Sex-specific strategies in a sex-biased world
Datum: 22 januari 2010
Promotie: dhr. S.P.M. Michler, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat
5, Groningen
Proefschrift: Sex-specific strategies in a sex-biased world
Promotor(s): prof.dr. J. Komdeur, prof.dr.ir. J. Tinbergen
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Koolmeesmannen en -vrouwen reageren verschillend op veranderingen
sociale omgeving
Stephanie Michler deed bij koolmezen experimenteel onderzoek naar hoe
veranderingen in de sociale omgeving de competitie tussen en binnen de
geslachten beïnvloeden en of ouders hun investering in zonen en
dochters daaraan aanpassen. Hiervoor heeft zij in bepaalde stukken bos
de hoeveelheid jonge koolmezen na het uitvliegen en hun
sekseverhouding gemanipuleerd, door jongen uit te wisselen tussen
nesten.
In natuurlijke populaties worden er over het algemeen evenveel
mannetjes als vrouwtjes geboren, maar er komen ook families met
voornamelijk dochters of voornamelijk zonen voor. Een verklaring voor
een scheve geslachtsverhouding is dat onder sommige omstandigheden
zonen en dochters niet dezelfde overlevingskans hebben. Als dat zo is,
verwacht men ouderlijke voorkeur voor het geslacht met betere
overlevingskans. Er zijn twee oorzaken waardoor de seksespecifieke
kansen kunnen verschillen: 1) mannen en vrouwen concurreren om
verschillende zaken, zoals voedsel of nestgelegenheid en 2) mannen en
vrouwen verschillen in kracht, waardoor de ene een voordeel heeft
tijdens competitie.
Michler vond dat koolmeesmannen en -vrouwen verschillend reageerden op
veranderingen in hun sociale omgeving. Jonge mannen lijken vooral last
te hebben van concurrentie om territoria: ze vertrokken vooral uit
gebieden met veel broedparen. Jonge vrouwen verlieten vooral gebieden
met veel mannen, waarschijnlijk omdat ze de concurrentie met hen
verliezen.
Koolmeesvrouwen die terugkeerden als broedvogel, pasten de
geslachtsverhouding van hun broedsel aan: als ze het vorige jaar in
gebieden zaten met veel concurrentie dan maakten ze een hoger
percentage dochters. Dit lijkt een goede aanpassing, want dochters
vertrekken makkelijker naar andere gebieden en hebben daardoor minder
te lijden van competitie.
Stephanie Michler (Zwitserland, 1977) studeerde biologie aan de
universiteit van Freiburg. Haar promotieonderzoek deed ze bij de
Rijksuniversiteit Groningen, bij de dieroecologiegroep van het Centre
for Ecological and Evolutionary Studies (CEES).
Het werd gefinancierd uit de VICI-beurs, door NOW toegekend aan haar
eerste promotor prof.dr. Jan Komdeur.
Laatst gewijzigd: 08 januari 2010 11:17
Rijksuniversiteit Groningen