Vorige witte kerst bijna dertig jaar geleden
26 december 2009 - Het KNMI kan er een witte kerst bijschrijven. Op de
ochtend van tweede kerstdag lag er in De Bilt nog 4 cm sneeuw, op
eerste kerstdag 9 cm. Daarmee is kerst 2009 ook officieel een witte
kerst.
Ondanks de dooi was kerst 2009 op verschillende plaatsen wit (foto:
Jacob Kuiper, KNMI/WPI)
Ondanks de dooi was kerst 2009 op verschillende plaatsen wit (foto:
Jacob Kuiper, KNMI/WPI)
Het is een officiële witte kerst als op beide kerstdagen in De Bilt
een gesloten sneeuwdek ligt. De laatste keer gebeurde dat in 1981 toen
de zeer sneeuwrijke december met kerst 11 tot 20 cm opleverde. Een
blijvend sneeuwdek komt met kerst niet vaak voor. In De Bilt waar de
sneeuwdikte sinds 1901 gemeten wordt is dat, kerst 2009 meegerekend,
zeven keer gebeurd.
Verschillende delen van ons land hadden een witte kerst. Alleen vlak
aan zee en in delen van Overijssel, Gelderland en Limburg bleef het
groen. Sneeuw lag er vooral in een strook van Zuid-Holland over
Utrecht naar de Veluwe en in Friesland en Groningen.
Een mooie kerst was het echter niet. In de kerstnacht trad vooral in
de noordoostelijke helft van het land gladheid op door ijzel. Op de
ochtend van eerste kerstdag werd het in vrijwel het hele land glad
door opvriezing en sneeuw. Een gebied met sneeuwval trok op de ochtend
van eerste kerstdag over het land zodat velen wakker werden met
sneeuw. Dat leverde opnieuw een aantal centimeters sneeuw op. De
sneeuw ging over in regen waarna het in een groot deel van het land
geruime tijd regende. Tweede kerstdag was het zonnig maar gladheid
zorgde opnieuw voor problemen.
Jaar Sneeuwhoogte Bijzonderheden
1906 Circa 10 cm Frederik van Eeden: "sneeuw, veel sneeuw, grijze
lucht, harde vorst, alles ruig bevroren".
1938 13 cm Sneeuw vlak voor kerst gevallen en met kerst overdag lichte
tot matige vorst, 's nachts onder -10 graden. Prachtig schaatsweer op
beide dagen: 1300 deelnemers aan grote dorpentocht in Noord-Holland
1940 Circa 4 cm Juist met kerst treedt de dooi in met lichte neerslag,
op tweede kerstdag ook regen; sneeuwdek begint te smelten
1950 6 cm Op 15 december viel circa 10 cm, waarvan met kerst ongeveer
de helft was overgebleven. Limburg kreeg tweede kerstdag verse sneeuw,
maar verder waren de beide dagen zonnig met lichte vorst; ideaal
schaatsweer.
1964 5-10 cm Zware sneeuwval in de kerstnacht; 's nachts strenge
vorst, overdag rond vriespunt en vooral tweede kerstdag zonnig. Ook in
1962 en 1963 sneeuw met kerst, in 1962 zo'n 10 cm op tweede kerstdag,
in 1963 een paar cm op eerste kerstdag die daarna wegdooide. In die
jaren geen echte witte Kerstmis dus.
1981 11-20 cm Zeer sneeuwrijke december met vooral een paar dagen voor
kerst veel sneeuw; op Ameland tot duinen opgewaaide sneeuw van
anderhalve meter. Een week voor kerst temperaturen tussen -10 en -20
graden. Eerste kerstdag overdag lichte dooi; in de nacht en ochtend
lichte vorst.
2009 4-16 cm Na een week met sneeuw met ook sneeuw op de ochtend
eerste kerstdag. Daarna zette de dooi in met regen. Eerste kerstdag
lag verspreid over het land 10 tot 16 cm die op tweede kerstdag voor
een groot deel was weggesmoleten. Gladheid door ijzel en opvriezing
zorgde voor overlast .
Bronnen: Databestanden Klimatologische Dienstverlening KNMI.
Maandoverzichten en Jaarboeken KNMI. J. Buisman. Bar en boos, zeven
eeuwen winterweer in de Lage Landen. Bosch & Keuning NV, Baarn, 1984.
N. A. Grootes. Dagboek van een schaatsliefhebber gedurende de winters
van 1928 tot en met 1979. Particuliere uitgave, Zaandam, 1979. Klaas
Ybema en Piet Muizelaar. Sneeuwoverzicht december 1981. Weerspiegel
januari 1982. Particuliere archieven krantenknipsels vanaf 1900
Overzichten kerstweer en witte kerst
Een overzicht van kerstdagen met sneeuw en van het weer op de
kerstdagen vindt u onder Verder lezen.
Nader verklaard
In de rubriek Nader Verklaard vindt u meer over het kerstweer en de
traditie en historie van het fenomeen witte kerst.
Eerste uitgave: 25-12-09