onderscheidingen aan de gouden medaillewinnaars Olympische Spelen
Toespraak minister Klink bij de uitreiking van de Koninklijke
onderscheidingen aan de gouden medaillewinnaars Olympische Spelen
Toespraak, 3 maart 2010
Toespraak van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Ab
Klink, tijdens het uitreiken van de Koninklijke onderscheidingen aan
de gouden medaillewinnaars van de Olympische Winterspelen in
Vancouver.
Beste sporters, partners, familieleden, beste coaches en begeleiders,
De afgelopen weken zijn gedenkwaardige weken geweest.
Natuurlijk voor jullie, de Olympische sporters, voor jullie coaches,
jullie partners, ouders, familieleden, vrienden en trouwe supporters
die naar Vancouver waren afgereisd.
Maar ook voor de rest van Nederland was het een spannende periode met
gedenkwaardige momenten.
Zoals jullie weten was toenmalig staatssecretaris Bussemaker een week
aanwezig tijdens de Spelen en zij was een geweldige supporter en heeft
ontzettend genoten.
Zij zou hier nu ook graag willen staan. Maar zoals jullie weten is het
kabinet gevallen en heb ik haar taken overgenomen.
Ik moet bekennen; dit onderdeel van de portefeuille van de
staatssecretaris spreekt mij enorm aan. Sport is natuurlijk een
prachtig beleidsterrein. Een terrein waar iedereen in Nederland bij
betrokken is en dat heel Nederland bindt en inspireert. Dat is
overduidelijk gebleken toen jullie in Vancouver jullie krachten maten
met de sporters uit de wereldtop.
Ook als was ik dan niet in Canada, ook hier in Nederland, voor de tv,
was het ongelooflijk spannend. En liepen de emoties soms enorm hoog
op. Want het is duidelijk dat topsport emotie is.
Gelijk al de eerste zaterdagavond, de vijf kilometer heren. Meer dan 5
miljoen Nederlanders keken naar deze race. Pas toen de laatste meters
waren geschaatst kwam de ontlading. Heel Nederland heeft Sven Kramer
over de ijsbaan zien rennen om zijn ouders en zijn vriendin te
omhelzen. En het voelde of je heel Nederland omhelsde.
Een paar dagen later zagen we Annette Gerritsen uit de bocht vliegen
tijdens de 500 meter. Gelukkig revancheerde ze zich tijdens de 1000
meter. Het werd zilver, maar hier in Nederland blonk het als goud. En
ook de bronzen medaille van Laurine van Riessen had een zichtbaar
gouden randje.
En toen kwam de 1500 meter heren. De koningsrit werd verreden knap 24
uur nadat hier in Nederland het kabinet was gevallen. Dat gaf mij de
gelegenheid midden in de nacht te kijken naar de geweldige race van
Mark Tuitert.
Mark werd tot de koning van het schaatsten gekroond. En gelukkig bleef
hij niet lang alleen.
Een nacht later won Ireen Wüst op dezelfde afstand. De koning had er
een koningin bij. Uniek in de Nederlandse schaatsgeschiedenis.
Dat was pas de eerste week van de Spelen.
De tien kilometer, op dinsdag 23 februari, lag nog in het verschiet.
Als ooit is duidelijk geworden hoe topsport emotie is en een land
verenigt, dan was het wel deze tien kilometer. Zeven miljoen mensen
zagen Sven de verkeerde bocht nemen. En allemaal voelden ze de pijn en
ontchogeling van Sven en Gerard Kemkers. Maar ik vond het ook zeer
knap van Gerard dat hij Sven bleef aanmoedigen, tegen de verlamming
in.
Zeven miljoen mensen zagen de 10 kilometer, de dag erna had heel
Nederland het erover. Dat nauwelijks zichtbare sprongetje van Sven
over dat kleine blokje op het ijs. Het is in het nationaal geheugen
gegrift. Maar dit mag er niet toe leiden dat de bronzen medaille van
Bob de Jong in de schaduw wordt geplaatst. Ook de prestatie van Bob
verdient onze bewondering.
Er is in Nederland heel veel over gezegd, geschreven en gefilosofeerd.
En dat zal nog wel even doorgaan.
