Nivel


Gonokok sneller dan huisarts

NIVEL: Gonorrhoea 8 januari 2010 | Huisartsen schrijven bij de geslachtsziekte gonorroe te vaak een antibioticum voor waartegen de veroorzakende bacterie inmiddels resistent is. Zij volgen daarbij niet de aanbevelingen uit de NHG-standaard, zo blijkt uit een publicatie van onderzoekers van het NIVEL en RIVM in Huisarts & Wetenschap.

Gonokokken, de bacteriën die gonorroe veroorzaken, zijn in toenemende mate resistent tegen het antibioticum ciprofloxacine. In 2008 was van de aangetroffen gonokokken, bij homoseksuele mannen 50% en bij heteroseksuelen 25% resistent, zo blijkt uit de surveillance van het RIVM (GRAS Gonokokken Resistentie tegen Antibiotica Surveillance). Vanwege die toenemende resistentie adviseert het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) in de standaard Het soa-consult uit 2004 een ander antibioticum voor te schrijven als eerste keuze en ciprofloxacine als tweede keuze. Desondanks schrijven huisartsen dit laatste nog steeds veel vaker voor.

Resistentie
In 2005, 2006, 2007 stelden de huisartsen van het Landelijk InformatieNetwerk Huisartsenzorg (LINH) 71, 67 en 82 keer de diagnose gonorroe. Bij 90% schreven ze zelf een geneesmiddel voor. Dit was vaker ciprofloxacine dan cefalosporine, het antibioticum dat de voorkeur krijgt in de NHG-standaard vanwege de toenemende resistentie tegen ciprofloxacine. Cefalosporine wordt wel wat vaker voorgeschreven dan voorheen, maar in 2007 was dat nog steeds slechts in eenderde van de gevallen.

Dynamische richtlijnen
De onderzoekers pleiten voor actuele dynamische richtlijnen en voor een systematischer gebruik van een up-to-date elektronisch voorschrijfsysteem. Anders verandert de gonokok sneller in zijn resistentiepatroon dan de huisarts in zijn voorschrijfgedrag. Overigens zijn ook al signalen gemeld over verminderde gevoeligheid van gonokokken voor cefalosporine.

LINH
Het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LINH) telt 89 geautomatiseerde huisartspraktijken met bijna 340.000 ingeschreven patiënten. LINH gebruikt gegevens uit de elektronische patiëntendossiers van deze praktijken over aandoeningen, verrichtingen, geneesmiddelvoorschriften en verwijzingen.

Samenwerkingspartner

- RIVM
Publicatie

* Koedijk, F.; Broek, I. van den; Dijk, C. van; Bergen, J. van Huisartsenzorg in cijfers: prescriptie bij gonorroe (nog) niet in lijn met sterk toegenomen gonokokkenresistentie. Huisarts en Wetenschap, vol. 53, (2010), nr. 1, p. 5.
Fulltext pdf or DOI |

Zie ook:

* Volkers, A.; Dijk, L. van; Wolters, I.; Bakker, D. de Formularia in de huisartspraktijk: gebruik en het opvolgen van adviezen. Utrecht: NIVEL, 2008. 77 p.
Fulltext pdf or DOI |

Expert/contactpersoon

* Prof. dr. F.G. (Francois) Schellevis

Onderzoeksthema

* Huisartsenzorg

Betrokken NIVEL-project

* LINH