Radboud Universiteit Nijmegen
Romeinse vechtjassen zetten 'intellectuele' politici aan de kant
Datum bericht: 10 februari 2010
Militaire rouwdouwers namen in de derde eeuw het Romeinse rijk over.
De senaat, de bestuurlijke elite van het Romeinse rijk, stond erbij en
keek ernaar. Dat blijkt uit het onderzoek waarop van historica Inge
Mennen op 9 februari promoveerde aan de Radboud
Universiteit. Ze onderzocht de machtsverhoudingen in het Romeinse
rijk tijdens de 'crisis van de derde eeuw'. De senatoren verloren wel
hun militaire macht, maar behielden hun status. Ondertussen heersten
de soldatenkeizers over het rijk.
Soldatenkeizers
Inge Mennen bestudeerde de levens van de meest vooraanstaande mannen
uit de woelige derde eeuw om zo te ontdekken hoe de machtsverhoudingen
in het Romeinse rijk verschoven. Intellectuelen en elite, zowel uit de
orde van de senatoren als de orde van de ridders, werden geleidelijk
vervangen door militaire professionals die als eenvoudige soldaten
begonnen maar opklommen tot de hoogste rangen. Zij wisten uiteindelijk
zelfs de keizerlijke macht te grijpen.
Macht in het Romeinse rijk was lange tijd in handen van de senatoren.
Deze mannen waren afkomstig uit een beperkte groep rijke families. Ze
hadden status en het netwerk om invloed uit te kunnen oefenen.
Militaire ervaring kwam op de tweede plaats. De senaat was ook de
kweekschool voor de toekomstige keizers: alleen mannen uit de ordo
senatorius konden de keizerskroon dragen. Tot de derde eeuw na
Christus. Dan worden deze senatoren ruw opzij gezet door mannen van
een heel ander allooi: soldatenkeizers uit de ridderorde. Aan het eind
van de derde eeuw is het Romeinse rijk bijna onherkenbaar veranderd:
keizer Diocletianus voert grootschalige hervormingen door. Hij
reorganiseert het leger en deelt de macht met zijn belangrijkste
generaal. Zo wordt het rijk praktisch in tweeën gedeeld. Hoe kon het
Romeinse rijk in één eeuw zo veel veranderen?
Romeinse levensgeschiedenissen
Inge Mennen bestudeerde de levens van keizers, senatoren, ridders.
Door de verschillende levensgeschiedenissen met elkaar te vergelijken
en met elkaar in verband te brengen, weet zij een uniek beeld te
schetsen van een tijd waarin een wereldrijk van gezicht veranderde.
NWO financierde haar onderzoek binnen de Vrije competitie.