Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Droogtetolerantie verklaart tropisch bos
25 feb 2010
Nummer: R
De samenstelling van tropisch bos hangt vooral af van hoe goed bomen tegen droogte kunnen. Tot die conclusie komt promovendus Lars Markesteijn van Wageningen University.
Voldoende licht en water zijn voor bomen in tropische bossen de belangrijkste voorwaarden om te groeien. Markesteijn, van de groep Bosecologie en bosbeheer, onderzocht tropische bossen in Bolivia om er achter te komen of de verspreiding van boomsoorten verklaard kan worden uit hoe ze omgaan met de beschikbaarheid van licht en water. Om het wetenschappelijk te zeggen: of er een trade-off bestaat tussen tolerantie voor droogte en schaduw.
Zaailingen
Markesteijn vergeleek zo'n zestig dominante soorten in droog en nat tropisch bos met elkaar. Daarbij keek hij onder meer naar de functionele en morfologische kenmerken van het wortel- en bladerstelsel en het hydraulisch transport in de plant. Daarnaast deed hij ook kasexperimenten om te zien hoe zaailingen van verschillende soorten reageren op droogte. 'Om goed met droogte om te gaan, wordt algemeen aangenomen dat een boom meer investeert in het wortelstelsel', legt de promovendus uit. 'De plant stopt veel biomassa onder de grond en minder boven de grond. Om goed met schaduw om te gaan, zou dit precies andersom zijn.'
Goedkope bladeren
Maar in de praktijk gaat die directe trade-off niet of nauwelijks op, heeft Markesteijn ontdekt. 'Zo simpel is het leven kennelijk niet', concludeert hij opgewekt. Bomen hebben manieren gevonden om aan de trade-off te ontsnappen. Ze maken dunnere en efficiëntere wortels of 'goedkopere bladeren'. 'Meer opbrengst met minder investering in biomassa. Dus eigenlijk bladeren met een betere prijs/kwaliteit-verhouding.' Het gevolg van dat alles is dat op grote schaal de verspreiding van (groenblijvende) soorten voornamelijk afhangt van de droogtetolerantie. Die wetenschap komt goed van pas om voorspellingen te doen over de gevolgen van klimaatverandering op tropisch bos.
Heel anders
Op kleinere schaal, dus binnen één bos, ligt het heel anders. 'Daar kunnen droogte- en schaduwtolerantie juist samen op gaan', legt Markesteijn uit. 'En dat is precies het tegenovergestelde van een trade-off. Soorten die aangepast zijn om bij veel licht op te groeien, komen alleen voor op plekken waar ook veel water is.' Dat is volgens Markesteijn overigens bij nader inzien minder vreemd dan het lijkt. Om snel te groeien, dus voor een hoge fotosynthese, zijn licht én water nodig. | Roelof Kleis
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@wur.nl.