Datum 8 januari 2010 -
Onderwerp Aanpak dreigend tekort strooizout
-
Geachte voorzitter,
Met deze brief wil ik u, mede namens de minister van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties, informeren over de problemen en oplossingen naar aanleiding
van het dreigende tekort aan strooizout dat is ontstaan als gevolg van het
aanhoudend winterweer in Noord-West Europa. Vanuit mijn verantwoordelijkheid
voor de landelijke regie voor de verkeersmobiliteit ben ik samen met andere
wegbeheerders, mede-overheden en het bedrijfsleven intensief aan de slag om dit
dreigend tekort te voorkomen en de wegen zoveel mogelijk berijdbaar te houden.
Op basis van de huidige verwachting en aanpak lukt dat in elk geval tot en met
maandag 11 januari a.s. en mogelijk een of twee dagen langer.
Toelichting situatie
Als gevolg van het langdurige winterweer en de gevallen neerslag heeft
Rijkswaterstaat in de afgelopen periode op het hoofdwegennet al anderhalf keer
zoveel zout gestrooid als normaal in een heel jaar. Waar in een normaal
strooiseizoen (november tot april) op het gehele hoofdwegennet 70.000 ton zout
toereikend is, is in de afgelopen veertien dagen al ruim 100.000 ton gebruikt. Ook
gemeenten en provincies hebben de afgelopen periode aanzienlijk meer zout op
de door hun beheerde wegen gestrooid. Omdat zoutproducenten en -leveranciers
de afgelopen weken onvoldoende in staat waren om die voorraden aan te vullen,
dreigde in het komend weekeinde een landelijk tekort aan zout te ontstaan om
het huidige strooiregime te continueren. Deze situatie is overigens niet alleen tot
Nederland beperkt, maar doet zich ook voor in andere landen in Europa.
Een tekort aan strooizout heeft ingrijpende gevolgen voor de verkeersmobiliteit in
Nederland en daarmee mogelijk ontwrichtende effecten op het functioneren van
onze samenleving. Daarbij is met name het door Rijkswaterstaat beheerde
hoofdwegennet kwetsbaar, omdat dit voor ruim 80 procent bestaat uit Zeer Open
Asfalt Beton (ZOAB). Voor dit wegdektype zijn naast zout geen goede
alternatieven voor gladheidsbestrijding beschikbaar. Gemeentelijke en provinciale
wegen kennen vaak een ander wegdektype, waarvoor wel alternatieve
gladheidsbestrijding (zoals het strooien van zand) beschikbaar is, maar ook voor
deze wegbeheerders is het van groot belang om over voldoende strooizout te
kunnen beschikken.
a
Pagina 1 van 3
Toen steeds duidelijker werd dat de zoutvoorraden extreem snel terugliepen,
Datum
hebben Rijkswaterstaat, provincies en gemeenten overlegd over een gezamenlijke
aanpak. Ook tussen de verschillende betrokken departementen vond en vindt Ons kenmerk
overleg plaats. Dit heeft geleid tot de hieronder in mijn brief beschreven aanpak. SDG/NW2010/28/85843
Voor ik op die aanpak in ga, wil ik u melden dat inmiddels een dreigend landelijk
strooizouttekort voor de korte termijn dat wil zeggen in ieder geval tot na het
weekeinde - is afgewend. We beschikken de komende dagen dus over voldoende
zout om te strooien op de autosnelwegen, belangrijke regionale verbindingen
(inclusief stedelijke hoofdwegen) en op de specifieke calamiteitenroutes. Op dit
moment wordt door alle betrokken partijen alles op alles gezet om het zout ook
op die plaatsen te krijgen waar het gezien de weersverwachtingen nodig is.
