Hersenstichting
Apathie bij Alzheimerpatienten als zelfstandig syndroom ontrafeld
Den Haag, 22 december 2009. Voor het eerst hebben wetenschappers van
het Alzheimer Centrum Limburg apathie als ziektebeeld nader
onderzocht. Apathie (of lusteloosheid) is het meest voorkomende
gedragsprobleem bij Alzheimerpatiënten en heeft een grote impact op
het leven van de patiënt en van diens naasten. Sinds kort wordt
apathie gedefinieerd als een verzameling van drie steeds tezamen
voorkomende klinische symptomen, namelijk (1) afname van het
ontplooien van initiatieven, (2) het verlies van interesse, en (3)
emotionele afvlakking. Dit onderzoek maakt deel uit van het
onderzoeksprogramma Dementie van de Hersenstichting.
Het onderzoek was vernieuwend omdat specifieke
apathie-meetinstrumenten werden gebruikt om de drie genoemde
apathie-symptomen te analyseren. Bovendien werd in dit onderzoek
Voxel-Based-Morphometry gebruikt waarmee meerdere hersengebieden
tegelijkertijd geanalyseerd kunnen worden. Het belangrijkste resultaat
is dat met name het domein 'emotionele afvlakking' gepaard gaat met
een verlies van hersencellen in zowel de voorste delen (prefrontaal)
als dieper gelegen delen (subcorticaal) van de hersenen. De
onderzoekers concluderen dat apathie als zelfstandig syndroom,
bestaande uit de drie genoemde symptomen, het uitgangspunt moet worden
voor toekomstig onderzoek. Momenteel doet hetzelfde Alzheimer Centrum
een vervolgonderzoek naar medicatiemogelijkheden bij apathie.
In Nederland zijn er naar schatting 250.000 dementiepatiënten. De
ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende variant van dementie.
Tweederde van alle patiënten met dementie lijdt aan Alzheimer. De
ziekte begint met geheugenstoornissen. In een later stadium ontstaat
een apraxie waardoor een patiënt allerlei vertrouwde handelingen zoals
aan- en uitkleden en zelfverzorging niet meer kan verrichten.
Geleidelijk trekt de patiënt zich terug: hij wordt onverschilliger,
verliest zijn interesse in de omgeving, zijn initiatief neemt af en
hij besteedt minder aandacht aan zelfverzorging. Gedragsproblemen,
zoals apathie, komen gedurende alle stadia van de ziekte voor. Apathie
neemt vaak toe met de ernst van de ziekte, en is het meest voorkomende
gedragsprobleem.
Dit onderzoek is verricht onder Alzheimerpatiënten, maar omdat apathie
ook voorkomt bij andere hersenaandoeningen zoals Parkinson kunnen de
uitkomsten ook belangrijk zijn voor andere groepen patiënten.