Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht
KAMERLEDEN GEZOCHT VOOR AWBZ DEBAT OP VRIJDAG 26 MAART
Gaat uw partij in de komende regeerperiode de Awbz wijzigen? Deze open vraag staat centraal in een debat tussen politici op vrijdag 26 maart op de Universiteit Utrecht. Het vindt plaats van 1400 -14.45 tijdens het Juliuscongres Recente ontwikkelingen in indicatiestelling, Awbz en Wmo. Het debat was al gepland als onderdeel van het congres. Aanvankelijk zou het worden gevoerd tussen wetenschappers, professionals en werkgevers in de care sector. Maar nu nieuwe verkiezingen in aantocht zijn, komen politici aan het woord. Want internationale ervaringen bij de verkiezingen van Bill Clinton, Tony Blair en Barack Obama leren dat gezondheidszorg het op één na belangrijkste kiezersissue is. Alleen oorlogen scoorden hoger. Ondergetekende heeft werkstudent Floor de Boer verzocht het debat te organiseren. Het blijkt moeilijk binnen de bureaucratie van politieke partijen Awbz-sprekers toegewezen te krijgen op 26 maart, 14.00 uur te Utrecht. Ben jij kamerlid? Heb jij invloed binnen een politieke partij? Wil je dan Floor de Boer de weg wijzen naar een zinderend, intellectueel Awbz debat zonder modder gooien en gekissebis? Stuur haar een mail als jij zelf wilt komen of als je een tip hebt. De Boer heeft als emailadres
ZONMW OPENT ONDERZOEKSPROGRAMMA OVER VERLOSKUNDE
De kwaliteit van de acute verloskunde in Nederland laat te wensen over. Dat is de conclusie van een recent rapport van de Nijmeegse hoogleraar sociale geneeskunde Koos van der Velden. Er spelen twee medisch organisatorische problemen. Ten eerste werken eerstelijnsverloskundigen te weinig samen met die in de ziekenhuizen. Ten tweede lukt het vele ziekenhuizen niet om buiten kantoortijd binnen een kwartier na aankomst van een ambulance bijvoorbeeld een keizersnede uit te voeren. Want veelal moeten eerst een gynaecoloog, anesthesist of kinderarts van hun huisadres worden opgeroepen. Rond onder meer deze twee onderwerpen gaat ZonMw een onderzoeksprogramma openen in de zomer, zo hoor ik van verschillende kanten. Het ontwerpen van interventies om beide problemen kleiner te maken is in de studeerkamer eenvoudig. In de dichtbevolkte gebieden is concentratie het antwoord. Niet alle ziekenhuizen in een grote stad hoeven buiten kantoortijd open te staan voor acute obstetrie. In dunbevolkte gebieden zijn eerstelijns verloskundige centra zoals in Roosendaal de oplossing ook al gaat dan ten koste van het echte thuis bevallen. Maar deze oplossingen zijn geschreven in studeerkamer-taal. De werkelijkheid is, dat acute obstetrie een visitekaartje is van een ziekenhuis. En wie dat kwijt raakt, verliest ook al gauw de kindergeneeskunde. En marktwerking kan men grotendeels vergeten bij concentratie van het aanbod van acute verloskundige zorg. Het Julius Centrum en ook andere onderzoeksinstituten willen graag helpen bij het evalueren en adviseren bij innovaties in de acute obstetrie. Als je van plan bent een voorstel in te dienen bij genoemd ZonMw programma begin dan alvast met nadenken over een innovatie. En laat je begeleiden door ons of anderen. Wil je het genoemde rapport van Van der Velden lezen? Klik dan
ALLEEN BEGANE GROND BEVALT