Maar wat mij het meest bijblijft, is de kracht die Sven de dag daarna
weer uitstraalde en de manier waarop hij aan de slag ging voor de
ploegenachtervolging, die hij samen met Jan Blokhuijsen, Simon Kuipers
en Mark Tuitert zou gaan rijden. Tot jullie eigen teleurstelling,
leverde dat een paar dagen later niet het verwachte goud op, maar een
bronzen medaille. Maar wel in een tijd die goed was voor een nieuw
Olympisch Record!
Ik noem dat `bizar'. Maar Nicolien Sauerbreij gebruikte dat woord vele
malen in een heel andere context. Nadat ze als eerste Nederlander een
gouden medaille won in een sneeuwdiscipline: snowboarden. En het was
meteen de honderdste Nederlandse gouden medaille gewonnen tijdens een
Olympische Spelen. Inderdaad ook bizar.
Kortom het waren gedenkwaardige Spelen. Ook als we kijken naar de
sporters die niet zijn teruggekomen met een medaille. Voor sommigen
waren de behaalde resultaten tegenvallend, anderen zagen duidelijk
progressie en weer anderen zagen hun medaille poging gedwarsboomd door
een te snelle baan en besloten uiteindelijk niet te starten.
Maar vandaag staan jullie, de medaille winnaars, in het middelpunt van
de belangstelling
Jullie gaan zo meteen bij de koningin op bezoek, gevolgd door een
rijtour door Den Haag en vanmiddag is er een huldigingsbijeenkomst in
de Ridderzaal.
Voordat het zover is, wil ik de gouden medaillewinnaars een voor een
naar voren roepen.
Allereerst Ireen Wüst. Ireen wil jij naar voren komen?
Vier jaar geleden won je in Turijn al goud op de 3 kilometer. Je was
toen nog maar 19 jaar. `Keigaaf', was je reactie op dat succes.
Maar in vier jaar gebeurt er veel. Je leerde in die tijd, zoals je
zelf zegt: `ook de andere kant van de medaille kennen'. Niet alleen
winnen, maar ook verliezen, en daar moest je mee leren om te gaan. Het
werd je duidelijk dat alle clichés over topsport kloppen: het is
keihard en meedogenloos. En inderdaad: aan de top kun je vaker
verliezen dan winnen.
Maar je wist je terug te knokken. En hoe. Niemand hield er rekening
mee dat je de 1500 meter zou winnen. Pieken op het juiste moment, heet
dat. Na de 3000 meter en de 1000 klopte alles op de 1500 meter. Je
maakte de concurrentie duidelijk dat je nog lang niet uitgeteld bent,
maar dat als het er op aan komt, je kunt schitteren. Ik ben benieuwd
wat je over vier jaar in Sotsji in Rusland laat zien!
Beste Ireen, vier jaar geleden goud, dat betekende dat je toen
Koninklijk bent onderscheiden.
Een onderscheiding die je toen dubbel en dwars verdiende en wat mij
betreft nu opnieuw. Alleen zo werkt dat niet met lintjes.
Maar ik vind jouw prestatie zo bijzonder dat ik je niet met lege
handen wil laten staan.
Eén van de dingen die je heel graag wilt, heeft niets met schaatsen te
maken. Ik weet dat je graag vlieglessen wilt nemen. Daarom wil ik je
graag een proefles aanbieden, samen met een klein kunstwerkje...
Sven Kramer, wil jij naar voren komen.
Voor jou geen beeldje of vlieglessen. In tegenstelling tot Ireen heb
jij tijdens deze spelen je eerste Olympisch goud gewonnen en dan
gelden andere regels.
Heel Nederland heeft de afgelopen weken met je meegeleefd. We kenden
allemaal jouw verhaal. Vier jaar geleden in Turijn geen goud, wél
zilver en brons.
Dat zou dit keer heel anders gaan, wisten we allemaal zeker. Je bent
immers de beste, je wint alle wedstrijden. En dat je met die druk kunt
omgaan, liet je gelijk op de eerste dag van de spelen zien. Je won
overtuigend de vijf kilometer.
Niemand twijfelde er aan of daar komen zeker nog twee gouden medailles
bij. En ook jij toonde geen spoortje van twijfel.
Maar waar we allemaal wel aan voorbij gingen, is dat topsport door
mensen wordt bedreven. En dan kan er altijd iets misgaan. En op dit
niveau hoeft er maar een heel klein beetje mis te gaan; dat is
voldoende om naast de prijzen te vallen.
Een verkeerde bocht, een paar honderdste van een seconde. Het is
volstaat om niet nog eens 2 keer goud te winnen.