Aanpak en strooiregime
Onmiddellijk nadat duidelijk werd dat de leveranciers waarmee de wegbeheerders
een contract hebben de zeer snel teruglopende strooizoutvoorraden onvoldoende
konden aanvullen, hebben Rijkswaterstaat, de provincies en de gemeenten een
inventarisatie gemaakt van de landelijke zoutvoorraad. Daaruit kwam het beeld
naar voren dat die voorraad per provincie wisselt, maar dat op landelijk niveau in
of rond het komende weekeinde een tekort zou kunnen ontstaan. De
wegbeheerders hebben toen onderzocht of andere leveranciers in Nederland of
daarbuiten de zoutvoorraden konden aanvullen. Tot slot worden met de
wegbeheerders afspraken gemaakt om te voorkomen dat zij op de nationale en
internationale zoutmarkt elkaars concurrenten zijn en om te komen tot een zo
doelmatig en efficiënt mogelijke verdeling van het beschikbare strooizout.
Op 8 januari jl. hebben Rijkswaterstaat en AkzoNobel een overeenkomst gesloten
over de levering van in totaal 15.000 ton zout van vrijdag 8 januari tot en met
woensdag 13 januari a.s., waarvan AkzoNobel 10.000 ton al op 8 januari levert.
Voorts heeft mijn collega van Economische Zaken op verzoek van Rijkswaterstaat
producent Frisia Zout een vergunning verleend om 100.000 ton extra zout uit de
grond te halen in de provincie Friesland. Mijn ambtgenoot van EZ heeft u hierover
onlangs al per brief ingelicht.
Naar verwachting zal dit in de loop van de komende week ook daadwerkelijk tot
extra leveringen leiden. Mogelijkheden om extra zout uit het buitenland te
betrekken worden op dit moment onderzocht, maar er is al een enige
concurrentie op gang gekomen dus ik loop hier niet op vooruit.
In eigen land tref ik de volgende organisatorische maatregelen:
· Het door Rijkswaterstaat van AkzoNobel gekochte zout zal worden beheerd
door een `nationale zoutloket' en worden verdeeld over de wegbeheerders die
verantwoordelijk zijn voor de gladheidsbestrijding op het basiswegennet.
Daarbij is het uitgangspunt: eerste optimalisatie op regionaal niveau en bij
een regionaal tekort aanvulling uit de nationale zoutloket.
· Onder het nationale zoutloket zullen regionale loketten functioneren voor de
regionale optimalisatie van de voorraden en het strooien. Deze regionale
optimalisatie gebeurt onder regie van de betreffende regionale
Hoofdingenieur-Directeur van Rijkswaterstaat, die samen met de andere
wegbeheerders in een regionaal zoutloket besluiten neemt over de inzet van
de regionale zoutvoorraad.
· Lokale zouttekorten worden zodra dat nodig is naar regionaal niveau
opgeschaald. Een regionaal knelpunt wordt zodra dat nodig is naar nationaal
niveau opgeschaald naar het nationaal zoutloket. Op ambtelijk niveau is de
Pagina 2 van 3
Landelijke Verkeersmanager (LVM) van Rijkswaterstaat verantwoordelijk voor Datum
het nationale zoutloket.
Ons kenmerk
Samenwerking en communicatie SDG/NW2010/28/85843
Het nemen van deze maatregelen gebeurt in samenwerking met de andere
overheden, het bedrijfsleven en collega departementen. De situatie van de
komende dagen wordt scherp in de gaten gehouden en zal samen met andere
wegbeheerders, mede-overheden en het bedrijfsleven worden bijgestuurd daar
waar het nodig is. We bereiden ons nu voor op scenario's waarin het tekort aan
zout in combinatie met slechte weersomstandigheden leidt tot kritieke situaties.
Over de maatregelen die dan moeten worden genomen, wordt via de
gebruikelijke kanalen tijdig gecommuniceerd zodat onder andere reizigers,
hulpverleningsdiensten en het bedrijfsleven zo goed mogelijk rekening kunnen
houden met de zich wijzigende omstandigheden.
Indien de situatie hier aanleiding toe geeft, zal ik u nader berichten.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
Ministerie van Verkeer en Waterstaat