In de regio Den Haag doen eerstelijnsverloskundigen geen thuisbevallingen meer in bovenwoningen. Zij doen dat alleen in benedenwoningen, op de begane grond. Want als het mis gaat tijdens de bevalling, duurt de ambulancezorg te lang. Want de zwangere moet dan op een brancard langs een smal trappenhuis naar beneden. In het verleden moest in de Hofstad regelmatig een ladderwagen van de brandweer komen om een zwangere naar buiten te takelen. Allemaal spectaculair, maar zoiets kost wel tijd en is duur. Ook in flatgebouwen met liften komen eerstelijnsverloskundigen niet meer. Want die liften zijn meestal te ondiep om een brancard in te rijden. Wie toch thuis wil bevallen, moet dus uitwijken naar familie of vriendinnen met een benedenwoning. Al deze informatie pikte ik op donderdag 4 maart op tijdens een diner van zestig leidinggevenden in de Haagse eerstelijn. Zij kwamen bijeen ter gelegenheid van het afscheid van de geliefde Ros directeur dr. Marc Bruijnzeels. Hij gaat het Jan van Es Instituut te Almere leiden dat onderzoek gaat doen en onderwijs geven over geïntegreerde eerstelijn in Nederland. Ondergetekende hield een after dinner speech over de eerstelijn in 2020. Ik behandelde ook de eerstelijnsverloskunde. Daarna kwamen de verhalen los over de begane grond, de acute obstetrie en het hierboven genoemde rapport Van der Velden. Wil je zijn rapport lezen? Klik dan
PRIJS UITGELOOFD VOOR GOED VOORSTEL OVER INTEGRALE BEKOSTIGING
In Nederland bestaat, zwart wit gezegd, een traditie dat het ministerie van VWS of de NZA een financiële regeling bedenkt en voorlegt aan het middenveld zoals beroepsorganisaties, adviesorganen en werkgevers-in-de-zorgorganisaties. Die zijn dan meestal tegen en reageren met een ja-maarreactie. Daarna stelt VWS of NZA de bekostiging bij en voert die toch in. Aan deze vorm van beleidsvoorbereiding kleeft ten eerste het bezwaar dat degenen met het meeste verstand van een sector pas laat worden ingeschakeld, en dan nog alleen maar via hun landelijke organisatie. Het tweede bezwaar is, dat VWS of NZA het nooit eens goed doen en altijd de gebeten hond zijn. Om de creativiteit en expertise in het veld te mobiliseren heeft ondergetekende op 4 maart tijdens een voordracht voor leidinggevenden in de eerstelijn te Den Haag (zie ook het bericht hierboven) een prijs uitgeloofd. Die gaat naar degene die een goed voorstel van twee A-4 opschrijft voor de bekostiging van samenhangende ketenzorg voor chronisch zieken. Dit onderwerp is hoogst actueel onder de namen keten-DBC en integrale bekostiging van zorgprogramma's voor mensen met diabetes, COPD, CVR en hartfalen. VWS en NZA bereiden deze maanden een voorstel voor en ontmoeten weerstanden van diverse koepelorganisaties. De genoemde prijs gaat naar het voorstel dat het beste 1. De kwaliteit van zorg aan chronische zieken te bevordert 2. Stimuleert tot doelmatigheid in de zorg door voorkoming van bureaucratie, dubbel werk en ziekenhuisopnamen 3. Binnen bestaande wet- en regelgeving is in te voeren 4. De keuzevrijheid van chronische zieken respecteert. De jury voor de prijs bestaat uit de Leidse hoogleraar sociale geneeskunde Barend Middelkoop en ondergetekende. De prijs bestaat uit 1. Eeuwige roem 2. Het doorsturen van het voorstel naar VWS en NZA met een positieve aanbeveling 3. Publicatie ervan via deze Nieuwsbrief en 4. Een bedrag van 500 euro. Niet alleen nieuwsbrieflezers uit de Haagse eerstelijn mogen meedoen. Iedereen met een goed idee kan meedingen. Je stuurt je voorstel uiterlijk 1 april in bij Annet Esser, de secretaresse van ondergetekende. Zij heeft als emailadres
SLECHTS DRIE MELDKAMERS AMBULANCEZORG NODIG IN NEDERLAND