Maar Sven, het heeft niets afgedaan aan jouw sterrenstatus. Heel
Nederland leefde intens met je mee.
Je zult het gisteren in Haarlem ongetwijfeld hebben gemerkt. En straks
tijdens de rijtour hier in Den Haag weer, daar ben ik van overtuigd.
Jouw blik is ongetwijfeld al weer gericht op de spelen van 2014 in
Rusland. Ook al betekent dat, dat je jezelf de komende jaren
-weliswaar na een korte rustperiode - opnieuw veel moet ontzeggen. Dat
je hard voor jezelf moet zijn en soms voor je omgeving. In een
interview las ik: Ga er maar vanuit dat ik rond een wedstrijd
onuitstaanbaar ben.
Maar je hebt de afgelopen weken ook heel duidelijk laten merken hoe
hard je die omgeving, je vriendin, ouders, coaches en begeleiders
nodig hebt.
Beste Sven, ik denk dat ik namens heel Nederland spreek als ik zeg dat
ik jou een super sportman vind. Een voorbeeld voor velen.
Het is dan ook haast vanzelf sprekend dat het Hare Majesteit de
koningin heeft behaagd om jou te benoemen tot Ridder Nederlandse
Leeuw!
Nicolien Sauerbreij, wil jij naar voren komen?
Als op iemand de Olympische leus Meedoen is belangrijker dan winnen
van toepassing is, dan ben jij het wel.
"Ik zou heel tevreden zijn met een plek bij de eerste acht", liet je
weten voordat de Spelen waren begonnen. En je voegde er aan toe: "Ik
houd er niet van om de lat hoog te leggen".
Die bescheidenheid siert je.
Bovendien ben je een buitenbeentje. Want wie gaat er nu als
Nederlander elk jaar de halve wereld rond om te snowboarden?
Wie gaat er twee keer naar de Olympische Spelen om teleurgesteld thuis
te komen? En wie weet uiteindelijk op indrukwekkende wijze een gouden
medaille te winnen in een on-Hollandse sport?
Nicolien, jij hebt als eerste Nederlander tijdens de Olympische Spelen
een medaille in de sneeuw gewonnen. "Bizar", noemde je dat direct na
je gouden race, zoals je alles op dat moment op die grauwe berg bizar
vond.
Maar of het nu bizar is of niet, we hebben genoten van jouw
wedstrijden en van de overtuigende manier waarop je je tegenstanders
koelbloedig uitschakelde. Je overklasde ze!
Het heeft Hare Majesteit de koningin dan ook zeer behaagd om jou te
benoemen tot Ridder Nederlandse Leeuw!
Dan wil ik tot slot Mark Tuitert naar voren roepen.
Op Twitter had je het al gezegd: `De koningsafstand staat voor de
deur, klaar voor een aanval op de troon'. De concurrentie was dus
gewaarschuwd, maar waarschijnlijk zijn zij geen followers van jouw
twitterberichten.
Na jaren keihard werken, trainen, en nog eens trainen en genoegen
nemen met een rol in de marge, sloeg je op 20 februari genadeloos toe.
Een schaatsloopbaan die 19 jaar geleden begon als Holtense school
kampioen kreeg zijn bekroning op de 1500 meter in de Olympic Oval in
Vancouver.
Niemand had er rekening meegehouden. Zeker Shani Davis niet, je
behoorde niet eens tot de outsiders. Maar Davis was wel zo sportief om
jou onmiddellijk The king of the hill te noemen en hij voegde er aan
toe dat niemand deze zege meer heeft verdiend. En heel Nederland was
het daar roerend mee eens.
Je hebt duidelijk gemaakt dat in de topsport alles mogelijk is, als je
maar wil en als je hard voor jezelf bent. Je hebt zelf nooit
getwijfeld aan de trainingsaanpak die je samen met Jac Orie had
uitgestippeld. Je bent er altijd in blijven geloven, ook toen je een
paar dagen eerder net naast de medailles greep en vijfde werd op de
1000 meter.
Achteraf was dat wellicht het laatste duwtje dat je nodig had; je
verscheen verbeten aan de start van de 1500 meter en na Kees Verkerk
en Ard Schenk werd je de derde Nederlander die op deze afstand het
Olympisch goud won.
Het heeft Hare Majesteit de koningin dan ook zeer behaagd om jou te
benoemen tot Ridder Nederlandse Leeuw!
-0-0-0-0-
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport