ZORGVERZEKERAAR
In Nieuwsbrief 372 (klik hier voor dat nummer http://www.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/372-nieuwsbrief-public-health-d.d.-29-nov.-200.pdf stond het bericht gebaseerd op een discussie in een van onze Julius Masterclassen. Ik schreef dat voor de zorgverzekeraars de zorggroepen gemakkelijk zijn. Zij hoeven niet meer te onderhandelen met afzonderlijke maatschappen, groepspraktijken en gezondheidscentra. Die onderhandelen voortaan met de leiding van de zorggroep. Zo gezien is een zorggroep een verlengstuk van de zorgverzekeraar. RIVM onderzoeker Dr. Jeroen Struijs die de diabeteszorggroepen onderzocht is het daarmee niet helemaal eens. Hij schrijft: Ik kan genoemde aspecten van zorggroepen niet helemaal rijmen met mijn ervaringen uit de evaluatie van de keten-dbc. Mijn ervaring is juist tegenovergesteld. Met name op het gebied van het werkproces (o.a. het invoeren multidisciplinaire protocollen, afstemmingsoverleggen, het registreren en rapporteren van gegevens en het op basis van hiervan opstellen van spiegelinformatie, het opstarten van verbeter- en coachingstrajecten, het stellen van eisen aan bij- en nascholing, etc.) hebben wij juist verbeteringen geconstateerd als gevolg van het ontstaan van zorggroepen. Zie het rapport van de evaluatie. Ook de regionale marktmachtpositie van de zorggroep (zie bijlage 7 van het rapport en mijn artikel in Economisch Statistische Berichten van 13 november 2009) is een niet te verwaarlozen aspect dat nu niet direct pleit voor 'het zijn van een verlengstuk van de zorgverzekeraar. Tot zover de reactie van Struijs. Klik hier voor de genoemde evaluatie van de diabetes zorggroepen. www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/260014001.pdf
PRETTIGE KERSTDAGEN TOEGEWENST
De dertig Julius medewerkers van de Unit Innovaties in de zorg wensen de PH Nieuwsbrief lezers prettige kerstdagen toe. Zelf ga ik een paar dagen met vrouw en kinderen naar Berlijn. De PH.Nieuwsbrieven van 27 december en 3 januari verschijnen gewoon. Ik heb nog zo vele berichten liggen. In 2009 was de Public Health zo ontzettend springlevend. binnens/091203internationale-mc-1e-lijn-mei-2010-nderl.pdfegratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/091203internationale-mc-1e-lijn-mei-2010-w.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/091203internationale-mc-1e-lijn-mei-VERANTWOORDING
Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356