Op 9 februari heeft de toenmalige minister van binnenlandse zaken Guusje ter Horst gezegd dat zij de huidige situatie met ruim twintig meldkamers ambulancezorg met elk eigen faciliteiten en zonder voldoende onderlinge uitwisselbaarheid niet langer houdbaar vindt. Zij streeft naar één landelijke meldkamerorganisatie voor politie, brandweer en ambulancezorg werkend met gouden centralisten die de urgentie bepalen voor elk van de drie diensten. Verder vindt de minister maximaal drie meldkamerlocaties voldoende. Dit alles staat geschreven in een brief van de minister aan Thom de Graaf, die niet alleen burgemeester is van Nijmegen maar ook van het Veiligheidsberaad. Ondergetekende kreeg deze openbare brief, toen ik twee medewerkers van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) deze week ontving. Zij vroegen mij wat ik vond van een dergelijke concentratie en hoe ze die moesten aanpakken. Ze onderstreepten dat de drie meldkamers een lange termijndoel vormen en geen onderwerp zijn van een grootscheepse korte termijn reorganisatie. Ik geef hier mijn antwoord in telegramstijl en in vijf punten: 1. Meldkamers die voor meer dan vijf miljoen burgers werken zijn gebruikelijk in andere landen zoals Engeland. Jullie voorstel is niet absurd. 2. In grote organisaties, zoals meldkamers met wel zestig centralisten tegelijk aan het werk, gaat de betrokkenheid van centralisten en leidinggevenden meestal omlaag. Let op dat je die grote betrokkenheid in Nederlandse ambulance meldkamers niet kwijtraakt bij schaalvergroting 3. Verminder bij de schaalvergroting ook het aantal traumaregio's en traumacentra en beperk wettelijk het autonome opnamebeleid van ziekenhuizen tijdens rampen en pandemieën 4. Regel het bestelde ambulancevervoer ook grootschalig, zodat bij verre ritten ambulancewagens zowel heen als terug een patiënt vervoeren. 5. Denk aan de competenties van de ambulance centralist. Deze moet bij een melding het toestandsbeeld van de patiënt vaststellen binnen enkele minuten. Dat is een HBO competentie. Een politie- of brandweerman die dat gaat doen, zal zich dan toch wel twee jaar moeten bijscholen. Tot zover mijn spontane reactie in het gesprek deze week met de BZK-medewerkers. Ik heb de twee uitgedaagd om op 17 september op het tiende nationale spoedzorgcongres een workshop te geven over het thema Drie meldkamers ambulancezorg voldoende!?. Ze hebben de uitnodiging geaccepteerd. Beste nieuwsbrieflezer werkzaam in de spoedzorg, noteer alvast die datum van zeventien-negen. Bereid je voor op een ontmoeting met goed luisterende, intelligente BZK medewerkers met lange termijndoelen. Over enkele dagen staat de genoemde brief van 9 februari op deze
THEORIE VAN BEPERKINGEN VERLAAGT LIGDUUR MET 21%
In twee jaar tijd, tussen 2007 en 2009, ging de gemiddelde ligduur van het Franciscus ziekenhuis te Rotterdam omlaag met 21%. Dat gebeurde door consequente toepassing van de Theory of Constraint (TOC). Ofwel de theorie over de opheffing van beperkingen, die ook buiten de gezondheidszorg populair is. In deze theorie staat sturing op doorstroomtijden centraal en niet het bereiken van een maximale bezettingsgraad. Ik licht dit toe met een voorbeeld. Een ziekenhuis brengt de afspraaktermijn voor de poli terug van twee maanden naar twee weken. Op zich is dat een prima streven. Maar dat ziekenhuis verzuimt de capaciteit van de operatiekamers te vergroten. Dan wordt de wachttijd van de chirurgische patiënten tussen polibezoek en operatie alleen maar langer. Per saldo heeft die patiëntengroep niets aan die verkorting van de afspraaktermijn voor de poli. De grootste beperkende factor was de beperkte OK capaciteit. Het ziekenhuis had beter eerst de OK kunnen aanpakken dan de poli. Dat zou het hebben gedaan als het had gewerkt volgens de Theory of Constraint. De TOC focusseert op de grootste beperkende factor in de patiëntenstromen, probeert