Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen

20-01-2010

Maandelijks jonge wetenschappers in De Wereld Draait Door

KNAW-president Robbert Dijkgraaf introduceert maandelijks twee jonge onderzoekers in het televisieprogramma 'De Wereld Draait Door'. Op 19 januari waren Marijn Distel(Biologische Psychologie) en Niels Laurens (Fysica van complexe systemen) te gast bij presentator Matthijs van Nieuwkerk en zijn tafelheer Arie Boomsma.

Marijn is onlangs cum laude gepromoveerd en heeft bewezen dat de persoonlijkheidsstoornis borderline voor bijna de helft erfelijk is. Uit onderzoek blijkt dat borderliners vaker dan gemiddeld seksueel misbruikt zijn of een ernstige gebeurtenis hebben meegemaakt. Maar het lastige is dat borderline eigenschappen als emotionele instabiliteit en impulsief gedrag er juist ook toe leiden dat mensen vaker een dramatische ervaring als een scheiding meemaken. Wat komt dan eerst: de stoornis of het trauma? Om dat te achterhalen deed Marijn grootschalig onderzoek met behulp van het Nederlands Tweelingen Register. Meer dan tienduizend tweelingen en hun familieleden vulden een vragenlijst in over borderline persoonlijkheidskenmerken. De eeneiigen bleken vaker dan de twee-eiige stellen borderline persoonlijkheidskenmerken te delen. Omdat eeneiige tweelingen exact dezelfde genen hebben, terwijl twee-eiige tweelingen maar de helft van hun genen delen, was dit verschil een eerste aanwijzing dat genetische invloeden een rol spelen. Vervolgens gebruikte ze meer geavanceerde analyses om te bepalen in hoeverre de variatie aan erfelijkheid kan worden toegeschreven. Op de website van Marijn Distel is meer informatie te vinden over haar onderzoek en de site van het Nederlands Tweelingen Register geeft onder andere een overzicht van de wetenschappelijke publicaties van de laatste jaren.

Niels probeert te weten te komen hoe eiwitten helpen om DNA in te pakken in cellen en hoe eiwitten met DNA interacteren. Door het bestuderen van een enkel eiwit kunnen de traditionele probleemstellingen en vragen van de biologen en chemici vanuit een nieuw oogpunt worden benaderd. Nog steeds is het een raadsel hoe 2 meter DNA per cel kan worden opgevouwen in de celkern die slechts 6 micrometer in diameter meet, maar waarbij de informatie op het DNA permanent toegankelijk blijft. In zijn onderzoek staan vragen centraal als 'hoeveel kracht kost het om een eiwit van DNA af te trekken?' en 'hoe pakt een eiwit DNA vast?'

Tot mei 2010 bevat DWDD maandelijks een gesprek met jonge wetenschappers. Een uitstekende promotie voor wetenschap in het algemeen en onderzoekstalent in het bijzonder. Meer informatie over het programma en de wetenschappers die al eerder hebben meegewerkt: www.dwdd.nl