Ministerie LNV: CITES CoP15
29 januari 2010 - kamerstuk
Kamerbrief over de 15e Conferentie van Partijen bij het CITES verdrag van 13-25 maart 2010 in Doha (Quatar). CITES reguleert of verbiedt de internationale handel van bedreigde wilde planten en dieren.
Geachte Voorzitter,
Hierbij ontvangt u informatie over de vijftiende Conferentie van Partijen bij het
CITES-verdrag (CoP15) en tevens de Nederlandse inzet op belangrijke agendapunten
die besproken zullen worden.
Van 13 maart tot en met 25 maart vindt de Conferentie in Doha, Qatar, plaats.
CITES (the Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Flora
and Fauna) reguleert of verbiedt de internationale handel van bedreigde wilde
planten en dieren of bewerkingen daarvan. Het CITES-verdrag is in 1975 in
werking getreden en is een van de oudste milieuverdragen. In al die tijd is geen
enkele soort die op de CITES-lijsten opgenomen is uitgestorven. Dit is mede te
danken aan het verdrag.
Inleiding
Het CITES-verdrag bestaat uit artikelen en drie appendices met lijsten van
planten- en diersoorten.
Op Appendix I staan met uitsterven bedreigde soorten. In principe is handel in
deze soorten verboden. Er zijn enkele uitzonderingen voor bijvoorbeeld fokprogramma's,
dierentuinen en pre-conventie antiek.
Op Appendix II staan soorten waarvan de handel gereguleerd moet worden om te
waarborgen dat zij niet door de handel met uitsterven bedreigd raken.
Op Appendix III kunnen (groepen van) landen soorten zetten waarvoor zij de hulp
van de CITES-partijen inroepen bij het controleren van de handel.
De Nederlandse inzet dient als inbreng in EU-kader. In Qatar moet de EU als blok
stemmen. Op dit moment vindt reeds EU overleg plaats, al is er nog geen formeel
standpunt van de Europese Commissie bekend op alle onderwerpen.
Door het organiseren van een stakeholdersbijeenkomst op 4 februari a.s. worden
Nederlandse ngo's en het bedrijfsleven de mogelijkheid geboden hun gedachten
ten aanzien van de geagendeerde onderwerpen in te brengen.
In totaal worden in Qatar 43 voorstellen besproken om soorten op lijsten te
plaatsen of te verplaatsen. Daarnaast vindt een discussie met betrekking tot een
aantal meer algemene onderwerpen over de werking van het verdrag plaats.
Internethandel
De handel via internet zal een belangrijk onderwerp zijn tijdens de CoP. Het totale
volume van de illegale handel in CITES-soorten is zeer gering aangezien er,
anders dan bij zuiver financiële transacties, altijd een fysieke overdracht plaats
moet vinden. Wel is het zo dat (potentiële) handelaren elkaar sneller en beter
weten te vinden. Mijn inzet is erop gericht de internationale samenwerking in de
handhaving te stimuleren.
Enforcement
Bij een aantal soorten is de politieke wil in landen om de illegale handel aan te
pakken een kritische factor. De soorten zijn vaak wettelijk adequaat beschermd
maar het ontbreekt aan capaciteit, bijvoorbeeld rangers, of prioriteit om de regels
af te dwingen. Met name soorten die gewild zijn bij stropers, zoals primaten en
tijgers, maar ook olifanten, zijn hiervan de dupe. Ik ben van mening dat deze
landen aangespoord moeten worden hun verantwoordelijkheid te nemen voor het
beschermen van deze belangrijke soorten. Ook de landen waar de handel naar toe
gaat hebben een belangrijke verantwoordelijkheid. Sancties zijn uiteindelijk een
middel om landen die structureel nalatig zijn in deze te straffen. Capacity building
is een positieve manier om de situatie ten goede te keren.