als het ware de smalste flessenhals, de smalste bottleneck, het eerste te verruimen. Met deze aanpak bracht het genoemde Rotterdamse ziekenhuis haar ligduur met 21% omlaag. Deze informatie pikte ik deze week op van Hester van Workum. Zij is beleidsmedewerker bij het genoemde ziekenhuis en gaf een gastcollege tijdens een bijeenkomst van het UMC Utrecht Netwerk Zorglogistiek op maandag 1 maart. Dat netwerk telt zeventig leden, allen werkzaam in het UMC Utrecht en allen trachtend doorstroomsnelheden te vergroten. Van Workum stuurde mij het basisartikel toe over de TOC. De auteurs daarvan zijn Stratton en Knight. Je treft het artikel over enkele dagen aan op
MASSAAL VOLKSGEZONDHEIDSCONGRES OP 8 EN 9 APRIL TE ROTTERDAM
Preventie en zorg beter in balans, dat is de titel van het grootse en massale Nederlands Congres Volksgezondheid 2010. Dit jaar vindt dit plaats in De Doelen te Rotterdam, en wel op 8 en 9 april. Vijftien landelijke instellingen en instanties organiseren dit zongres. Maar liefst 54 workshops met tachtig presentnaties over alle mogelijke thema's vinden plaats. Keynote speakers uit politiek, beleid en internationale gezondheidsinstituten treden op. Dit congres is een must voor alwie bij GGD'en, overheidsinstanties, zorgverzekeraars, curatieve instellingen of anderszins de volksgezondheid bevordert. Je meld je aan door te surfen naar het Nederlands Congres Volksgezondheid op
PROFESSIONALS SCHOLEN ZICH IN WETENSCHAP EN BELEID
De Maastrichtse Masterclass Wetenschappelijke Vorming voor Praktijkprofessionals heeft bijgedragen aan een verbetering van de competenties, zo blijkt uit de evaluatie van de eerste Masterclass die een jaar geleden startte. Deze Masterclass is opgezet vanuit de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Limburg. Zij is bedoeld om de kloof tussen beleid, praktijk en wetenschap te verkleinen. Professionals werden gedurende 6 lesweken getraind in praktijkgericht onderzoek. De (werk)colleges werden verzorgd door ervaren docenten van de Universiteit Maastricht. De deelnemers hebben vanuit een zelf ervaren praktijk- of beleidsprobleem een wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. De resultaten konden vervolgens in de eigen praktijksetting worden toegepast. Deelnemers bleken in staat en om de kloof met het wetenschappelijke veld te overbruggen. Een volgende Masterclass start 20 sept. 2010. Wil je daaraan meedoen? Klik dan
SLACHTOFFER ZIJN IS RIJK WORDEN
Een half jaar geleden gooiden drie onverlaten een veertienjarig kind uit mijn straat in het water, naast het voetbalveldje. Dat waren twee jongens en een meisje uit mijn dure buurt die niet willen deugen. Politie erbij en daders gearresteerd. Het slachtoffer functioneert weer uitstekend. De kleren zijn al lang droog. De enige schade bedroeg 40 euro. Dat was voor een mobieltje dat het niet meer deed: er was water in gekomen. Die schade wilden de betrokken ouders en kind verhalen op de dader. Twee weken geleden deed de rechter uitspraak. Het slachtoffer kreeg 408 euro schadevergoeding uit het slachtofferfonds voor geleden psychische schade. Wat mij puzzelt sinds ik dit vernam, zijn drie vragen: 1. Hoe meet een rechtbank psychische schade? 2. Hoe zet men die om in een schadevergoeding van 408 euro? 3. Waarom krijgen slachtoffers meer geld dan men vraagt? Ben jij, nieuwsbrieflezer, slachtoffer-financiële-schade-expert? Als je antwoord hebt op die vragen, stuur dan een mail naar
VERANTWOORDING
Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care:
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email:
tel: 088 755 9356