Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Indikken melk op boerderij ook in
Nederland mogelijk
14 jan 2010
Indikken van melk op de boerderij is technisch mogelijk, maar wordt in
Nederland nog niet toegepast. In het buitenland gebeurt het wel al op
enkele tientallen grote melkveebedrijven met een paar duizend
melkkoeien. Melk kan goed op de boerderij worden ingedikt met
membraantechnieken, zoals omgekeerde osmose en ultrafiltratie. Behalve
membraantechnieken is ook indampen en vriesdrogen mogelijk, maar die
opties zijn financieel niet aantrekkelijk. Innovatieve technieken â
zoals membraandestillatie, freeze-concentration en fractioneren van
eiwitten uit melk â lijken interessant, maar daar is nog geen of
weinig ervaring mee. Zo blijkt uit onderzoek van Wageningen UR
Livestock Research.
Kwaliteit rauwe melk
Er is niet veel informatie over de effecten van indikken op de
kwaliteit van rauwe melk, zoals kiemgetal en de zuurtegraad van het
melkvet. Daarvoor is onderzoek nodig op kleine schaal, waarbij ook
naar procestemperaturen en de reiniging wordt gekeken. Er zijn
aanwijzingen dat indikken bij temperaturen tussen 30-40 graden Celsius
het kiemgetal verhoogt. Een oplossing daarvoor kan zijn om melk bij
lage temperatuur in te dikken of als melk warm wordt ingedikt, te
zorgen voor een uiterst laag kiemgetal en snel in te dikken en koelen.
Bacteriologische kwaliteit
Voor het behoud van de bacteriologische kwaliteit zijn cruciaal: het
goed kunnen reinigen van de membranen, de tijdsduur van het proces, de
procestemperatuur, de kwaliteit van het uitgangsmateriaal en de tijd
tot de koeling.
Wetgeving
Melkveehouders die op hun eigen bedrijf willen indikken, krijgen te
maken met wetgeving. Van een âgewoneâ melkveehouder die aan de
kwaliteitsborgingprogrammaâs van de zuivel moet voldoen, wordt hij een
zuivelwerker met de daarbij behorende regelgeving. Het fabrieksquotum
moet dan worden omgezet in een consumentenquotum. Daarnaast moet de
melkveehouder voor een afnemer van zijn ingedikte melk zorgen en hij
moet afspraken maken over de productprijs en het transport. Economisch
gezien kan een terugverdientijd beneden de 10 jaar worden gehaald als
dezelfde prijs voor kilogrammen vet en eiwit wordt betaald als nu voor
gewone rauwe melk en wanneer de afvoer- en transportkosten onder de â¬
4,- per 100 kg ingedikte melk blijven. Als we rekenen met afvoerkosten
inclusief transport in de richting van de huidige negatieve grondprijs
(ca. ⬠3,- per kg melk), dan liggen de terugverdientijden beneden de
5 jaar.
Melkveehouders hebben interesse om zelf melk in te dikken, omdat zij
meerwaarde aan hun melk willen toevoegen. Wel roept deze ontwikkeling
nog veel vragen bij hen op, vooral over de kwaliteit van de melk
(zuurtegraad melkvet) en de economische aspecten. Een belangrijk
discussiepunt is hoe de ingedikte melk uitbetaald moet worden. Als een
melkveehouder melk wil gaan indikken, moet hij gesprekken voeren over
afname en productprijs, omdat de melkveehouder zuivelverwerker wordt
volgens de wetgeving. Een melkveehouder kan niet van de ene op de
andere dag ingedikte melk gaan leveren aan de fabriek alsof het rauwe
melk is.
Downloaden rapport en rekentool
Rapport 282 âMogelijkheden van indikken van melk op de boerderijâ van
Judith Poelarends et al. kunt u hier gratis downloaden.
Het praktijknetwerk âHaalbaarheidsbepaling indikken van melk op
boerderijschaalâ ontwikkelde een rekentool, die u kunt vinden op
www.verantwoordeveehouderij.nl/producten/netwerken2008/14/melk-i-wijze
r/index.asp
Contact
Judith Poelarends
Tel. 0320 - 293 431
(c) 2010 Wageningen UR.