Stategische Visie
Tijdens de vorige CoP die in juni 2007 in Den Haag plaatvond, is een strategische
visie uitonderhandeld. In deze visie is met name de ambitie vastgelegd dat CITES
zich meer zou moeten richten op soorten met een substantieel handelsvolume. Ik
heb dit toen ten aanzien van mariene soorten en tropisch hout op ministerieel
niveau ook met mijn collega's besproken. Ik ben dan ook verheugd te zien dat
voor een aantal commercieel verhandelde soorten nu voorstellen voorliggen voor
plaatsing op de CITES Appendices.
Haaien
Ik ben in het licht van het voorgaande punt verheugd dat voor acht haaiensoorten
voorstellen voorliggen om ze op Appendix II te plaatsen. De handel in haaienvinnen
bedreigt het voortbestaan van deze toppredatoren en dient streng
gereguleerd te worden. Ik steun deze voorstellen dan ook van harte.
Blauwvintonijn
Monaco heeft het initiatief genomen om de blauwvintonijn op Appendix I op te
nemen. De wetenschappelijke adviezen wijzen uit dat de blauwvintonijn voldoet
aan de criteria voor opname op Appendix I. Eerder heb ik al aangegeven dit een
voorstel te vinden dat steun verdient en ik zal bij dit standpunt blijven.
Ik wil hier wel bij aantekenen dat ik de beheersmaatregelen die ICCAT
(International Comission for the Conservation of Atlantic Tuna) in haar novembervergadering
genomen heeft een bemoedigende stap in de goede richting vind. De
maatregelen in ICCAT-kader en binnen CITES zijn complementair.
Ivoor
In Den Haag is tijdens de vorige CoP een breed gedragen compromis over de
handel in ivoor en de bescherming van de Afrikaanse olifant gesloten. Binnen het
kader van dit compromis heeft vorig jaar een eenmalige verkoop van ivoor vanuit
vier landen in Zuidelijk Afrika naar Japan en China plaatsgevonden.
Cijfers laten zien dat in de afgelopen 2 jaar de illegale handel in ivoor is
toegenomen. Een verband met de legale handel is op dit moment niet aan te
tonen. Wel is er een verband aangetoond tussen het niveau van corruptie en
habitatverlies en het niveau van stroperij. Ik ben van mening dat zolang de
evaluatie van de eenmalige verkoop niet is afgerond, er geen verdere handel
plaats dient te vinden.
Tanzania en Zambia hebben voorstellen ingediend om hun legale stockvoorraden
te verkopen. Kenya, Mali en andere landen stellen juist een 20-jarig moratorium
voor. Ik ben van mening dat deze voorstellen het best ingetrokken kunnen
worden, zodat er ruimte komt om de cijfers te verzamelen en te interpreteren
conform de afspraken. Tevens kan dan pan-Afrikaans gewerkt worden aan het
opzetten van het Olifantenfonds, een onderdeel van het compromis van
Den Haag.
IJsberen
De Verenigde Staten hebben een voorstel ingediend om de ijsbeer van Appendix
II naar Appendix I te verplaatsen. Met de wetenschappelijke adviezen en de
meerderheid van de EU-lidstaten ben ik van mening dat deze uplisting geen
toegevoegde waarde heeft. Het smelten van het poolijs bedreigt de ijsbeer, niet
de internationale handel. Er vindt nauwelijks internationale handel plaats en de
Inuit die vanuit hun traditie de ijsbeer bejagen houden zich aan de regels; kortom
er is draagvlak voor het huidige duurzame beheer. Een uplisting zal niet leiden tot
minder bejaging maar wel het commitment van de Inuit om zich aan de regels te
houden ondermijnen. Ik steun dit voorstel dan ook niet, net als een meerderheid
van EU-lidstaten.
Ten slotte
Nederland heeft een naam hoog te houden in CITES-kader. Tijdens de voorlaatste
CoP was Nederland EU-Voorzitter en de laatste CoP vond in Den Haag plaats
onder mijn voorzitterschap.
Pagina 4 van 4
Het gaat er bij deze CoP om de bereikte resultaten te consolideren en CITES te
ondersteunen in de effectieve rol die zij speelt bij de bescherming van soorten.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit